Құрастыру айлабұымдарды құрылымдау негіздері

Әмбебап түрі жеке және шағын сериялы өндірістерде пайдаланылады. Мұнда тақталар, құрастыру жиынтықтар, призмалар, бұрыштықтар, домкраттар, ұстағыштар, көмекші тетіктер мен құрылғылар және басқа.

Арнайы құрастыру айлабұйымдар ірі сериялы және жаппай өндірістерде қолданылады. Олар арнайы операцияларда қолдануға арналған.

Атқаратын міндеттеріне байланысты құрастыру айлабұйымдар төрт топқа бөлінеді:

1) қысу айлабұйымдар, олар құрастырылатын заттарды, бөлшектер мен тетіктерді керекті күйде, аталған бөлшектер құрастыру кезінде аунамау үшін қысып ұстайды;

2) қондыру айлабұйымдар, олар құрастырылатын тетіктердің және бөлшектердің бір біріне қатысты дұрыс және керекті дәлдікпен орналасып қондыруларына арналады және олар тиісті жинақтау өлшемдерді жетілдіреді;

3) жұмыс айлабұйымдар; олар құрастыру технологиялық процесстің ерекше бір операцияларын орындауға арналады, мысалы баспалау, сақиналарды, серіппелерді, тығырықтарды орнату, босатып алу және басқа;

4) тексеру айлабұйымдар, олар құрастырылған заттардың сапа көрсеткіштерін тексеруге арналады.

Құрастыру айлабұйымдардың жалпы құрылымына қойылатын техникалық талаптар:

- құрастырылатын тетіктермен бөлшектердің бір біріне қатысты тиісті дәлдікпен орналасып қондырулылаары;

- құрастырылатын заттың қолайлы орналасуы және оның жабайы қысып бекітілуі;

- құрастыру жұмыстар аяқталғаннан кейін затты түсіруге мүмкіншілік болу;

- құрастыру жұмыстарды атқарғанда еңбек қауыпсыздігі болу.

8.1 Құрастыру айлабұйымдарды есептеу ерекшеліктері

Құрастырылған бөлшектің дәлдік көрсеткіштері құрастырылатын тетіктердің арасындағы қосылыс түрімен, тетіктердің жасалған дәлдігімен, оларды орнықтандыру әдістерімен және айлабұйымның дәлдігімен байланысты. Құрастыру дәлдік көрсеткіштердің жеткізу әдістері айлабұйым - құрастырылатын тетіктер не бөлшектер жүйесінің өлшемдер тізбегін есептеумен анықталады.

Егер құрастырылатын тетіктер центрлеу элементтермен саңылаусыз бір біріне қатысты бағытталып орналасса онда ең жоғары дәлдікке жетуге болады.

Центрлеу элементтер болмағанда, құрастыру жұмыстарды өткізгенде құрастырылатын тетіктердің қондыру беттері құрастырылған затты тексеретін беттерімен бірыңғай болуы керек, яғни мұнда қондыру және тексеру орнықтардың бірыңғайлы принципті ұстану. Мысалы,

Егер тұйықтау буынның дәлдігі толық емес өзара ауысымдылық әдіспен жетсе, онда

Мысал, төлкені білікке қондырғанда орнықтар анықталмаса онда аталған екі тетік құрастырылмалуы мүмкін, оның себебі төлкемен біліктің екі арасында осьсіздік пайда болуы мүмкін, яғни олар бір біріне тіреліп қалады. Сондықтан құрастыру айлабұйымның құрылымында тетіктерді бір біріне қатысты орнықтарды анықтайтын элементтер болу керек.