Типтік оқу бағдарламасы (30. 06. 2016 ж. №2 хаттама) негізінде құрастырылды

 
 
Арнайы  мектеп  окушыларының  ғылыми  дүние  танымдылығының  жетік  болуына, 
қажырлылық,  табандылық,  мақсатқа  талпынушылық  қасиеттердің  тәрбиеленуіне 
математиканың  тигізер  септігі  мол.  Байқаушылық,  ықыластық,  шығармашылық  ізденіс, 
логикалық ой-өрістің дамуына, ойды қысқа да дәл жеткізуге дағдыландыратын да математика 
сабақтары. 
Осының  барлығы,  математикалық  ұғымдардың  тәжірибедегі  ерекшелігін  түсінуге, 
оқушыларға  алған  білімдерін  тәжірибелік  есептерді  шығару  барысында  пайдалануға 
мүмкіншілік жасайды. 
Арнайы  мектептегі  математика  курсының  мазмұны:  нақты  сандарды  және  нөл, 
арифметикалық  амалдар,  бүтін,  оң  сандар,  оның  негізгі  қасиеттері,  осы  қасиеттерге 
негізделген ауызша және жазбаша есептердің әдістерін қамтиды. 
Математиканы  жақсы  меңгеру  сездік  қордың  байлығын  керек  етеді.  Оқушының  тіл 
байлығын  жетілдірмей,  математика  білімін  саналы  түрде  игеру  мүмкін  емес.  Математика 
сабақтарында  көптеген  жаңа  сөздермен  окушының  сөздік  қоры  толықтырылады.  Мысалы, 
математикалық терминологиялар мен фразелогиялар, математика білімін үйренуге қажетті 
сөздер. 
Ақыл-ойы дамымаған балалардың сөйлеу дағдыларын дамытуға арналған жұмыстар 
да математика сабақтарында жоқ емес. 
Бұл  салада  мұғалімнің  басты  мақсаты  оқушыны  бақылау,  оны  сөйлеу 
мүмкіншіліктерін  арттыру,  сонымен  қатар  мұғалімге  еліктеу  әдісі  аркылы  оқушылардың 
қателіктерін түсіндіру. 
Оқыту үдерісінде педагог окушылардың ойлау (анализ, салыстыру, жинақтау, жіктеу 
және  т.б.  операцияларын),  еске  сақтау,  зейін,  қабылдау,  сейлеу  қабілеттерін  дамытуға 
ұмтылады. 
Кемекші мектеп окушылары меңгерген білімін жаңа, өзгерген жағдайға ауыстыруда 
қиналады,  сондықтан  окытуды  тәжірибе  бағытында  жүргізу  өте  маңызды.  Бұл  үшін  басқа 
пәндермен пәнаралық байланыста болып, кәсіби еңбек циклін, экскурсия материалдарын, әр 
түрлі өмір жағдайлары оқу тапсырмасы ретінде пайдалану қажет. 
Мұғалім  математика  сабақтары  арқылы,  балалар  бойында  мектепті  бітірген  соң  өз 
мүмкінішлігіне қарай өмір сүре білу қасиеттерін қалыптастыру сияқты тәрбиелік міндетті 
шешуге мүмкіндік алады. 
Мектептегі математика курсының құрылысы өткен материалдарды қайталап, бекітіп, 
олардың жаңа сабақ материалдарына қатысын және жаңа байланысын аныктауға құрылған. 
Арнайы мектептегі математика курсының негізгі бөлімдері: нөмірлеу, арифметикалық 
амалдар,  олардың  өлшемінің  көлемі  мен  бірлігі,  бөлшек,  көрнекі  геометрия  элементтері, 
есептер. 
Оқушылар арнайы мектепте миллионға дейін натурал сандармен, заттардың көлемін 
(ұзындығын, бағасын, салмағын, көлемін, уақытын, жылдамдығын, ауданын) өлшеу арқылы 
шыққан  сандармен;  жай  және  ондық  бөлшектермен  танысады.  Оқушылар  бұл  сандарды 
оқуға,  жазуға,  са-лыстыруға,  өзгертуге  және  олармен  төрт  арифметикалық  амалдарды 
орындауға үйренеді. 
Барлық  арифметикалық  амалдар  төменгі  сыныптарда  өтеді.  Осы  кезде  100  саны 
келеміндегі  сандардьщ  мағынасын  түсініп,  жазбаша  және  ауызша  нөмірлеу,  сан  құрамын 
салыстыру  дағдылары  қалыптасады.  Жаттығуларды  жүйелі  түрде  орындау  нәтижесінде, 
ауызша  санау  дағдысы  біртіндеп  қалыптасады.  Олар  мағынасына,  формасына  қарай 
(күрделене түседі) әр түрлі болады. Мұғалім оқушылардың есту арқылы түсіну және есте 
сақтау  қабілеттерінің  әр  түрлі  деңгейде  екенін  ескеру  қажет.  Сондықтан  да,  математика 
сабақтарында естіп-керу әдістері кеңінен қолданылған. Негізгі міндет - оқушыларды арнайы 
құралдарсыз ауызша санай білуге үйрету. Балаларды жазба түрде арифметикалық амалдарды 
анық және дәл орындауға, дүрыс есептеуге, шешімін тексеруге үйрету. Балаларда есептерді 
және  мысалдарды  шешу  амалдарын  толық  түсіндіре  отырып,  амалдарды  дұрыс  орындау 

 
 
дағдыларын қалыптастыру. Бұл балалардың  сөйлеу және ойлау қабілетін дамытып, берілген 
тапсырманы саналы түрде орындауға үйретеді. 
Балалар сандарды үйренумен қатар, олардың көлем өлшемі бірліктерімен танысады. 
Осының  нәтижесінде,  математикалық  ұғымдардың  тәжірибедегі  ерекшелігін  түсінуге, 
оқушыларға  алған  білімдерін,  тәжірибелік  есептерді  шығару  барысында  пайдалануға 
мумкіншілік  жасайды.  Қабылдау  деңгейі  басқалардан  жоғары  балаларды  аудан,  периметр 
және кейбір геометриялық фигуралар мен денелердің көлемін әріппен белгілеуге үйрету. 
Жай  бөлшектерді  еткен  кезде,  тәжірибе  жұмыстарын  жиі  ұйымдастыру  (көлемді, 
сусымалы  және  сұйық  заттармен,  геометриялык  фигура  үлгілерімен)  қажет.  Есептегі  жай 
бөлшектер  қарапайым  түрде  беріледі.  Ондық  бөлшектер  жай  бөлшектердің  жеке,  күрделі 
жағдайында  беріледі.  Бөлшектің  бұл  екі  түрін  өзара  салыстыру  қажет  (олардың 
ұқсастықтары  мен  айырмашылықтарын  байқау).  Ондық  бөлшектерді  қабылдау 
оқушылардың  бүтін  сандарды,  бірліктер  жүйесін,  жай  бөлшектерді  білу  және  жаза  білу 
қабілеттеріне  тәуелді.  9  сыныптағы  пайызды  оқыту,  оқушылардың  ондық  бөлшектер 
туралы білімдеріне сүйенеді. 
Оқушылар  бірінші  сыныптан  бастап  көптеген  математикалық  түсініктерді 
қалыптастыру  құралы  болып  табылатын  арифметикалық  есептермен  танысады.  Алғашқы 
арифметикалық  есептер    шешімі  ашық  көрсетілген  сюжетті  және  иллюстрациялық  есептер. 
Балалар  берілген  заттарды  санау  тәсілін  пайдалана  отырып,  берілген  сұраққа  жауап  береді. 
Бұдан  кейін  шешімі  көрсетілмеген  сюжетті  және  иллюстрациялық  есептер  беріледі. 
Окушылардың  алдында  есептің  жауабын  табу  үшін,  арифметикалық  амалдарды  таңдап  алу 
қажеттілігі  туындайды.  Осыдан  кейін  еөздік  арифметикалық  есептер  енгізіледі.  Мұғалім 
окушыларды есептің құрылысымен (тәсілі, берілген саны, сұрағы) таныстырады. 
Сөздік  есептерді  шығаруға  сабақ  уақытының  жартысынан  көбі  бөлінеді.  Есептерді 
шығару барысында көптеген математикалық түсініктер мен қатынастар қалыптасып, балалар 
алған  білімін  барлық  жағдайларда  колдана  білуге  үйренеді.  Оқушылардың  ойлау  қабілетін 
дамытуға мүмкіндік туып, ұқыптылыкқа, қиындықты жеңе білуге және бастаған ісін аяғына 
дейін жеткізу қабілеті қалыптасады. 
Мұғалім  арифметикалық  есептерді  таңдағанда  тек  оқулық  материалдарымен  ғана 
шектеліп  қоймау  керек.  Кәсіби  еңбек  сабақтарында,  тұрмыста,  дүкенде  және  де  басқа 
жерлерде  де  туатын  заттық-тәжірибелік  жағдайларды  пайдаланған  тиімді.  Дайын  сөздік 
есептерді шығарумен бірге, окушыларды есепті езгертуге және құрастыруға үйрету маңызды. 
Жұмыстың бұл түрлері есептің құрама бөліктерін және оларды шығарудың жалпы тәсілдерін 
меңгеруге көмектеседі. 
 Арнайы  мектептегі  толық  оқу  курсы  бойынша  есептің  барлық  түрлерін  шығаруда 
олардың жауаптары беріледі. 
І-IV  сыныптарда  математика  сабақтарында  көрнекі  геометрия  бөліктері  оқытылады. 
Геометриялық  материал  әрбір  математика  сабақтарына  енгізіледі.  Мүмкіндігіне  қарай,  ол 
арифметикамен  байланыста  берілуі  қажет.  Оқушылар  геометриялық  фигуралар  мен 
денелерді,  олардың  қасиеттерімен  танысады  және  ол  өлшеу  және  сызу  құралдарын 
пайдалануға үйренеді. 
V-IX  сыныптарда  математикаға  берілген  жалпы  сабақтардан  аптасына  бір  сағат 
геометриялық материалдарды оқытуға бөлінеді. Геометриялық білімдерді қайталау, бекіту 
және математика сабақтарында графикалық икемділіктерді қалыптастыру көзделеді. 
 
Дәріс мазмұны бойынша тапсырмалар мен сұрақтар 
1.  Арнайы  мектеп  бағдарламаларының  құрылуына  қойылатын  талаптарды 
ата. 
2.  Арнайы  мектептерге  аналған  бағдарламаны  құрудағы  концентрлік 
жүйелерді ата, олардың қажеттілігін анықта. 
3.  Арнайы 
мектеп 
бағдарламаларында 
көрсетілген 
оқушылардың 
математикалық білім, іскерлік, дағдыларын қойылатын талаптарды ата.