Тараз мемлекеттік педагогикалық институтының хабаршысы ғылыми-педагогикалық журнал вестник таразского государственного педагогического института научно-педагогический журнал

1.Болашақ ағылшын тілі пән мұғалімдерін даярлауды педагогикалық тапсырмалар тұрғысынан жетілдіру: Тіл саласында білім беруге арналған Халықаралық ғылыми- тәжірибелік конференцияның материалдары.- Қарағанды, 2012- 210-213б.

2.Ағылшын тілін үйретудің интерактивті жаттығулар жинағы //Әдістемелік құрал.- Түркістан, 2011.

3.Болашақ ағылшын тілі мұғалімдерінің даярлығын қалыптастырудағы әдістемелік нұсқау //Менеджмент в образовании.-Алматы, 2008.-№ 2- 107-109б.

В свете постановления Президента и правительства Республики «Казахстан-2030» о здоровом образе жизни главное задачей страны является забота о здоровье каждого гражданина и формирование у молодёжи и дошкольников здорового образа жизни.

В целом можно констатировать, что государственная политика в области сохранения и укрепления здоровья населения в Республике Казахстан регламентирована специальными законами.

В последнее десятилетие увеличилось количество аллергических заболеваний. Много детей с избыточным весом, нарушение осанки и другими изменениями опорно-двигательного аппарата. На физическое развитие, состояние здоровья и распространение заболеваний оказывают влияние природно-климатические факторы: солнечная радиация, состав питьевой воды, среднегодовая температура воздуха, влажность.

Так же, влияют на здоровье ребёнка социально-гигиенические факторы: чистота воды, воздуха, почвы (загрязнение отходами промышленного производства); разная наполняемость дошкольных учреждений; сменность занятий, семейные условия жизни, воспитания.

Состояние здоровья детей дошкольного возраста во многом зависит от уровня медицинского обслуживания; оздоровительной работы, целенаправленного физического воспитания, закаливания, режима дня, гигиены, рационального общественного питания школьника. Но, к сожалению, не всегда эти благоприятные условия в достаточной степени используются.

Это объясняется многим, что у многих родителей и у педагогов, не сформировано гигиеническое мышление, не хватает необходимых знаний, и как следствие этого – дети дошкольного возраста также не получают сведений о физической культуре, им не привиты необходимые гигиенические навыки. Поэтому эти вопросы остаются актуальными. Качественный состав репродуктивного поколения оставляет желать лучшего, что и определяет состояние здоровья и развития ребёнка.

Из всего этого очевидно, что проблема воспитания здорового образа жизни дошкольника – проблема общегосударственная, комплексная и наша задача выделить из неё конкретные вопросы, решение которых посильна педагогу и в решении которых сам педагог заинтересован.

Изучение проблемы применения «здоровьесберегающей технологии», по нашему мнению, необходимо начать с рассмотрения понятия «технология» в профессиональной деятельности педагога. Рассмотрению данного термина посвящено достаточно значительное количество научных ра­бот.

В педагогике и психологии существуют различные подходы к определению сущности, содержания, структуры, обусловленности и возможности применения «здоровьесберегающей технологии».

Цель здоровьесберегающих технологий в дошкольном образовании применительно к ребенку – обеспечение высокого уровня реального здоровья воспитаннику детского сада и воспитание валеологической культуры как совокупности осознанного отношения ребенка к здоровью и жизни человека, знаний о здоровье и умений оберегать, поддерживать и сохранять его, валелогической компетентности, позволяющей дошкольнику самостоятельно и эффективно решать задачи здорового образа жизни и безопасного поведения, задачи, связанные с оказанием элементарной медицинской, психологической самопомощи и помощи.

Всвязи с этим можно выделить следующие виды здоровьесберегающих технологий в дошкольном образовании: медико-профилактические; физкультурно-оздоровительные; технологии обеспечения социально-психологического благополучия ребенка; здоровьесбережения и здоровьеобогащения педагогов дошкольного образования; валеологического просвещения родителей; здоровьесберегающие образовательные технологии в детском саду.

- Медико-профилактические технологии в дошкольном образовании- технологии, обеспечивающие сохранение и преумножение здоровья детей под руководством медицинского персонала ДОУ в соответствии с медицинскими требованиями и нормами, с использованием медицинских средств.

К ним относятся следующие технологии: организация мониторинга здоровья дошкольников и разработка рекомендаций по оптимизации детского здоровья; организация и контроль питания детей раннего и дошкольного возраста, физического развития дошкольников, закаливания; организация профилактических мероприятий в детском саду; организация здоровьесберегающей среды в ДОУ.

- Физкультурно-оздоровительные технологии в дошкольном образовании- технологии, направленные на физическое развитие и укрепление здоровья дошкольников: развитие физических качеств, двигательной активности и становление физической культуры дошкольников, закаливание, дыхательная гимнастика, массаж и самомассаж, профилактика плоскостопия и формирование правильной осанки, воспитание привычки к повседневной физической активности и заботе о здоровье и др.

Реализация этих технологий, как правило, осуществляется специалистами по физическому воспитанию и воспитателями дошкольных учреждений в условиях специально организованных форм оздоровительной работы.

Цель- становление осознанного отношения ребенка к здоровью и жизни человека, накопление знаний о здоровье и развитие умений оберегать, поддерживать и сохранять его, обретение валеологической компетентности, позволяющей дошкольнику самостоятельно и эффективно решать задачи здорового образа жизни и безопасного поведения.

Это технология личностно-ориентированного воспитания и обучения дошкольников. Ведущий принцип таких технологий- учет личностных особенностей ребенка, индивидуальной логики его развития, учет детских интересов и предпочтений в содержании и видах деятельности в ходе воспитания и обучения.

- Технологии обеспечения социально-психологического благополучия ребенка- технологии, обеспечивающие психическое и социальное здоровье ребенка-дошкольника. Основная задача этих технологий- обеспечение эмоциональной комфортности и позитивного психологического самочувствия ребенка в процессе общения со сверстниками и взрослыми в детском саду и семье.

К ним относятся: технологии психологического или психолого-педагогического сопровождения развития ребенка в педагогическом процессе ДОУ

- Технологии здоровьесбережения и здоровьеобогащения педагогов- технологии, направленные на развитие культуры здоровья педагогов, в том числе культуры профессионального здоровья, развитие потребности к здоровому образу жизни.

- Технологии валеологического просвещения родителей- задача данных технологий- обеспечение валеологической образованности родителей воспитанников детского сада.

Данные технологии должны удовлетворять принципам здоровьесбережения,:

- технологии, обеспечивающие гигиенически оптимальные условия образовательного процесса;

- технологии оптимальной организации учебного процесса и физической активности школьников;

- разнообразные психолого-педагогические технологии, используемые на уроках и во внеурочной деятельности педагогами и воспитателями.

Особое внимание в режиме дня уделяется проведению закаливающих процедур, способствующих укреплению здоровья и снижению заболеваемости. Закаливающие мероприятия, как важная составная часть физической культуры, содействует созданию обязательных условий и привычек здорового образа жизни.

Используемая система закаливаний предусматривает разнообразные формы и методы, а также изменения в связи с временами года, возрастом и индивидуальными особенностями состояния здоровья детей.

Прогулка – один из важнейших режимных моментов, во время которого дети могут в достаточной степени реализовать свои двигательные потребности. Оптимальной формой для этого служат подвижные игры и физические упражнения на улице.

Подвижная игра занимает особое место в развитии ребёнка-дошкольника. Она способствует закреплению и совершенствованию двигательных навыков и умений, предоставляет возможность развивать познавательный интерес, формирует умение ориентироваться в окружающей действительности, что так важно для приобретения ребёнком жизненного опыта.

Безусловно, особое значение в воспитании здорового ребёнка в дошкольном учреждении придаётся развитию движений и физической культуры на физкультурных занятиях.

