Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е

танымдық әрекетін белсендіру

жүктеу 2,48 Mb.

Pdf просмотр

бет	246/282
Дата	21.09.2023
өлшемі	2,48 Mb.
	#43484
түрі	Оқулық

1 ... 242 243 244 245 246 247 248 249 ... 282

Таубаева Ш.Т., Иманбаева С.Т.,Берикханова А.Е.Педагогика Оқулық. 2018 (1) (1) (1) (2)

танымдық әрекетін белсендіру
мә-
селелеріне көңіл аудару күшейе түсті және бұл үдерістің мазмұнын ашып
көрсетуде белгілі бір жетістіктерге қол жетті. Педагогикалық құбылыстарды
терең ойластыру үшін психологиялық зерттеулер нәти-желері кеңінен
тартылды, негізгі дидактикалық ұғымдар педагоги-калық тұрғыдан терең
зерделене бастады.
1960-70-жж. оқытуды тұтастық тұғырынан қарастыра отырып,
оқушылардың танымдық белсенділігін және шығармашылық ойлауын
қалыптастыру ерекше бөлініп көрсетілді. Бұл мәселелерді ашып көр-сету тек
танымдық маңызға ие емес. Олар қазіргі дидактиканың тео-риялық және
қолданбалы мәселелерін зерттеуде де аса мәнді. Сондай-ақ жалпы білім
беретін мектепте оқу үдерісін жетілдіруге септігін ти-гізді. Оқушылардың
танымдық белсенділігін қалыптастыру мәселесін О.А. Нильсон зерттеді.
Танымдық
әрекетті
ұйымдастыруға
қолайлы
жәйттерді
іздестіру
проблемалық оқытудың терең зерттелуіне әкелді (М.И. Махмутов, Т.В.
Кудрявцев, А.М. Матюшкин, Т.И. Шамова, Г.И. Щукина және т. Б.).
Б.П.Есипов мынандай өлшемдерді анықтады: оқушылардың білім,
білік, дағдыларын өсіру; оқушылардың ақыл-ой, ойлау фор-малары мен
ережелерін, еңбектің мәдени дағдыларын игеруі, эмоция-лық шеңберінің
кеңеюі, идеяларын, қызығушылықтары мен ұмтылыс-тарын қалыптастыру;
білім беру мен тәрбиелік міндеттердің бірлігін қамтамасыз ету (оқу
оқушылардың танымдық қабілетін және адам-гершілік сапасын өзінен кейін
дамытады). Э.И.Моносзон «сабақтың негізгі сапалық өлшемі түрлі тәсілдер
мен әдістерді қолдану емес, оқушының білімді, тәрбиелік деңгейді игеруі,
қойылған мақсатқа жетуі»,- деп көрсетті.

317
Л.В. Занков түсiнiктiлiк ұстанымын жетiлдiрiп,
оқытуды жоғары
қиындық деңгейде және материалды жоғары қарқынмен оқытуды
ұсынды.
Ол оқу жұмысының тиiмдiлiгi оқушының ақыл-ойының дамуын қамтамасыз
етумен және кездескен қиындықты жеңе бiлуiмен iске асырады деп
есептеді.
Ақыл-ой, таным үдерiсi оқушының зейiн қою қабiлетiн, талдау-
жинақтау әрекетiн және ерiк-жiгерiн жетiлдiрудi қажет етедi. Оқытуды
жоғары қиындық деңгейiнде жүргiзу - оқушыны белсендi танымдық iс-
әрекетке жұмылдыру, бiлімге ынталандыру, қажеттi мөлшерде шығар-
машылық жаттығулар берiп, ақыл-ойын жаттықтыру, яғни жақсы және
нашар оқитын оқушыларды оқу еңбегiне бiрдей жаттықтыруды белгі-
леді.Л.В.Занков ұсынған түсiнiктiлiк ұстанымын практикада кең ма-ғынада
қолдану, оқу мазмұнының көлемiн ұлғайтып, теориялық деңгейiн
күрделендiрдi.
1960-70-ші жылдары дамыта оқыту теориясы оқушының ақыл-ой
қабiлетiн дамыту әдiс-тәсiлдерiне барынша көңiл бөлгенімен, оқы-ған
материалды есте сақтатуға жете назар аудармады. Дидактикада оқу
материалын есте сақтау деген мүлде естен шығарылып, ол механи-калық
жаттау ұғымымен теңестiрiлдi. Оқу-танымдық үдерiс барысын-да оқушының
материалды игеруi үшiн есте сақтау қабiлетi қалыптасуы тиiс, әйтпесе
ешқандай бiлiм көлемiн игеруге болмайтыны белгiлi.

жүктеу 2,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 242 243 244 245 246 247 248 249 ... 282