Тарих кафедрасы

СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

ГУМАНИТАРЛЫҚ-ЗАҢ ФАКУЛЬТЕТІ

ТАРИХ КАФЕДРАСЫ

Құрастырушы: Тарих кафедрасының т.ғ.к., доцент Мұқатаева З.Қ.

Кафедра отырысында бекітілді.

«_____» ______________ 2009 ж. Хаттама № _____

Кафедра меңгерушісі: т.ғ.к._________________ Мұхамеджанова Н.А.

Гуманитарлық-заң факультетінің оқу-әдістемелік кеңес отырысында талқыланды.

«_____» ______________ 2009 ж. Хаттама № _________

Оқу-әдістемелік кеңес төрайымы, п.ғ.к. _________ Тохметова Г.М.

Гуманитарлық-заң факультетінің Ғылыми кеңесінде бекітілді.

«_____» ______________ 2009 ж. Хаттама № _________

Гуманитарлық-заң факультетінің деканы т.ғ.к., _________ Мамырбеков А.М.

МАЗМҰНЫ

1.Пән бойынша глоссарий............................................................................ 4-14

6. Іс-тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар ..........

7. ОСӨЖ орындауға әдістемелік нұсқау..............................................
8. СӨЖ орындауға әдістемелік нұсқау................................................

9. Бақылау құралдары.........................................................................

Бұл оқу жұмыс бағдарламасы мектептерде тарихты оқытудың негізгі мәселелерін қамтиды.Тарих ғылым, пән ретінде аса маңызды білім саласына жатады.

Тарихи білімді адам ғана өзі өмір сүрген қоғамдағы орнын атқаратын қызметін дұрыс анықтай алады. Әбу Насыр әл-Фараби "Тарихты білмей өткенді, қазіргі жағдайда, келешекті болжау қиын" десе, А.Байтұрсынұлы "Сөздің ең ұлысы, ең сипаттысы- тарих" деп өте жоғары бағалаған. Тарих ойға бағындырылған. Оның табиғаты да осында. Тарихи материал оқушылардың жан дүниесінде орын табатындай болуы міндетті.

Кеңес еліндегі одақтас республикалардың көпшілігінің мектептерінде сол республика аты берілген ұлттық тарихы жүртышылықтың талап етуімен 1958-1959 оқу жылынан бастап қана оқытыла бастады. Оның өзінде арнайы сағат бөлінбей КСРО тарихына бөлінген уақыт есебінен , соның құрамында оқытылды. 1990 жылдан бастап халық ағарту саласында болып жатқан үлкен өзгерістерге және де Қазақстан тарихының мектептің оқу жоспарына дербес пән болып енуіне байланысты ол құрамындағы көптеген әдістемелік ұсыныстардың қазіргі талаптарга жауап бере алмайтыны түсінікті.

Қазақстан Республикасы "Білім" заңындағы талаптарды негізге алып, тарих пәнін жүргізудегі үш мақсатты айқындаудағы бағдарлама- жарқын болашақтың азаматын жан- жақты тәрбиелеудің басты мұраты.

Тарихи білім мазмүнынының күрделі өзгеріске түсуі оны оқытудың әдісі, тәсілдерін де жаңартуды қажет етеді.

«Тарихты оқыту әдістемесі» курсының негізгі мақсаты келешек мамандардың тарихи танымын дәйекті түрде қалыптастыру және оларға орта мектеп оқушыларының тарихи танымын қалай жүйелеп, нендей жолмен өнегелілікке баулуды үйрету.

• 
  Келешек мамандарды тарих пәнін жүргізу әдістерінің қазіргі кезеңдегі ең озық дерлік теориялық негіздермен қаруландыру;
  
• 
  Оқушыларға биік өрелі тарих таным қалыптастырып, әрі олардың иманды да инабатты ұрпақ боп өсіп қалыптасуын бағыттай алуы үшін болашақ ұстаздарға тарихты оқытудың ең тиімді жолдарын нұсқаумен қатар, бұл мақсаттарды жүзеге асыру әдістерін іс барысында бойына сіңіру;
  
• 
  Студенттерді – болашақ мұғалімдерді алдын-ала өз оқушыларын тарихи ілімі арқылы ізгі ниетке баули алуға бейімдеу, әрі тарихты оқытып үйрету барысында өзі жүзеге асырған тәрбиелік жұмысын өз бетінше талдап-тарқатып, өздігінше жетілдіре білуге бауулу;
  

• 
  Білім, шеберлік, іскерлік пен дағдыларды педагогикалық қызметте және оларды пайдаланудың дұрыс әдістерін рактикада пайдалана білу;
  
• 
  Оқуды ұйымдастырудың қағидаларын, түрлері мен әдістерін және олардың ерекшеліктерін білу;
  
• 
  Ақпараттық және білім беру технологияларын үйренуге қабілетті болу;
  
• 
  Тарихи пәндерді оқыту ерекшеліктері туралы білім-білік дағдыларының болуы;
  
• 
  Мектеп оқушыларын тәрбиелеу;
  
• 
  Тарихты оқытудың белсенді және инновациялық әдіс-тәсілдерін меңгеру:
  

1. Қазақстан Республикасы мектептеріндегі тарихтан білім беру мазмұны.

1. 
   Тарих пәні бойынша оқу жоспары.
   
2. 
   Тарих пәні бойынша оқытуды ізгілендіру.
   
3. 
   12 жылдық білім беруге көшу, тарихтан білім беру мазмұны.
   

1. 
   Тарих пәндері бойынша білім беру стандартының мазмұны мен құрылымы.
   
2. 
   Бағдарлама жасаудың концентратты, хронологиялық принциптері.
   
3. 
   Бағдарламалардың компоненттері.
   
4. 
   5-9,10-11 сыныптардың оқу бағдарламалары.
   

1. Тарихты оқытудағы ойын сабақтың жоғарғы танымдық потенциалы/ іскерлік ойындар, тарихи шайқастар, театрлік қойылымдар мен байқаулар/.

2. Сайыс-сабақтар, саяхат-сабақтар, өлкетанулық ойындар.

3. Оқыту процесінде ойын сабақты жүзеге асыру технологиясы.

4.Педагогтың іскерлік алгоритмі, оқушылардың іскерлік алгоритмі.

5.Тарихты оқытуда ойын сабақ өткізу- мектеп оқушыларының білімін көтеру әдісі.

2. Тарих сабақтарында оқу картинасымен жұмыс істеу тәсілдері.

3. Пәндік көрнекілік және оның танымдық, эстетикалық, шартты-графикалық, қолданбалы құндылықтары.

4.Картамен жұмыс. Тарихи карта- оқушылардың тарихи процестер байланыстарын ұғынудағы қажет әрі маңызды көрнекілік құрал.

1. 
   Оқушылардың тарихи білім алуындағы компьютердің рөлі.
   
2. 
   Оқытудың серпінділігі нақтылығы және эмоционалдығы, шығармашылық ойлау қабілетін реттеу үшін үшін техникалық құралдары пайдалану.
   
3. 
   Тарих бойынша компьютерлік бағдарламалар құрастыру.
   
4. 
   Тарихи процестер алтернативасы проблемасына деген қызығушылықтың артуына байланысты әлеуметтік процестерді модельдеу.
   

1. 
   Тарихты оқытудағы құжаттардың рөлі мен мәні.
   
2. 
   Тарихта оқытуда қолданылатын құжаттық материалдың негізгі түрлері.
   
3. 
   Оқушылардын тарихи қүжаттармен жұмыс істеу тәсілдері.
   
4. 
   Құжаттық материалдың жіктелуі. Актілік қүжаттар, баяндауышы- сипаттаушы қүжаттар, көркем сөз естеліктері.
   
5. 
   Тарихи құжаттар мен мәліметтерді зерттеу методикасы.
   
6. 
   Мәліметті конспектілеу. Тарихи мәліметтердің сипаты: авторы, жасалу уақыты, жанры, негізгі идеялары, тақырыптары мен көркемдік ерекшеліктерін анықтау.
   

Жоспар:

1. 
   Тарихи тақырыптың мазмұны, бөлімі, курс жүйесіндегі сабақтың орыны. Тарих бойынша сабақ түрін таңдауға шартты түрде өткізілетін сабақ түрлері мсн факторлар.
   
2. 
   Оқыту процесінде барлық сыньштарды камтитын, жан-жақты сабақты өткізу ерекшеліктері мен сабақ түрлері.
   
3. 
   Тарих сабағына мұғалімнің дайындалуы және сабақ жоспарлары.
   
4. 
   Сабақты бағалау критериясы.
   
5. 
   Тарихты сабақтан тыс оқытуды ұйымдастыру формалары-факультативтер, тарихи үйірмелер, тарихи олимпиядалар "КВН", конференциялар,пікір сайыстар. Жоғарғы сыныптардағы семинарлық жоне практикалық сабақтар.Оқу саяхаттары, кеңестері, сынақтар.
   

1. 
   Оқу әдістері туралы ұғым, тарихты оқыту әдістерінің жіктелісіне деген түрлі көзқарастар.
   
2. 
   Оқыту әдістерін таңдау критериясы. Оқытудың "әдісі"мен "тәсілдер" ұғымдарының қатынастылғы.
   
3. 
   Тарихты оқу процесіндегі әдістер мен тәсілдердің танымдық, тәрбиелік, дамытушылық ролі.
   
4. 
   Ауызша материал ролі: әңгіме, конспективті, образды, сюжетті әңгімелеу, картиналық жөне аналитикалық сипатау, түсіндіру ,талдау.
   

Жоспар:

1. 
   Мазмұндаманың /дәрістің/ иллюстрациялық түсіндірмелік және проблемалық сипаты.
   
2. 
   Тарихты оқытудағы әңгімелесу рөлі. Әңгіме түрлері және оған қойылатын талап.
   
3. 
   Тарихта анықтама мен көркемдік әдебиеттің рөлі мен оларды оқу процесінде қолдану мүмкіндігі.
   
4. 
   Материалды баяндауды мүғалімнің түрлі білім деректерін пайдалануы. Ауызша баяндау процесінде оқушылардың танымдық шығармашылығын ұйымдастыру.
   

1. 
   Ежелгі дүние тарихы курсының мазмүны. Оның хронологиялық шегі, кезеңдері, негізгі үғымдары мен жетекші идеялары. Курс құрылымы. Оқулықтың көрнекілік және деректік материалын пайдалану.
   
2. 
   Ішкі пәндік жөне пәнаралық байланыстар.
   
3. 
   Антикалық және ежелгі дүние тарихы курсының тақырыптары мен бөлімдерінің құрылымындағы жалпылау сабақтарының орны.
   

Жоспар:

1. 
   Орта ғасырлар тарихын мектеп курсының мазмүны, хронологиялық шегі мен кезеңдері. Қоғамның даму заңдылықтарын ашуға қолайлы курстың негізгі ұғымдары мен жетекші идеялары.
   
2. 
   Азия жөне Африка, Америка,Европа елдерінің ортағасырлық тарихындағы негізгі оқиғалар мен процестерге дәйекті сипаттама.
   
3. 
   Тарих сабақтарында және үй тапсырмасында орындауда оқулық материалдарын пайдалану тұрмыс, салт- дәстүр, дін, мәдениет, тарихи қайраткер түлғаларды зерттеуде қосымша материалдарға коңіл аудару.
   

1. 
   Жаңа және қазіргі заман тарихын мектеп курсының мазмұны, хронологиялық шегі мен кезеңдері. Қоғамның даму заңдылықтарын ашуға қолайлы курстың негізгі ұғымдары мен жетекші идеялары.
   
2. 
   Азия жөне Африка, Америка,Европа елдерінің жаңа және қазіргі заман тарихындағы негізгі оқиғалар мен процестерге дәйекті сипаттама.
   
3. 
   Жаңа және қазіргі заман тарихын мектепте оқыту ерекшеліктері.
   

Жоспар:

1. 
   Әдіскерлік құрылымдық талдау - мектептегі Қазақстан тарихы курсының мазмұны.
   
2. 
   Тарихи білім мен фактілер. Оның Қазақстан тарихын оқыту процесінде тарихи үғымды қалыптастыру. Окушылардын тарихи процесс үғымды үғынуын қалыптастыру.
   

Жоспар:

1. 
   Қазақстан тарихын оқытудағы әдістемелік тәсілдер және олардың оқу процесіндегі рөлі.
   
2. 
   Қазақстан тарихын оқытуда ауызша баяндау.
   
3. 
   Қазақстан тарихын оқытудың мөселелері. Қазақстан тарихы сабағындағы танымдық міндеттері ситуация (оқиға), қақтығыс , қарама- қайшылық турінде шешу.
   
4. 
   Қазақстан тарихын оқытуға мектептердегі лекциялар.
   
5. 
   Тарихи баспа мәтіндерімен жұмыс әдістемесі.
   
6. 
   Қазақстан тарихы пәні бойынша көрнекілік құралдарды топтастыру.
   

1. 
   Қазақстан мектептерінде 20-50 жылдары тарихты оқыту жайлары.
   
2. 
   50 жылдардың соңы мен 60- жылдардыц басында Қазақ ҚСО тарихын оқытудың өдістемесі мен мектепте тарихи білім берудің дамуы.
   
3. 
   Қазақстан тарихын оқыту өдістемесінің ғылыми негізінде теориялық жөне әдістемелік зерттеулерді енгізуде әдіскер- тарихшылар қосқан үлесі.
   
4. 
   Қазақстан тарихы пәнінің жаңа бағдарламалары мен жаңа оқулықтары.
   

1. 
   Мектепте Қазақстан тарихы курсыныц ғылыми негізіндегі құрылымы, сипаттамасы.
   
2. 
   Қазақстан тарихы курсын оқытуды әр жыл бойынша бөліп оқыту: әр курсты оқытуға бөлетін уақыт.
   
3. 
   Қазақстан тарихы курсының негізгі ұғымдармен дүниетанымдық идеялары.
   
4. 
   Қазақстан тарихы курсының ұлтаралық қатынастар мәдениетін игерту, адамгершілік және гуманистік мораль нормаларының мүмкіндіктері. Өлкетану материалын зерттеуінде әдіскерлік жүйесі.
   

1. 
   Пән және курс мақсаты. Негізгі оқу материалы. Негізгі проблематика. Қазақ мемлекетінің құрылу тарихы.
   
2. 
   Көшпепді дала цивилизациясының мәнін (маңызын) ашып көрсету.
   
3. 
   Қазақстанның ежелгі және ортағасырлық тарихының хронологиялық шегі (рамкасы).
   
4. 
   Сабақ жүргізудің интерактивтік түрі. Қосымша мөліметтер. Хрестоматиялар.
   
5. 
   Мұражайлар мен көрмелердің мүмкіндіктерін пайдалану.
   

1. 
   Негізгі идеялар мен түсініктер. Материал мазмұнын ашу әдістерінің ерекшеліктері.
   
2. 
   Курстың оқушыларды адамгершілікке тербиелеудегі ерекшеліктері. Мектепте 8-9 және 10-11 сыныптардағы Қазақстан тарихы курсының құрылымы мен білімдік тәрбиелік мәні, сипаттамасы, хронологиялық рамкасы, құрылымы және кезендерге болінуі.
   
3. 
   Қазақстан тарихын оқыту процесінде тарихи үғымдарды қалыптастыру.
   

1. 
   Кино, бейне таспа, Баспадағы тарихи мәліметтермен жұмыс әдістері.
   
2. 
   Баспа мәтіндері Қазақстан тарихы бойынша білім (Қазақстан Республикасы құжаттары, тарихи қүжаттар, мектептегі тарихи хрестоматиялар коркем әдебиеті).
   
3. 
   Қазақстан тарихы бойынша көрнекі құралдарды классификациялау (топтастыру) пәндік көрнекілік, (бейнелеу) суретті көрнекілік, шартты-графикалық (схемалық) көрнекілік.
   

1. 
   Қазақстан тарихы сабағы- мектепте оқытуды ұйымдастырудың түрі.
   
2. 
   Қазақстан тарихы сабағына қойылатын талаптар.
   
3. 
   Ұғымдардың ара-қатынасы: сабақты ұйымдастыру жайы, сабақты ұйымдастыру ережесі, Қазақстан тарихы сабағына қойылатын талаптар. Қазақстан тарихын оқытудың дидиктикалық принциптері.
   
4. 
   Қазақстан тарихы сабағыиың типтері. Сабақ жоспарын құру әдістсрі.
   
5. 
   Қазақстан тарихын оқытудыц дәстүрлі емес түрлері.
   

Семинар студенттермен жұмыс істеудің дәстүрлі формасы, студенттердің кәсіби біліктілігі мен дағдыларын дамытып, дерек көздерін жеткілікті меңгеруге мұмкіндік туғызады. Ұсынылып отырған сабақтардың тақырыбы мен мазмұны білім стандартына сай , жоғарғы оқу орындарындағы ҚТП курсының жұмыс бағдарламасы сай келеді.

Бұл ұсыныстар проблемала\ық оқыту принциптерін жүзеге асыруға , ҚТН-ның турлі әдістерін қолдана отырып тарихи деректерге сараптама жасау қабілеттерін дамытуға бағытталған.

Іс-тәжірибе сабақтардың міндеттері:

• 
  Пән бойынша лекцияларда алған білімдерін бекіту, тереңдету және кеңейту
  
• 
  Теориялық материалды тереңдетіп оқыту, пән бойынша алған білімдерді жүйелеу
  
• 
  Тұрлі тарихи деректерді саралай отырып жалпы теориялық білімді нақтылай тусу
  
• 
  Студенттердің тархи әдістермен , ғылыми мақалалармен өздігімен жұмыс істеу қабілеттерін қалыптастыру , көпшілік алдында сөйлеу, өз көзқарастарын қорғау, дағдылары қалыптасады
  

№ 1 Іс-тәжірибе сабағы. 1 сағат

1. 
   Тарихты оқыту әдістемесінің жоспарлары мен бағдарламалары
   

1. 
   Тарих пәндері бойынша білім беру стандартының мазмұнымен танысу, стандарт бойынша оқушылардың білім-білік дағдылары.
   
2. 
   Типтік оқу, оқу жұмыс бағдарламаларымен танысу, тәжірибеде қолдану.
   

№ 2 Іс-тәжірибе сабағы. 1 сағат

2. 
   Тарихты оқытуда белсенді және инновациялық әдістерді қолдану
   

1. 
   Тарих пәні бойынша сабақта ойын түрлерін қолдану әдістемесін көрсету/ іскер ойын,рөлді ойын, дебат, танымдық-шығармашылық ойындар т.б./
   

№ 3 Іс-тәжірибе сабағы. 1 сағат

3. 
   
   жүктеу 1,14 Mb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: