Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е

жүктеу 5,09 Mb.

Pdf просмотр

бет	140/184
Дата	19.09.2022
өлшемі	5,09 Mb.
	#39328

1 ... 136 137 138 139 140 141 142 143 ... 184

Педагогика Таубаева Ш, Иманбаева С, Берикханова А (1) (1) (2)

Оқытудагы құндылықтарга багытталган тэсіл
- ол оқу әре-
кетін белгілі бір кұндылыктар тұрғысынан үйымдастыру және жүзеге
асыру, нэтижелерге кол жеткізу және пайдапанудын тәсіпі. Құнды-
лыкка багьпталған оқу процесі біпім алушыньщ бойында түлғапык күн-
дылыкгар жүйесін қалыггтастырады. Қүндылықты бағдарлау - түлғанын
өз эрекетінде жекелеген күндылықгарды (қүндылықгарға бағдарлану
қабілеттілігі) багдар ретінде тандап алу қабілеггілігі (қасиеті), сондай-
ақ оларды өзінін жеке элеуметгік маңызды күндылықгары ретінде сезі-
ну жэне қабылдау қабілеттілігі. Қүндылықтарды іске асыру күнды-
лықгардан шығатын тапаптарга сай болу жэне күнделікті өмірді сол
талаптарға багындыру. Қүндылықтардың мэні белгілі бір коғамнын
сәтті эрекет етуі үшін қажетті ережелерді, дағдыларды, өмір саптын,
мінез-күлық мэнерін калыптастыруда көрініс табады.
Орта білім берудің күндылыктары «Мэңгіпік Ел» ұлттық идея-
сынын қүндылықтарына негізделген. Орта білім берудің күндылық-
тары ретінде: 1) казақстандық патриотизм жэне азаматтық жауап-
кершілік; 2) қүрмет; 3) ынтымактастык; 4) еңбек пен шыгармашылык;
5) ашыктык; 6) өмір бойы білім алу белгіленді. Ұлтгық мектеп деп өз
рухани кеңістігімізбен ғана шектелуге болмайды эрине, ол үлтгык
мектептің мазмұны мен түрі өркениетгік болмақ. Мақсаты - үлтгык
сананы, психологияны, ойлау жүйесін, дүниетанымын, парасатын, ру-
хын, бейнесін, сондай-ақ үлтгың инновациялык қабілетін дамыту. Бүл
дегеніміз - үлтгың генеалогиялық күрылымы мен генетикалық қорын
белгілі бір түжырымдама. негізінде пайымдау. Осының бэрі - үлтгык
қауіпсіздігіміздің, өркениетке алдыңгы қатарда кіріге алуымызға себеп
болмақшы.
Сол себепті де білім беру мазмүнын этнопедагогикапандыру да
өте маңызды. Жиырмасыншы гасырдың соңгы ширегінде, яғнн 1974
жылы профессор, педагогика гылымдарының докторы, Ресей білім
академиясының академигі Г.Н. Волковтың «Этнопедагогика» атты оқу
қүралынын дүниеге келуі, педагогтардың үлтгык тэрбиенің қайнар
көздерін шүғыл іздестіріп, онын гылыми негіздерін дэлелді теориялар
мен түжырымдардан табуға, өз үлтының бай тэлімдік тәжірибесін
зерттеуге бірден бір себепші болды. Жалпы адамзаттык білім беру мен
242

тәрбиенін максаты, мазмұны, эдістері аныкгапып, оқушылар тэрбие-
сінің үлгілі мазмүны толығымен іске асырылып жаткан уақыт еді.
Жана ғылыми білім, ягни этнопедагогиканың пайда болуы бір-
катар эдіснамалық мэселелерді туындатады. Ғылымтанудагы, әсіресе
педагогикалық ғылымтанудағы кағидапарға сүйенсек, зерттеушілер
этнопедагогика ғылымының негіздерінің, эдіснамасымен теориялары-
ның, ұстанымдарынын, эдістерінің кай уақытта, кімнін еңбегінде, кай
түрде бастау алғанын қазак тілінде жете танысуға мүмкіндік апып
отыр. Осы материалдардың жинакгалуымен тұспа-тұс жүйелі ғылым-
дардың жетік меңгергендігінің аркасында этнопедагогиканың теория-
лык-эдіснамалық негіздері зерделене бастады. Этнопедагогиканы пе-
дагогикалык гылымдар жүйесінде карастырады, этнопедагогиканы
этнография, педагогика, фолькпор ғылымдарының түйіскен саласы
екендігін нактылай түсті. Жаңа ғылыми білім ретінде этнопедагоги-
канын пайда болуы, онын жеке ғылыми пэн ретінде карастырылуының
занды екендігі, этнопедагогиканың пэні, құрылымы жэне қызметтері,
оның педагогикалық ғылыми білім жүйесіндегі орны туралы мэселе-
лерді шешуді қажет етеді.
Этнопедагогика әдіснамасы дегеніміз - этникапык топтардың
балаларды тэрбиелеу мен оқытудағы, сондай-ақ, отбасы, ру, тайпа,
халык, негізінде моралдык-этикалык жэне эстетикалык дүниетаным-
дарының қапыптасуына қоғамның өзсанасының дамуына сэйкес, бол-
мысты қайта кұру мақсатында этникалык топтардың бала тәрбиелеу
жэне оқытудағы эмпирикалық тэжірибесінің тарихы мен теориясын
зерттеу жэне талдау эдістері турапы ілім. Бұл гылымның бұдан әрі та-
бысты дамуы онын әлемнін заманауи сипатымен қаншалықты байла-
нысты екендігімен анықталады.
Қазақ ұлты ұлт болып, саяси бостандықты баянды ету үшін
оның жан дүниесі мен жүрегі ұлттың терең тарихынан өрбіген білім
мен тәрбиеге сусындап, өзін өзгеден кем көрмейтін, өз мэртебесін
түсінетін болып өскені, өзін-өзі толык таныганы, мына жаһандану за-
манында ұлттық білім мен тэрбие мазмұнын ертеңге интеллектуалдык
ұлтгың меңгеруі дағдарысты енсеруге даяр болуы бірден бір төте жол
болмақ.

жүктеу 5,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 136 137 138 139 140 141 142 143 ... 184