Теориялыќ сабаќтыњ єдістемелік н±сќамасы

білімділік: Студенттерге компьютерлік вирустардан қорғану жолдары

туралы жалпы мағлұмат беру.

дамытушылық: Студенттердің танымдық және шығармашылық қабілеттерін жан – жақты дамыту.

тәрбиелік: Студенттерді ақпараттық мәдениеттілікке, уақытты тиімді пайдалана білуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас

Сабақтың әдісі: түсіндірмелі – иллюстративтік

Сабақтың өту уақыты: 90 минут

Сабақты өткізу орны: 204 ауд

Сабақтың көрнекілігі: компьютер, слайдтар,үлестірмелі қағаздар

Пәнаралық байланыс: Ағылшын тілі

Пәнішілік байланыс: Ақпараттың қауіпсіздігі және оның құрамы

Пайдаланылған әдебиеттер:

негізгі М.Қ.Байжұманов, Л.Қ.Жапсарбаева «Информатика»

қосымша М.М.Ерекешова, М.Р.Дүзбағамбетова, З.Р.Мурзабекова,

Ж.Қ.Убаева, Н.Қ. Наурызова. «Информатика» оқу құралы.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру – 15 мин

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру – 40 мин

ІV. Жаңа тақырыпты бекіту – 25 мин

V. Қорытындылау – 5 мин

VІ. Үйге тапсырма – 3 мин

• 
  Студенттердің сабаққа қатысуын тексеру, жоқ студенттерді белгілеу
  
• 
  Сабақтың мақсатымен мен жоспарын студенттерге таныстыру
  

Үйге берілген тақырып бойынша сабақ сұрап, тағы бір мәрте тест сұрақтарын қоямын.

1. Желідегі қай қалталарға ортақ қатынас құруға болатынын қарау үшін қандай әмір қолданымыз?

а) Жұмыс үстеліндегі желілік орта

б) Арнайы құрылғы – шоғырлағыш

в) Ортақтастыру қауіпсіздік

с) Жарайды батырмасы

д) Бастау - іздеу

2. Жергілікті желі қандай қызмет атқарады?

а) Ашылған сұхбат терезесіндегі желідегі компьютердің

б) Қашықтағы компьютермен басып шығарғышты қосу үшін

в) Жұмыс үстеліндегі жергілікті желімен жұмыс істеуге арналған Желілік орта қалтасының белгісшесі

с) Желі пайдаланушылар үшін қалтаға ортақ қатынас құру

д) Таңдап алынған компьютердің қор көздерін қарап шығу

3. Қашықтықтағы компьютерден басып шығарғышты қосу үшін қандай әрекетер орындалады?

а) Басып шығарғыштарды шолу – Келесі батырмасы

б) Бастау – Басып шығарғыш пен факстар

в) Шебер терезесі - Келесі

с) Келесі - Дайын

д) Бастау - Жарайды

4. Жекелеген пайдаланушылар ортақ қатынаса алатын басып шығарғыш?

а) Желілік орта

б) Ортақтасу және қауіпсіздік

в) Желідегі пайдаланушылар

с) Шебер терезесі

д) Желілік басып шығарғыш

5. Компьютерлер арасында мәліметтер алмасу қай мәзірдің көмегімен орындалады?

а) Бастау – желілік орта

б) Бастау – іздеу

в) Өзгелерге рұқсат беру – қолдану

с) Арнайы құрылғы - шоғырлауыш

д) Басып шығару – басып шығарғыш факстар

6. Компьютер арасында мәліметтер жеткізу үшін пайдаланылатын кабельдер?

а) арнайы құрылғы

ә) шоғырлауыш

б) жұмыс тобы

в) жергілікті желі

с) жұмыс станциясы

7. Желідегі компьютерді іздеу үшін қолданылатын әмірлер?

а) Бастау – Іздеу – Компьютерлерді не адамдарды – Желідегі компьютерді

б) Желілік ортақтасу және қауіпсіздік

в) Ортақтастыру - Бастау

с) Бастау – желілік орта

д) Басып шығарғыш – келесі

8. Компьютердің аты мен жұмыс тобын қарау үшін қай мәзірді қолдану керек?

а) Жергілікті желі – желідегі компьютердің аты

б) Бастау – Басып шығарғыш пен факстар

в) Менің компьютерім – Сипаттар тармағы – Компьютердің атауы

с) Пайдаланушыл файлдары – Қолдану

д) Бастау – Іздеу

9. Толық ортақтасуды ашу үшін пайдаланылатын батырма?

а) Желідегі пайдаланушыларға файлдарарымды өзгертуге рұқсат беру - Қолдану

б) Компьютерлерді не адамдарды – Желідегі компьютерді

в) Орнақтастыру әмірі

с) Бастау – Желілік орта

д) Отртақтастыру және қауіпсіздік

10. Компьютердің атын білу оны жергілікті желіде таба алу үшін қолданылатын мәзір?

а) Жұмыс тобы

б) Жергілікті желі

Адасқан әріптер

1. 
   грlхoЕrе________________________________
   
2. 
   Береаузрлр___________________________
   
3. 
   Тгопяолои____________________________
   
4. 
   Ирнтенет_____________________________
   
5. 
   Пврйоадре____________________________
   
6. 
   Селерврер____________________________
   
7. 
   Гәпертімндиік__________________________
   
8. 
   Хтатама_______________________________
   
9. 
   Оtlокоu Ерегsхs _______________________
   
10. 
    Гмплетисіере __________________________
    

Береаузрлр___________________________Браузер

Ирнтенет_____________________________Интернет

Пврйоадре____________________________Провайдер

Селерврер____________________________Сервер

Гәпертімндиік__________________________Гипермәтіндік

Хтатама_______________________________Хаттама

Оtlокоu Ерегsхs _______________________ Оutlоок Ехргеss

Гмплетисіере __________________________Гиперсілтеме
ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру

Жоспар:

2. Компьютерлік вирустардың қысқаша жіктелуі .

Компьютерлік вирустардан қорғану жолдары.

Компьютерлік вирустардан қорғануды үш деңгейге бөліп қарастыруға болады:

1.Вирустардың енуіне тосқауыл қою;

2.Егер де вирус компьютерге енген болса,онда вирустың шабуылына ,яғни таралымына тосқауыл қою;

3.Егер де таралу басталып кетсе ,оның зияны аз болуы жағын қарастыру . Қорғанысты жүзеге асыру әдістері:

▪ программалық қорғану әдістері;

▪ ақпараттық қорғану әдісі ;

▪ ұйымдастыру қорғаныс әдісі.

Ол туралы дәрістердің бастамасында келтіріледі.

Вирустардың зиянды әсері ақпараттардың жойылуына немесе<<бүлінуіне>>келтіреді.

Сондықтан да алғашқы қорғаныс амалы ретінде ақпараттардың немесе программалық жабдықтардың ,оның таза көшірмесін әр уақытта сақтап отыру керек.Вирустың жұғуы ақпараттардың тұтастығына нұқсан келтіреді.Арнайы утилиттерді пайдалану арқылы жүйелік облыстар мен файылдар туралы ақпараттар алып отыруға болады (өлшемі,құрылған мерзімі,бақылаушы қосындылар т.б).Сол арқылы вирустың енуі тез анықталады.

Арнайы вирусқа қарсы құрылдардың пайдалануы вирус енгенін тез анықтап ғана қоймай , сонымен қатар бүлінген ақпараттарды жөндеп қалпына келтіруге мүмкіндік береді. Вирусқа қарсы программалар бірнеше түрлерге бөлінеді: 1. Детектор – программалар – тек бұрыннан белгілі вирус түрлерінен ғана қорғай алады . Оларға:

▪ Д.Лозинскийдің Aids Test программасы жатады. Бұл программалар айына 2-3 рет жаңартылып отырады. Программаның версия ,нөмірі анықталған вирустар санына тең. Кемшілігі жаңа вирустарға дәрменсіз;

▪ А.Борисованың AVSP программасы . Жарты жылда бір жаңартылады , жаңа вирустарды анықтауға икемдеуге болады;

▪ Е. Касперскийдің – Ѵ вирусқа қарсы программасы , ай сайын жаңартылады . Толық аты Antiviral Zoolkit Pro (AVP).

2. Ревизор программалар . Программалар мен дискінің жүйелік аймағы туралы мәліметтерді есіне сақтап , одан соң оны кейінгісімен салыстыра отырып сәйкессіздікті анықтау арқылы вирусты тауып , пайдаланушыға хабарлайды . Оларға;

▪ Д . Мостовойдың – А Dinf;

▪ Д . Мостовой , В . Ладыгин , Д . Зуетердің – A Dinf Cure Module;

▪ LOOKCMD ;

▪ FSP – антивирустары жатады.

3. Доктор программалар немесе ˝фагтар˝ вирус жұққан программаларды ˝емдеу˝ арқылы бұрынғы қалпына келтіреді.

Мұндай программалар бірнеше қызметтер атқарады.Aids Test,AVSP, - V , A Dinf Cure Module және Doctor Web – антивирустары жақсы ˝емдеу˝ жүргізуімен қатар , жаңа вирустарды да емдейді . Айына бір рет жаңартылады .

4. Сүзгі программалар. Оперативті жадыда резидентті (тұрақты)түрде орналасады да , операциялық жүйеге еңбек болған бирустарды ұстап алып , пайдаланушыға хабарлайды . Оларға:Disk Monitor , FSP , Vaccine , Antti 4 Us – тер жатады.

Тексеру үлгісі : aidtest c : - тексеру

▪ aidtest c : / f – емдеу үшін;

▪ aidtest c : / f / g – барлық мәліметтерді түгел тексеру .

▪ Doctor Web – ті қолдану : Web c : / f т.с.с

Ақпараттық құрылғылар арқылы вирус тарату көздері .

Компютерлерге вирус жұғу ақпараттарды енгізу құрылғылары арқылы жүзеге асырылады :

• 
  Модем .
  

• 
  Желілік карта .
  

• 
  Ауыспалы жетк Ауыспалы жеткзгіштерді (носители) сақтау құрылғылары.
  

Компьютерлік вирустардың қысқаша жіктелуі .

Жіктелу мақсатына , жұмыс логикасына , көлеміне және жұмыс істеу аумақтарына қарай әр түрлі жүргізіледі . Біз Е.Қ Балапанов т.б оқулығындағы жіктемеге тоқталғалы отырмыз.

Файлдық- Бұл қолданбалы программалардың ішіне енгізілген программалық

кодалық блоктар. Вирустық кода Программа жүктелгенде жіберіледі.

Жүктейтін-Негізгі жүктейтін жазбаға немесе жүктейтін секторға вирус жұқтырады. Операциялық жүйе жүктелгенде жұқпалы тасушыдан вирус жұғады.

Микровирустар- Word құжаттары және Excel электрондық кестесі құжаттарына вирус жұқтырады. Жұғу құжат файлын ашқанда орындалады.
Тапсырма № 2.

Жұмыс логикасына және мақсатына қарай анықтаңдар: Ондағы тапсырма мынадай