Одним из важнейших компонентов укрепления и оздоровления детского организма, а также организации двигательного режима ребёнка, направленного на поднятие эмоционального и мышечного тонуса детей, является утренняя гимнастика.

В перерывах между учебной деятельности, особенно в старших группах детского сада, проводится двигательная разминка. Её цель –предотвратить развитие утомления у детей, снять эмоциональное напряжение в процессе умственной нагрузкой, что способствует более быстрому восприятию программного материала.

С целью предупреждения утомления, связанных с длительным сидением в однообразной позе, требующих сосредоточенного внимания и поддержания умственной работоспособности детей на хорошем уровне, в детском саду проводятся физкультминутки.

Наряду с различными оздоровительными мероприятиями в дошкольном учреждении проводится и гимнастика после дневного сна, которая помогает улучшить настроение детей, поднять мышечный тонус, а также способствует профилактике нарушений осанки и стопы. Гимнастика проводится при открытых форточках 7-15 минут. В течение года используются различные варианты гимнастики.

- Разминка в постели.

- Гимнастика игрового характера.

- Пробежки по массажным дорожкам.

Дыхательная гимнастика. От правильного дыхания во многом зависит здоровье человека, его физическая и умственная деятельность. Дыхательные упражнения увеличивают вентиляцию, лимфо - и кровообращение в легких, снижают спазм бронхов и бронхиол, улучшают их проходимость, способствуют выделению мокроты, тренируют умение произвольно управлять дыханием, формируют правильную биомеханику дыхания, осуществляют профилактику заболеваний и осложнений органов дыхания.

Здоровый образ жизни – это типичные формы и способы повседневной жизнедеятельности человека, которые укрепляют и совершенствуют резервные возможности организма, обеспечивая тем самым успешное выполнение своих социальных и профессиональных функций независимо от политических, экономических и социально-психологических ситуаций.

Особенно важны принципы ведения здорового образа жизни в дошкольном возрасте, так как именно в этом возрасте комплекс оздоровительных мероприятий обеспечивает гармоничное развитие и укрепление здоровья, повышение будущей работоспособности людей, укрепление их интеллектуальных способностей и продление их творческого потенциала.

Современный образовательный процесс настоятельно требует от педагога высокого профессионализма, который выявляет себя как личность во всем многообразии индивидуально-психологических, психолого-педагогических, поведенческих и коммуникативных качеств.

1. Назарбаев Н.А. Казахстан -2030.-Алматы, 1998.-220

2. Ахутина Т.В. Здоровьесберегающие технологии обучения: индивидуально-ориентированный подход // Школа здоровья. 2000. Т. 7. №2. С.21 - 28

3. Андреев В.И. Здоровьесберегающее обучение и воспитание. – Казань, 2000

4. Кечеджиева Л., Ванкова М., Чипранова М. Обучение детей художественной гимнастике (пер. с болгарского). - М.: ФиС, 1985. - 93 с.
Аннотация. Жаңашыл білім процесі педагогтарды жоғары профессионалды болуды талап етеді, сонысымен тұлға ретінде педагог өзің жан-жақты индивидуалды-психологиялық , психология-педагогикалық және коммуникативтік қырларынан танылуы керек.

Annotation. Modern educational process strongly requires the teacher excellence that identifies himself as a person in a variety of individual psychological, psycho-educational, behavioral and communicative qualities.

ӘОЖ 51.24: 38

ЖАҢА ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР НЕГІЗІНДЕ

АҒЫЛШЫН ТІЛІН ОҚЫТУ
Абыкеева Э.

№35 орта мектеп, Тараз қ.

• 
  екі не одан да көп қатысушының біріккен әрекеттерін талдаудың бірлігі болып табылатын дидактикалық жүйе;
  
• 
  ұжымдық іс-әрекет;
  

• 
  басқа тұлғамен субъектілік байланыс;
  
• 
  тұлға әрекетінің басқа мүшелердің қасиеттеріне тәуелді болуы және ықпалы;
  
• 
  әрекеттің тәрбиелік сипатының субъектінің іс-әрекетінде бейнеленуі;
  

Педагог-ғалымдардың пікірінше, интерактивтілік - бұл дидактикалық құралдардың (орта, мазмұн, оқу құралдары, іс-әрекет) әрбір субъектінің өз нәтижесі үшін рөлдік жауапкершілікте болуын қамтамасыз ететін және қарым-қатынас кезінде субъектілер арасында «полидиалог», өзара әрекет, өзара түзетулер, қатынастар орнатуды көздейтін іс-әрекетті ұйымдастыра білу қабілеті. Сонымен бірге, интерактивті оқытудың тәрбиелік міндеттерді шешудегі рөлі ерекше мәнді. Педагогикалық үдеріске қатысушылар бірлескен әрекетте бір-бірімен ынтымақтастықта жұмыс істейді, ұжымдық жауапкершілікті сезінеді, мәдениет пен әдептілікті сактауға ұмтылады.

• 
  енжар - оқушы оқытудың «нысаны» ретінде көрінеді (тындайды, қарайды);
  
• 
  белсенді - оқушы оқытудың «субъектісі» ретінде көрінеді (өзіндік жұмыстарды, шығармашылық тапсырмаларды орындайды);
  

• 
  проблемалық сұрақтарды қоя білу;
  
• 
  оқытудағы өзара ынтымақтастықты көрсету;
  
• 
  ізденушілік әрекетте болу;
  
• 
  дербестену және өз бетінше оқу;
  
• 
  жаңа оқу мотивациясына жағдай жасау;
  
• 
  өзін-өзі бақылау мен өзін-өзі реттеу тетігінің орындалуы.
  

1. 
   Білім жолымен ғана емес, тікелей тәжірибе көмегімен игергенді қолдануға үйретеді.
   
2. 
   Қарым-қатынас дағдысын дамытады.
   
3. 
   Кері байланысты жүзеге асырады.
   
4. 
   Пікірлер мен қатынастарды қалыптастырады.
   
5. 
   Материалдың тиімді игерілуіне мүмкіндік беріледі.
   
6. 
   Білім алушылар мәселені шешу барысында өздерінің және басқалардың тәжірибелерін қолданады.
   
7. 
   Мұғалім да білім алушылардан кейбір нәрселерді біліп үйрене алады.
   

Интерактивті оқыту әдістерінің кейбір түрлері мен олардың қолданылу мақсаттарын төменде берілген кестеден көруге болады (4-кесте).

Интерактивті оқытуды ұйымдастырудың формаларын 3 топқа бөліп көрсетуге болады:

• 
  жеке;
  
• 
  жұптық;
  
• 
  топтық.
  

Жеке оқу түрінде оқушылар мәтінмен жұмыс істеп, оның мазмұнын терең ұғынып алуға бағытталады. Мұғалімның оқу тапсырмаларын беруде жеке кеңес беріп, интерактивті оқытудың әдіс-тәсілдерін қолдану тетіктерін түсіндіріп, өзін-өзі бақылауға, нәтижелерін сараптауға бағыттайды. Мысалы: «Іnsert» әдісін қолдануда оқушылар әртүрлі белгілерді қолданып, мәтінді меңгеруге мүмкіндік алады.

• 
  мен үшін жаңа ақпарат +
  
• 
  менің пікіріме қарсы -
  
• 
  маған барлығы түсінікті V
  
• 
  менің сұрағым бар ?
  

• 
  бірлесіп ой бөліседі;
  
• 
  бір-біріне сұрақ қояды;
  

• 
  пікірталасқа белсенділікпен қатысып ұжымның тілегімен санасады;
  

Топтық жұмыста әңгіме, сұрақ-жауап, пікірталас қолданылады. Оқушылардың белсенділігін арттыру үшін сұрақ қоюда, әңгіме құруда, пікірталасқа түсуде және дәлелді сөйлеуде топпен жұмыс маңызды рөл атқарады.

«Мәтінді рөлге бөліп оқуда» оқушылар мәтінмен жұмыс істеу барысында рөлдік орындау әрекеттеріне кіріседі. Мәтіндегі рөлді бөліп алады:

- біріншісі, автор орнында қызмет етеді;

- екіншісі, мәтін бойынша сұрақ дайындайды;

- үшіншісі, мәтін мазмұнына жауаптар іздейді;

- төртіншісі, сол жауаптардың дәйектілігін негіздейтін мәтін ішінен сілтемелерді тауып оқиды, жариялайды;

- бесіншісі, әрекеттердің орындалуының уақыт мөлшерін қадағалайды.

«Бірлескен ізденісте» оқушылардың ойына қозғау салатын мәтін ұсынылады. Мәтінді оқып болғаннаң кейін, талқылауға 4-5 сұрақ дайындалады. Қойылған сұрақтар негізгі мәселені ашуға бағытталады. Оқушыларға өзара пікірлесу ұсынылады. Мұғалім оқушылардың ойларының анықтылап, досының ойлау қабілетін шыңдауға және бір-бірімен бәсекеге түсуге жағдай жасайды. Оқушылар бірлескен ізденіс әдісін тәжірибеде қолданып, зор ынтамен өздерінің сұрақтарын талқылауға ұсынып отырады.

Мұғалімдердің келер ұрпаққа қоғам талабына сай білім мен тәрбие берудегі жаңа оқыту технологияларының мәнін, яғни инновациялық іс-әрекеттің ғылыми-педагогикалық негіздерін меңгеруі, маңызды мәселелердің бірі болып отырғаны айқын.

Қарым-қатынас - екі немесе одан көп адамдардың тұлға аралық қатынас орнату мақсатындағы өзара әрекеті, бірлескен әрекеттің ортақ нәтижесіне қол жеткізу, психологиялық және әлеуметтік дамуының маңызды ықпалының бірі.

Педагогикалық қарым-қатынас - бұл оқу және тәрбие мақсаттарына қол жеткізуге бағытталған мұғалімдер мен білім алушылардың кәсіби қарым-қатынасы.

Педагогикалық іс-әрекет үдерісінде қарым-қатынастың келесі ерекшеліктерін бөліп қарастыруға болады:

• 
  қарым-қатынастың нақты стилі,
  
• 
  педагогикалық іс-әрекеттің белгілі бір кезеңіне тиіс қарым-қатынас жүйесі,
  
• 
  педагогикалық және коммуникативтік міндеттерді шешуде туындайтын қарым-қатынастың жағдаяттық сипаты.
  

Педагогикалық техника - жеке білім алушыға сондай-ақ тұтас ұжымға тәрбиелік әсер етуге таңдалған әдістемелерді жүзеге асыратын білім, шеберлік, дағдылардың жиынтығы.

Педагогикалық мәдениет дегеніміз - мұғалімнің кәсіби қасиеттері мен қабілеттерінің жиынтығы.

Білім алушымен қарым-қатынас барысында мұғалім оқыту технологиясы арқылы мынадай қызметтерді атқарады:

• 
  ақпарат беруші;
  
• 
  қарым-қатынасқа түсуші;
  
• 
  топтық жұмыстарды ұйымдастырушы;
  
• 
  топқа жағымды психологиалық ахуал орнатушы;
  

• 
  жағдаяттарды талдаушы;
  
• 
  әртүрлі қарым-қатынас барысында білім алушыларға үлгі болатын әрекеттерді көрсетуші және т.б.
  

• 
  дауыс ырғағы;
  
• 
  сөйлеу мәнерлігі;
  
• 
  ым-ишарасы;
  
• 
  қимылының екпіні;
  
• 
  сондай-ақ киім кию мәнері.
  

Интерактивті оқытуда мұғалім мен білім алушы, оқушы мен оқушы арасында өзара белсенді қарым-қатынастын жоғары деңгейде қалыптасуын талап етеді. Ондай қарым-қатынас ашық пікір айту, пікірталас, ішкі ойын айту, жауаптасу түрінде өтеді. Білім алушы өзінің белсенді пікірінде қаралып отырған мәселені шешудің ұсыныстарын айтады.

Интерактивті оқытуда әрбір оқушы өз ойын, пікірін айтып, басқа оқушының дайындаған мәліметіне сыни көзқарасын білдіруде саналы түрде өз іс-әрекетін басқарып, өзінің әдептілігін, мәдениеттілігін қадағалауы тиіс.

Білім алушының белсенді әрекет ете отырып, бірін бірі қолдау, толықтыру арқылы сұхбат құрады. Екі білім алушының сұхбатына үшіншісі де араласуына болады. Ол қарсы топтың мүшесі де болуы мүмкін. Қарсы топтан болғандықтан, ол сұхбатқа өзінің сұрағымен немесе екі білім алушының сұхбатында айтылмаған тақырыпқа қатысты тың дерегімен қатыса алады. Осындай өзара қарым-қатынаста дәлелді сөйлеу, тапсырмаларды орындау барысыңда жауапкершілік тәрізді қасиеттер көрінеді. Интерактивті оқытуда тек қана дидактикалық міндеттер шешіліп қана қоймайды, өзін-өзі тәрбиелеуге де мүмкіндіктер пайда болады. Олар:

• 
  өзі-өзіне міндет қою:
  
• 
  өзін-өзі бекіту;
  
• 
  өзін-өзі ұйымдастыру;
  
• 
  өзін-өзі бақылау;
  
• 
  өзі-өзіне есеп беру;
  
• 
  өзі-өзіне қатынас;
  
• 
  өзін-өзі сынау;
  
• 
  өзін-өзі ұлғайту;
  
• 
  өзін-өзі иландыру;
  
• 
  аутотренинг.
  

Интерактивті оқытуға - ұжымдық ойлау әрекеті мұғалім мен білім алушылар арасындағы ізденушілік, жасампаздық жағдайлардағы өзара ықпал ету формасы, модерация - оқытудың топтық тәсілі кіретіндігін айтып жатырмыз. Осы ретте интерактивті оқытудың тиімділігі былайша топтастырылады:

1. 
   Білімді ұғып, түсіну, меңгеру және шығармашылықпен қолдануды жеделдетеді. Егер үнемі интерактивті әдістер қолданылса, білім алушының ақпараттарды меңгеруге икемділігі қалыптасып, қателесуі, қорқуы жойылады және мұғаліммен сенімді қарым-қатынасы қалыптасады.
   
2. 
   Мәселені шешуге қызығушылығы мен мотивациясы жоғарылап, ізденушілік белсенділік сезімі нақты шараларға итермелейді. Білім алушының өзіндік ойлау қабілеті, проблемалық жағдайдан шығудын өзіндік жолдары, өзіндік құндылықтары, серіктестік қарым-қатынасқа түсе білу қасиеттері қалыптасады.
   

Білім алушыларды интерактивті оқыту барысында күрделі оқу материалдарын нәтижелі меңгерумен қатар, олардың таңдаған мамандықтарына сүйіспеншілігін және жауапкершілігін қалыптастыруға мүмкіндік береді. Қорыта айтқанда, интерак­тивті оқытуды оқу-тәрбие үрдерісінде пайдаланғанда оқытудың нәтижелі, білімнің сапалы болуы, білім алушылардың өз бетінше және топпен жұмыс жасауға ынтасының артуы, ізденушілік, шығармашылық, зерттеушілік қабілеттерінің жетілуі жүзеге асырылады.

1.Исламгулова С.К. Оқу үрдісін технологияландыруға жаңаша көзқарастар. - Алматы, 2010.

2.Әлімов А. Интербелсенді әдістерді жоғары оқу орындарында қолдану. Оқу құралы. - Алматы, 2009Ж.

3.ҚР білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы.