ПӘН БОЙЫНША ДӘРІСТЕР КЕШЕНІ

Еңбек құқығының түсінігі, пәні, әдістері, жүйесі.

Еңбек құқығының қағидалары. Еңбек құқығының басқа құқық салаларымен байланысы. Еңбек құқығының құқық жүйесіндегі алатын орны.

Мақсаты: Студенттерге қазіргі таңдағы ҚР еңбек құқығының маңызын түсіндіріп, курс бойынша маңызыды ұғымдармен таныстыру.

Қазіргі қазақстандық құқық салдарының ішіндегі еңбек құқығы басты орын алады, өйткені ол қоғамдық еңбек қатынастарын реттейді.

Еңбек құқығының пәні деп ұжымдық еңбекті ұйымдастырудағы өндірістік қатынастарды және оған тығыз байланысты қарым- қатынастарды айтады.

Еңбек құқығының қағидаттары еңбек қатынстарын және олармен тығыз байланысты басқа да қоғамдық қатынастарды реттеу үшін негізге алынатын бастапқы идеялар, постулаттар.

1.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

2.Абузярова Н.А. «Трудовое право» А., 2002

3.Гусов К.Н., Толкунова В.Н. «Трудовое право» М.,2001

4.Скала В.И., «Трудовые отношения в РК» А.,2001

5.Скала Н.В., Скала В.И. «Основы организации охраны и безопасности труда в РК» А.,2005

6.«Трудовое право зарубежных стран» А., Данекер,2001


Лекция №2

Тақырыбы: Еңбек құқығының дерек көздері.

Дәрістің мазмұны:

Еңбек құқығының дерек көздерінің түсінігі, түрлері.

ҚР Еңбек кодексі - еңбек құқығының негізгі дерек көзі.

Мақсаты: Еңбек құқығының қайнар көздерінінің мәнін ашу, ҚР еңбек кодексінің құрылымымен таныстыру.

Еңбек құқығының қайнар көздері деп еңбек қатынастары саласындағы өкілетті органдардың барлық қажетті жағдайларда қолдануға болатын нормативтік нұсқаулары белгіленген құқықтық актілерді айтады.

Кең мағынада нормативтік құқықтық акт дегеніміз - референдумда қабылданған не уәкілетті орган немесе мемлекеттік лауазымды адам қабылдаған, құқықтық нормаларды белгілейтін, олардың қолданылуын өзгертетін, тоқтататын немесе тоқтата тұратын белгіленген нысандағы жазбаша ресми құжат.

Әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі. 2007ж. 15 мамыр

2.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

3.Гусов К.Н., Толкунова В.Н. «Трудовое право» М.,2001

4.Скала В.И., «Трудовые отношения в РК» А.,2001

5.«Трудовое право зарубежных стран» А., Данекер,2001

Еңбек заңдарымен реттелетін қатынастар, олардың түрлері.

Еңбек қатынастарының субъектілері.
Тараптардың жеке еңбек және ұжымдық шарттар негізінде белгілі бір еңбек қызметін жүзеге асыруы жөнінде туындайтын жұмыс беруші мен қызметкер арасындағы қатынастар еңбек қатынастары деп танылады. Мемлекеттік мекемелер мен ұйымдарға қызметкер ретінде еңбек шарты бойынша жұмысқа алынған өзге де жұмыс берушілерде (кооперативте, жеке тұлғаларда) жалдану бойынша жұмыс істейтін қызметкерлердің еңбегін қолдануға байланысты қатынастар ғана еңбек заңдарымен реттеледі.

Әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2007ж. 15 мамырЗаңы

2.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

3.Гусов К.Н., Толкунова В.Н. «Трудовое право» М.,2001

4.Скала В.И., «Трудовые отношения в РК» А.,2001

Лекция №4

Тақырыбы: «ҚР Еңбек кодексі»

Дәрістің мазмұны: Еңбек кодексінің жүйесі, құрылымы, онда пайдаланылатын негізгі ұғымдар.

Заңда басшылыққа алынатын негізгі қағидалар.

«ҚР Еңбек кодексі» 2007 жылы 15 мамырда қабылданды. Бұл заңнама азаматтардың Қазақстан Республикасындағы еңбек бостандығына конституциялық құқығын іске асыру процесінде туындайтын еңбек қатынастарын реттейді. Заңнаманың жүйесі 2 бөлімнен тұрады: жалпы және ерекше бөлімдер. Жалпы бөлімде еңбек заңында пайдаланылатын негізгі ұғымдар, еңбек құқығының дерек көздері, қағидалары, қызметкер мен жұмыс берушінің негізгі құқықтары мен міндеттері мәселелері қарастырылған.

Ерекше бөлім еңбек шарты, ұжымдық шарт, жұмыс және тынығу уақыттары, жалақы тараптардың материалдық жауапкершілігі, кепілдіктер мен өтемақылар төлеу т.б. мәселелер қарастырылған.

Әдебиеттер:

1.Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2007ж. 15 мамыр

2.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

3.Абузярова Н.А. «Трудовое право» А., 2002

Қызметкерлердің еңбек заңнамасында көзделген негізгі құқықтары.

Қызметкерлердің негізгі міндеттері.

Мақсаты: Студенттерге еңбек қатынасы тараптарының бірі – қызметкердің құқықтық жағдайымен теориялық тұрғыдан түсінік беру.

Қазақстан Республиксы еңбек құқығының маңызыды субъектілерінің бірі – қызметкер. Қызметкер – жұмыс берушімен еңбек қатынастарында тұратын және жеке еңбек шарты бойынша тікелей жұмыс атқаратын тұлға. Соған байланысты еңбек қатынастарына түскен кезде қызметкер белгілі бір құқықтар мен міндеттерге ие болады. Оның құқықтық мәртебесі «ҚР Еңбек кодексінің 22-бабында айқындалған.

1.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

2.Абузярова Н.А. «Трудовое право» А., 2002

3.Гусов К.Н., Толкунова В.Н. «Трудовое право» М.,2001

4.Скала В.И., «Трудовые отношения в РК» А.,2001

Лекция №6

Тақырыбы: Жұмыс берушінің құқықтық мәртебесі.

Дәрістің мазмұны:

Жұмыс берушінің еңбек заңында көзделген негізгі құқықтары.

Жұмысберушінің негізгі міндеттері.

Қазіргі таңда әрбір адам баласы өзінің материалдық және әлеуметтік қажеттілігін қанағатандыру жолында еңбек қатынастарына түседі. Сол еңбек қатынастарына қатысушы тараптардың бірі болып жұмыс беруші табылады.

Еңбек қатынастарына түскен кезде жұмыс беруші белгілі бір құқықтар мен міндеттерге ие болады. Оның құқықтық мәртебесі «ҚР Еңбек кодексінің 23-бабында айқындалған.

Әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2007ж. 15 мамыр

2.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

3.Гусов К.Н., Толкунова В.Н. «Трудовое право» М.,2001

4.«Трудовое право зарубежных стран» А., Данекер,2001

Лекция №7

Тақырыбы: Жұмыспен қамтудың негізгі бағыттары.

Дәрістің мазмұны:

Жұмыспен қамту ұғымы. Халықты жұмыспен қамту саласындағы мемлекеттік саясат. Жұмыспен қамту саясатын іске асыру.

Жұмыспен қамтылу дегеніміз - азаматтардың жеке қажеттерін қанағаттандыруға байланыста және оларға табыс немесе кіріс әкелетін Конституцияға, заңдарға, өзге де нормативтік құқықтық актілерге қайшы келмейтін қызметі.

Мемлекеттік жұмыспен қамту саясатын іске асыру мақсатында орталық атқарушы орган өз құзыреті шегінде халықты жұмыспен қамтудың Республикалық бағдарламасын әзірлеуге, еңбек рыногының бірыңғай ақпараттық базасын қалыптастыруға міндетті.

Әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2007ж. 15 мамыр

2. «Халықты жұмыспен қамту туралы» Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 23 қаңтар

3.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

4.Гусов К.Н., Толкунова В.Н. «Трудовое право» М.,2001

5.«Трудовое право зарубежных стран» А., Данекер,2001

Жұмыссыздықтан мемлекеттік әлеуметтік қорғау. Жұмыссыздықты тіркеу мен есепке алу тәртібі. Жұмыссыздарды кәсіби даярлау, біліктілігін арттыру және қайта даярлау.

Халықты жұмыспен қамту туралы Заңның 13-бабы азаматтардың жұмыспен қамту саласындағы құқықтарын белгілейді.

Жұмыс тапқысы келетін жұмыссыз азаматтар жұмысқа орналасуына жәрдемдесу туралы уәкілетті органға және жеке жұмыспен қамту агенттігіне өтініш жасай алады.

Жұмыс іздестіруге өтініш жасаған жұмыссыз азаматтардан оларды тіркеу үшін мынадай құжаттар талап етіледі: жеке бас куәлігі (паспорты), әлеуметтік жеке кодының берілгені туралы куәлік (ӘЖК), еңбек қызметін куәландыратын кұжаттар, салық төлеуші тіркеу нөмері (СТТН).

Жұмыссыздардарда қажетті кәсіби біліктіліктің болмауынан лайықты жұмыс таңдау мүмкін болмаған жағдайда,уәкілетті оргакн оларды кәсіби даярлықтан өтуге, біліктілігін арттыруға және қайта даярлауға жібереді.

Қоғамдық жұмыстар деп орталық және жергілікті атқарушы органдар ұйымдастыратын, қызметкердің алдын ала кәсіби даярлығын талап етпейтін, әлеуметтік пайдалы бағыты бар және азаматтарды уақытша жұмыспен қамтамасыз ету үшін жұмыспен қамту жөніндегі уәкілетті органдардың жолдамасымен олар орындайтын еңбек қызметінің түрлері түсініледі.

1 Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2007ж. 15 мамыр

2.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

3.Абузярова Н.А. «Трудовое право» А., 2002

4.Стремоухов А.В., Никонов Д.А. «Практикум по трудовому праву» 2-е издание. М.,2005

Лекция№9

Тақырыбы: Еңбек шарты.

Дәрістің мазмұны: Еңбек шартына түсінік, оның мазмұны.

Е4бек шартының ның тараптары,мерзімі.

Еңбек шартының бір жағы, белгілі бір жасқа толған және еңбек шартын жасауға талап қылған азамат та,екінші жағы жұмыс беруші немесе кәсіпорын әкімшілігі.

Еңбек шарты қолданылу мерзіміне қарай:

-белгісіз мерзімге;

-белгілі бір мерзімге;

-белгілі бір жұмысты орындау уақытына немесе жұмыста уақытша болмаған қызметкерді ауыстыру уақытына жасалуы мүмкін.

Заңда көрсетілген сынаққа сәйкес еңбек шартын жасау кезінде тараптардың келісімімен сынақ өткізілуі мүмкін. Жұмысқа қабылдау кезінде сынақ деп, қызметкердің өзіне тапсырылған жұмысқа сай келетін келмейтінін тексеру мақсатында белгіленген мерзімді айтады.

Еңбек шарты тараптардың өзара құқықтары мен міндеттерін анықтайтын жағдайларды еңбек шартының мазмұны дейді.Еңбек заңы шартты жазбаша жасау міндетті болып табылатынын белгілейді.

Еңбек шартты жазбаша нысанда кемінде екі дана етіліп жасалады. Тараптар қол қойғаннан кейін оның бір данасы қызметкерге беріледі.

Әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2007ж. 15 мамыр

2.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

3.Абузярова Н.А. «Трудовое право» А., 2002

4.Акопова Е.М. «Современный трудовой договор(контракт)» Ростов-на Дону, 1998

Лекция№10

Тақырыбы: Қызметкерлердің жекелеген санаттарының еңбегін реттеу.

Дәрістің мазмұны: 18 жасқа толмаған қызметкерлер, әйелдердің және отбасылық міндеттері бар өзге адамдар,қоса атқаратын жұмыс істейтін қызметкерлер, маусымдық қызметкерлердің, үй қызметшілерінің, үйінде жұмыс істейтін қызметкерлердің вахталық әдіспен жұмыс істейтін адамдардың еңбегі.
Қызметкерлердің жекелеген санаттарының еңбек қатынастары «ҚР Еңбек кодексінің 3-бөлімінде сипатталған. Қызметкерлердің жекелеген санаттарына 18 жасқа толмаған қызметкерлер, әйелдердің және отбасылық міндеттері бар өзге адамдар,қоса атқаратын жұмыс істейтін қызметкерлер, маусымдық қызметкерлер, үй қызметкерлері, үйде жұмыс істейтін қызметкерлер, вахталық әдіспен жұмыс істейтін адамдар, қызметкерлердің өзге де санаттары жатқызылған.

Табиғи және климат жағдайларына байланысты бүкіл күнтізбелік жылда емес, алты айдан аспайтын белгілі бір кезең (маусым) ішінде жұмыс атқаратын қызметкерлер маусымдық қызметкерлер болып танылады.

Жұмыс беруші – жеке тұлғаларда үй шаруашылығында қызмет көрсетуге жеке еңбек шартын жасасқан қызметкерлер үй қызметкерлері деп танылады.

Вахталық әдіс қызметкерлердің тұрақты тұрғылықты жеріне күн сайын оралуын қамтамасыз ету мүмкін болмайтын, олардың тұрақты тұратын жерінен тыс жерде еңбек прлоцесін жүзеге асыруының айрықша нысаны болып табылады.

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2007ж. 15 мамыр

2.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

3.Абузярова Н.А. «Трудовое право» А., 2002

4.Акопова Е.М. «Современный трудовой договор(контракт)» Ростов-на Дону, 1998

Лекция№11

Тақырыбы: Басқа жұмысқа ауыстыру

Дәрістің мазмұны: Басқа жұмысқа ауыстыру түсінігі.

Басқа жұмысқа ауыстыру түрлері.

Басқа жұмысқа ауыстыру деп, жеке еңбек шартында белгіленген талаптардың өзгеруін айтады. Жеке еңбек шартының қажетті талаптарын белгілеу тараптардың келісімі бойынша болғандықтан, оларды өзгерту де келісуді талап етеді және ауыстыруды қызметкердің жазбаша келісімінсіз жузеге асыруға болмайды.(Еңбек заңының 17-бабы.)

Әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2007ж. 15 мамыр

2.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

3.Абузярова Н.А. «Трудовое право» А., 2002

4.Стремоухов А.В., Никонов Д.А. «Практикум по трудовому праву» 2-е издание. М.,2005

Лекция№12

Тақырыбы: Еңбек шартын тоқтату және бұзу негіздері

Дәрістің мазмұны: Еңбек шартын тоқтату негіздері.

Еңбек шартын бұзу негіздері.

Жұмыстан шығару және шеттету.
Қазақстан Республикасы еңбек кодексінің 4-тарауында еңбек шарты сипатталған. Еңбек шартын тоқтату негіздері Кодекстің 51-52 баптарын қамтиды.

«Жұмыстан шеттету» термині заңдарда түрлі мағынада қолданылады. Бір жағдайларда жеке еңбек шартының күшін тоқтатпай жұмыстан шеттету оның маңызды міндеттерін орындауды тоқтата тұру түрінде жүзеге асырылады. Енді бір жағдайларда жұмыстан шеттету деп қызметкерді жұмысынан сөзсіз және түпкілікті шығаруды жеке еңбек шартын бұзу түрінде, сондай-ақ қызметкерді басқа жұмысқа ауыстыру жолымен жүзеге асыру түсіндіріледі.

Әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2007ж. 15 мамыр

2.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

3.Абузярова Н.А. «Трудовое право» А., 2002

4.Акопова Е.М. «Современный трудовой договор(контракт)» Ростов-на Дону, 1998


Лекция №13

Тақырыбы: Ұжымдық шартқа түсінік, оның қағидалары.

Дәрістің мазмұны: Ұжымдық шарттар түсінігі, қағидалары.

Ұжымдық шарттың тараптары.

Ұжымдық шарттың мазмұны.

Ұжымдық шартты жасасу тәртібі.

Жұмыс берушінің еңбеккерлердің арасындығы еңбек, әлеуметтік-экономикалық және кәсіптік қатынастар ұжымдық шарттар арқылы анықталады. Ұжымдық шарттарды әзірлеу, жасау және орындаудың жалпы құқықтық әрі ұйымдық негіздері Қазақстан Республикасының 1992 жылы 4-шілдеде қабылданған «Ұжымдық шарттар туралы» Заңы бойынша реттеледі.

Мемлекеттік кәсіпорында немесе өзге де мемлекеттік құрылымда жасалатын ұжымдық шарттың тараптары кәсіпорын мен еңбек ұжымы болады. Мемлекеттік емес кәсіпорында немесе өзге де мемлекеттік емес құрылымда жасалатын ұжымдық шарттың тараптар кәсіорын иесі немесе ол өзінің өкілі болуға уәкілдік берген кәсіпорын басшысы мен еңбек ұжымы болады.

Нақты кәсіпорында еңбек және әлеуметтік экономикалық қатынастарды реттеу мақсатымен тараптардың алдын ала келісілген және мақұлданған талаптарын ұжымдық шарттың мазмұнаы дейді.

Ұжымдық шартты қабылдау процесі бірнеше сатыдан тұрады. Бірінші саты ол ұжымдық шарттың жобасын жасау. Оны әзірлеуді еңбек ұжымы өз мүшелерінің, осы ұжымда құрылған кәсіподақ ұйымдарының және басқа да еңбекшілер қоғамдық бірлестіктерінің кеңінен қатысуымен жүзеге асырады.

Әдебиеттер:

1 Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2007ж. 15 мамыр

2.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

3.Абузярова Н.А. «Трудовое право» А., 2002

4.Стремоухов А.В., Никонов Д.А. «Практикум по трудовому праву» 2-е издание. М.,2005

Лекция№14

Тақырыбы: Жұмыс уақытының ұғымы және оның түрлері.

Дәрістің мазмұны: Жұмыс уақытының ұғымы,түрлері.

Жұмыс уақытының режимі.

Жұмыс уақытының есебі.

Жұмыс уақыты - қызметкер жұмыс берушінің актілері мен жеке еңбек шартының талаптарына сәйкес еңбек міндеттерін орындыйтын уақыт.Еңбек туралы заңның 45-бабына сәйкес қызметкердің жұмыс уақытының ұзақтығы аптасына 40 сағаттан аспауы тиіс.

Еңбек заңдары бойынша жұмыс аптасының екі түрі белгіленген. Олар қызметкерлер үшін екі демалыс күні бар бес күндік жұмыс аптасы және бір күндік демалысы бар алты күндік жұмыс аптасы.

Еңбек заңдарында жұмыс уақытын есептеудің екі түрі белгіленген. Бұлар күндік және жиынтық есептеулер. Жұмыс уақытының күндік есебі бойынша бір тәуілектегі жұмыс сағатының саны заңда белгіленгендегіден артық болмауы керек.

Жұмыс уақытының заңда белгіленген қалыпты ұзақтығынан тыс жұмыстар мерзімнен тыс жұмыстар деп есептеледі.

Әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2007ж. 15 мамыр

2.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

3.Абузярова Н.А. «Трудовое право» А., 2002

Тынығу уақытының түрлері.

Ақы төленетін жыл сайынғы еңбек демалысы.

Тынығу уақыты қызметкердің еңбек міндеттерін орындаудан бос және өз қалауы бойынша пайдаланатын уақыты.

Оның еңбек заңдарына сәйкес мынадай түрлері бар:

1. 
   демалуға және тамақтануға арналған үзіліс;
   
2. 
   күн сайынғы демалыс;
   
3. 
   демалыс күндері;
   
4. 
   мереке күндері;
   
5. 
   демалыстар.
   

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2007ж. 15 мамыр

2.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

3.Гусов К.Н., Толкунова В.Н. «Трудовое право» М.,2001

4.«Трудовое право зарубежных стран» А., Данекер,2001


Лекция №16

Тақырыбы: Жалақы ұғымы

Дәрістің мазмұны: Жалақы ұғымы.

Жалақыны реттеу әдістері.

Жалақы төлеу тәртібі.

Жалақы дегеніміз - жеке еңбек шартының негізінде орындалған еңбек үшін оның күрделілігіне, саны мен сапасына сәйкес жұмыс беруші төлеуге міндетті сыйақы.

Еңбекке ақы төлеуді құқықтық реттеу екі әдіспен: орталықтандырылған және жергілікті әдіспен жүзеге асырылады.

Жалақыны реттеудің мемлекеттік орталықтандырылған әдісі қызметкерлер тобының біліктілігін жіктеудің разрядаралық тарифтік коэффициенттерін, барлық қызметкерлердің еңбегіне ақы төлеудің Бірыңғай тарифтік кестесін, жалақы тарифтерін енгізу арқылы жүргізіледі. Еңбекке ақы төлеудің орталықтандырылған әдісі мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын ұйымдар мен кәсіпорындарда қолданылады.

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2007ж. 15 мамыр

2.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

3.Абузярова Н.А. «Трудовое право» А., 2002

Қалыпты еңбек жағдайларынан ауытқу болған реттерде еңбекке ақы төлеу.

Еңбекке ақы төлеу жүйесі - жұмсалған еңбек пен есептелген жалақы арасындағы арақатынасты белгілеу жүйесі. Жалақының негізгі жүйелеріне - мерзімді және кесімді жүйе жатады.

Еңбек туралы заңның бабының тармағына сәйкес мерзімнен тыс жұмыстарға ақы бір жарым есе мөлшерінен кем төленбейді, яғни заң мерзімнен тыс жұмысқа ақы төлеудің тек төменгі мөлшерін белгілейді де, тараптарға шарт негізінде неғұрлым жоғарғы мөлшердегі ақы төлеу мүмкіндігін береді.

Қызметкерлерге жалақы төлеу, егер жеке еңбек, ұжымдық шарттарда, жұмыс берушінің актілерінде өзгеше көзделмесе, олардың жұмыс орындайтын жерінде жүргізіледі.

Зейнетақы төлемдерін, еңбекке жарамсыздық, жүктілік пен босану жөніндегі жәрдемақыларды және басқа төлемдерді есептеу үшін ұйымдар қызметкерлерінің орташа жалақысын есептеу тәртібін Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 29 желтоқсандағы №1942 қаулысымен бекітілген «Қызметкерлердің орташа жалақысын есептеу тәртібі жөніндегі» нұсқаулық белгілейді.

Еңбек туралы заңдарда қызметкерлерге кепілдіктер беру мен өтемақылар төлеу реттері белгіленген. Заңдарда дәлелді деп танылған себептерге байланысты қызметкер жұмыс істемеген уақытқа төленетін ақыларды кепілдіктер дейді.

Әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2007ж. 15 мамыр

2.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

3.Абузярова Н.А. «Трудовое право» А., 2002

Жауапкершілікке тарту шарттары.

Қызметкерлердің толық материалдық жауапты жағдайлары.

Келтірілген зиян мөлшерін анықтау және оның орнын толтыру тәртібі.

Қызметшілер ұйымның мүлкіне ұқыптылықпен қарауға және жұмыс берушіге мүліктік зиян келтіруге жол бермеуге міндетті. Еңбек міндеттерін орындау кезінде ұйымға келтірілген зиян үшін, егер зиян оның кінэсінен келтірілген болса, қызметкерлерге материалдық жауапкершілік жүктеледі.

Егер қызметкер өзінің еңбек міндеттерін атқаруына байланысты жұмыс берушінің кінәсінен жарақат алса немесе денсаулығына өзге де зақым келіп, соның салдарынан ол еңбек қабілетін толық немесе ішінара жоғалтса, жұмыс беруші қызметкерге сақтандыру өтемі төленбейтін кезде оған келтірілген зиянды Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерде көзделген тәртіп пен жағдайларда өтеуге мінтетті.

Қызметкерлер еңбек заңдарына сәйкес мынадай жағдайларда өздерінің кінәсінен жұмыс берушіге келтірілген зиянның толық мөлшерінде материалды жауапты болады:

1) қызметкер мен жұмыс берушінің арасында қызметкерге берілген мүлік пен басқа да құндылықтардың сақталуын қамтамасыз етпегені үшін өзіне толық материалдық жауапкершілік алу туралы жазбаша шарт жасаған болса.

Еңбек шартындағы басқа тарпқа зиян келтірген тарап оны еңбек туралы Заңға және өзге де заң актілеріне сәйкес сот шешімі негізінде не ерікті түрде өтейді.

Әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2007ж. 15 мамыр

2.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

3.Абузярова Н.А. «Трудовое право» А., 2002

Ішкі еңбек тәртібі.

Тәртіптік жазалар қолдану, оған шағым жасау.

Еңбек тәртібі көп адамдар қосылып бірге жұмыс істегенде сақталып отыруға тиісті ережелер.Құқықтық санат ретінде еңбек тәртібі ережелерінде белгіленген жұмыс беруші мен қызметкердің өзара міндеттемелерін орындау дәрежесін білдіреді.

Ішкі еңбек тәртібі дегеніміз еңбек қатынастары тарптарының еңбек заңдарына, жеке еңбек, ұжымдық шарттарына сәйкес белгіленген құқықтары мен міндеттері айқындалған ұйымның жұмыс режимі.

Әдебиеттер:

1 Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2007ж. 15 мамыр

2.Айымханова Н. «ҚР Еңбек құқығы» А.,2002

3.Абузярова Н.А. «Трудовое право» А., 2002

4.Акопова Е.М. «Современный трудовой договор(контракт)» Ростов-на Дону, 1998

5.Гусов К.Н., Толкунова В.Н. «Трудовое право» М.,2001

6.Скала В.И., «Трудовые отношения в РК» А.,2001

7.Скала Н.В., Скала В.И. «Основы организации охраны и безопасности труда в РК» А.,2005

8.«Трудовое право зарубежных стран» А., Данекер,2001