Өндіріс вибрациясының классификациясы

Жалпы вибрацияның әсерінен жүрек қызметінің бұзылуы, жүйке жүйесінің бұзылуы, тамырлардың тарылуы, буын өзгерістері байқалып, қозғалысты шектейді. Егер тербелу жиілігі адамның ішкі мүшелерінің өз тербеліс жілігімен сәйкес келсе, онда сол мүшелердің механикалық зақымдануы, тіпті жыртылуы да байқалады.

Жұмысшылар қолдарына жергілікті вибрацияның әсерінен терінің сезімталдығы, жүйке талшықтарының сезімталдығы, қан тамырларының серпімділігі жоғалып, сіңірлерінің сүйектеніп кетуіне әкеп соғады. Вибрацияның ұзақ уақыт әсер етуі кәсіби ауруға шалдығуына әкеп соғады — вибрациалық аурулар, оның нәтижелі емделуі тек аурудың бастапқы стадиясында ғана мүмкін.

Шығутегінебайланыстывибрацияның 3 категориясынажыратады:

• транспортты;

• транспортты-технологиялық;

• технологиялық.

Вибрацияның үш категориясының әр қайсында виброжылдамдық пен виброжедел өлшемдері бар. Жалпы вибрация 0,8-80 Гц жиілік диапазонында, ал жергілікті 8-1000 Гц жиілік диапазонында нормаланған.

Вибрациядан қорғанудың негізгі әдісі екі үлкен топқа бөлінеді:

• пайда болу көзіндегівибрацияныазайту;

•пайда болу көзінен келіп таралу жолындағы вибрация параметрлерін азайту.

Пайда болу көзіндегі вибрацияны төмендету үшін жүйедегі ауыспалы күштерді азайту керек. Ол үшін динамикалық технологиялық процестерді статистикалыққа ауыстыру керек. Сонымен қатар, вибрация минималды болу үшін, жабдықтың жұмыс істеу режимдерін мұқият таңдау қажет.

Діріл биологиялық активтігі жоғары факторлардың бірі.Дірілдің амплитудасы мен жиілігінің маңызы зор. Себебі 6-7 Гц тең резонанстық жиілік адамның жанына бататыне тіп асқазаны мен басына әсерін тигізеді. Жиілігі төмен діріл адам организмінде жүретін алмасу процестерін: көмірсуларының алмасуын, қанның биохимиялық көрсеткіштерін өзгертеді, бұл белоктық, ферментативтік, сонымен қатар витаминдік пен холестериндік алмасуды бұзады.

Жұмыс барысында ұзақ уақыт дірілдің әсерінде болған адам әртүрлі кәсіптік ауруға ұшырайды, мысалы асқазанның жаралы кеселіне, психикалық және нерв жүйесі ауруына, гипертония, діріл ауруына шалдықтырады. Кәсіптік аурулардың ішінде діріл ауруының алатын орны ерекше, осы аурумен жиі ауыратындар машина жасау, металлургия, құрылыс, тау-кен өнеркәсіптерінде, көлік саласында және ауыл шаруашылығында істейтін жұмысшылар. Діріл жиілігі 16-20 Гц шамасында болғанда діріл ауруы пайда болатын жағдай туады. Діріл жылдамдығының қабылданатын мөлшері 10 – 4 м/с деңгейінде, ал 1 м/с ауру сезіле бастайды.