Т.ғ.қ, доцент Федоренко И. А

Адам ағзасына әрекет ететін электрлік әсерлер

жүктеу 1,46 Mb.

Pdf просмотр

бет	25/28
Дата	29.03.2023
өлшемі	1,46 Mb.
	#41918
түрі	Диплом

1 ... 20 21 22 23 24 25 26 27 28

AUES Sabyrova

4.5 Биологиялық ластану түрлері

4.4 Адам ағзасына әрекет ететін электрлік әсерлер
Қызметкерлердің электр тогымен зақымдануы мүмкіндігін алдын ала
ескерту мақсатында, 1000 В дейінгі қондырғыларда электр қауіпсідігі
талаптарына сәйкес келесі іс-шаралар қолданылған: бөлменің барлық
контурында жерлестіру шинасы орнатылған.
Бұл жерлестіру кедергісі 4 Омнан артық, 1000 В дейінгі
электрқондырғылары эксплуатациясының нормативтік талаптарына сәйкес
келеді. Барлық электр тұтынушылар жерлестіру контурына жалғанған, жеке
жерлестіру техникалық қауіпсіздік ережелеріне сәйкес жасалған сымдармен
жалғанған. Электр қондырғыларының эксплуатациясы кезінде диэлектрлік
қорғаныс жабдықтарын қолданады. Қондырғыларды қуат көзінен апаттық
өшіру қарастырылған.
Адамның денесі арқылы өтіп, электр тогы оған күрделі әсер етеді:
термиялық әсер ету – токтың жүру жолындағы биологиялық тіндердің,
тамырлардың, нервтердің және ағзалардың қызуы; дене бөліктерінің күйігі;
электролиттік әсер ету – органикалық сұйықтықтардың (қан мен
плазманың) ыдырауы.); электродинамикалық әсердің салдарынан ұлпалар мен
қан тамырларының жарылуы, қатпарлануы;

59
биологиялық – жүйке талшықтарының және организм тіндерінің басқа
да органдарының тітіркенуі мен қозуы.
Осы әсерлердің кез келгені адамның электр жарақаты түрінде
зақымдануына әкелуі мүмкін, оларды шартты түрде жергілікті және жалпы
деп бөлуге болады.
4.5 Биологиялық ластану түрлері
Биологиялық ластану қоршаған ортаға антропогендік әсерден (адамның
іс-әрекеттерінен) пайда болады. Вирустар мен бактериялар экожүйелердің
жай-күйін нашарлатады, адамда әртүрлі ауруларды тудырады.
21 сурет – Биологиялық ластауыштар
Биологиялық ластанудың мынадай түрлерін бөледі:
А) Биогендік ластану. Бұл микробиологиялық синтез өндірісі бойынша
компаниялардың төгінділері. Сарқынды сулармен өндіріс барысында зиянды
микроорганизмдер үшін қоректік орта болып табылатын патогенді
бактериялар мен дәрілердің бөліктері шығады. Мысал ретінде жем
ашытқыларынан жасанды ақуыз жасауға жиі әкеледі. Алайда бірнеше жылдан
кейін бұл идеядан бас тартылды, себебі адамдар мүгедек болған. Зат
дайындалған жерлерде ауыл және қала тұрғындары бронх демікпесімен жиі
ауыра бастады, балаларда иммунитет төмендеді және басқа да проблемалар
туындады.
Б) Микробиологиялық ластану. Микробиологиялық ластану – адамның
тіршілік етуі барсында антропогенді жүйелерде түрлі ауру тарататын зиянкес
организмдердің көбеюі. Оның басты себебі – ағынды сулар көмегімен
қалдықтардың таралуы.
В) Гендік инженерия ластануы. Сыртқы ортаға түскен штамм белгісіз
аурудың өршуін тудырады. "Генетикалық" ластанулар мынадай өзгерістерді
тудыруы мүмкін: гендердің бір жануарлардан екіншісіне ауысуы, жойылып

60
бара жатқан флора мен фауна түрлерінің гендік қорының ластану
ықтималдығы.
Ауа, топырақ және су биологиялық ластануға бейім. Зиянды
бактериялардың көп болуына байланысты су айдындары "гүлдене" бастайды.
Осының салдарынан улы заттар пайда болады, бөтен иістер пайда болады, су
ішуге жарамсыз болады. Ғалымдар Тұщы су қоймаларының уыттылығын
тудыратын 20-дан астам вирустарды анықтады.

жүктеу 1,46 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 20 21 22 23 24 25 26 27 28