Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е

2) 
Конкуренция -
топ ішіндегі адамдар бәсекелестік жагдайын- 
да бірі бірінен озып шығуга тырысады. Бұл бәсекелестікке таласуды 
шиеленіске бармайтындай кылып ұйымдастыру мұгалімнің қузы- 
рында.
Педагогикалык үрдісте интерактнвті карым-катынас барысында 
окушылардың өзара ақпраттармен алмасуларымен катар олардын өза- 
ра ынтымактастык әрекетгеріне бейімделулері мацызды. Сондыкган 
мұгалімдер оқытудың интерактивті әдіс-тэсілдер жұйесін жақсы мен- 
герулері кажет.
Перцептивтік қарым-қатынас -
басқа адамның ішкі жан дү- 
ниесін сезіне алу (регсерііо - қабылдау, сезіну, психикалық түйсіну 
қызметі). Перцепция - сезім органдары аркылы алынған ақпараттарды 
өңдеу мен танудын, түйсінудің психикалық қызметі. Әрине, даму 
үстіндегі түлганың ішкі жан дүниесін түсіну күрделі процесс. Бұл қа- 
біпет көбінесе психологтарда, дэрігерлерде, педагогтарда жақсы дамы- 
ган. Адамнын өзін басқаның орнына қоя алып оны сөзсіз түсіне алуы, 
сезінуі 
эмпатия
деп аталады. Әсіресе мұгалім мен шәкірт арасындагы 
карым-катынаста эмпатия аркылы балапардыц түлгалық қасиеттерін 
багалауға болады. Сонымен педагогикалық іс-эрекеттегі эмпатия -
мұғалімнің өз шэкіртінің ішкі жан дүниесін сезіне алуынан, өзін оның 
орнына коя алуынан байқалады. Педагогтың эмпатиялығы оқушылар- 
мен тыгыз карым-катынастағы кикілжіц, шиеленіс жағдайлардан тиім- 
ді жол тауып шығуына көп септігін тигізеді.
Перцептивті қарым-катынасты ұйымдастыру үшін окушылар- 
дьщ психофизиологиялық, жас жэне дербес ерекшеліктерін жақсы 
меңгеру кажет. Неғұрлым мұгалім шәкіртгерін түсінуге ұмтылғаи 
сайын оқушылар да мұғалімге түсінушілікпен қарайтын болады. Бұл 
жағдайда педагогикалық үрдістің екіжактылық сипаты айқын бай- 
қалады.
4.3. 
Әртүрлі жастагы оқушьглармен педагогикалық қа-
рым-қатынастың ерекшеліктері.
Мұғалімдер тәжірибесінде эр жа- 
стағы окушылармен қарым-қатынасқа түсуге тура келеді. Сонымен қа- 
тар мұғалімдердіц өзімен бірге істейтін эр жастағы эріптестері, оқу- 
шылардыц ата-аналары, ата-әжелері педагогтың коммуникативтік ка- 
білеттеріне деген талапты күрделендіре түседі. Жас мұғалімдер үшін 
аталып отырған адамдар категориясында эсіресе окушылармен қарым- 
катынас жасаудыц психологиялық-педагогикалық негіздерін, қарым- 
қатынас қызметтерін жэне сан-алуаи тэсілдерін жан-жакты меңгерудің 
мацызы зор.
Педагогикалық қарым-қатынасынын тұлға дамуындагы мацыз- 
дылығын атай отырып, оныц аткаратын қызметтеріне мынандай негізгі 
қызметтеріне
(функцияларына) токталып өтейік:
1. 
Қарым-қатынастың коммуникативті қызметі
аркылы 
ақпараттармен алмасу процессі іске асырылады. Оқушыларды тәр- 
53

биелеу, оқыту, олардын түлғаларын дамытып қалыптастыруда манызы 
зор.
2. 
Қарым-қатынастың интерактивтік қызметі
аркылы 
окушылардың өзара бірлескен ынтымактастык іс-эрекеттерін ұйым- 
дастыру, регтеу, баскару іске асырылады.
3. 

жүктеу 5,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: