4.VI – X ғғ. түрік халықтарының рухани мәдениеті (діни наным- сенімдері, тілі, әдебиеті, жазуы және т.б.)
Тапсырма: слайд әзірлеу және қорғау
Әдістемелік нұсқау: Рухани мәдениетке біз мыналарды жатқызамыз бұл-ең алдымен тілі, жазбаша, ауызша шығармашылығы, әдебиет, ғылым, өнер және діні, наным-сенімдері. Слайдта көне түрік жазуының қалыптасқан уақыты, түріктердің жазуы туралы алғашқы деректерді қалдырған тарихшылар, көне түріктердің жазба әдебиеті, көне түрік тілінде жазылған жәдігерлер, VIII-ІХ ғасырларға жататын әдеби шығармалар, ежелгі түріктердің наным-сенімдері мен діні. Ежелгі түріктер табынған: отқа, табиғатқа, көкке (Тәңірге). Түріктер отбасына шапағатын тигізеді деп табынған: «Ұмай ана» слайдта көрініс табу керек. Түріктердің әдебиеті, өнері де слайдта қамтылады және ОСӨЖ сабақтарында қорғауға, талдауға болады.
Әдебиеттер:
1.Абусеитова М.Х. Казахстан и Центральная Азия в XV-XVII веках: история, политика, дипломатия. – Алматы: Дайк-Пресс, 1998. -592 с.
2.Аяған Б.Ғ., Әбжанов Х.М., Махат Д.А. Қазіргі Қазақстан тарихы. – Алматы, 2010.
3.Жолдасбайұлы С.Ежелгі және орта ғасырдағы Қазақстан.А.,1995.
4.Кәрібаев Б.Б. Қазақ хандығының құрылу тарихы. – Алматы: «Сардар» баспа үйі, 2014.
5.Қазақстан тарихы. 5 томдық. 1-5-томдар. –Алматы., 1996, 1997, 2000, 2010.
6.Қазақстан (Қазақ елі) тарихы: 4 кітап: Тәуелсіз Қазақстан: алғышарттары және қалыптасуы. – Алматы: Казак университет,2022. – 570 б.
7.Қойгелдиев М. Алаш қозғалысы. – Алматы: Мектеп, 2017. – 656 б.
8.Назарбаев Н. А. Тәуелсіздік дәуірі. – Астана: Атамұра, 2017–508 с.
9.Омарбеков Т.О. Қазақстан тарихының ХХ ғасырдағы өзекті мәселелері. – Алматы: Өнер, 2003. – 552 б.
5.Қазақ халқының көп ғасырлық құрылу процесі мен этникалық территориясының анықталуы (XV-XVI ғғ.)
Тапсырма: жазбаша жұмыс
Әдістемелік нұсқау: Қазақ халқының құрылуына себеп болған этникалық процесстердің бастау көзі мүлде ежелгі уақыттан - алғашқы қауым қоғамының ыдырау дəуірінен барып шығады да өз дамуында оның бірнеше кезеңді бастан кешірді. Қазақ халқының қалыптасуы бірнеше кезеңдерді бастан кешіреді. Жазбаша жұмысты жазу барысында осы кезеңдерді сипаттауы керек, өйткені қазақ халқының қалыптасуы бірнеше ғасырларға созылды.Негізінен, XV-XVI ғғ. қазақ халқы мен оның этникалық аумығының құрылып, қалыптасуының сан ғасырлық процесі негізінен аяқталады. Антропологиялық мəліметтерге қарасақ этникалық даму барысында ұзақ замандар бойына халықтың еуропатекті түрі тұрақтанып сақталып қалады да, кейінірек жүре келе моңғолтекті түрге қарай өзгере бастайды. Тілдік хал-ахуал да өзгермей тұрмайды, Қазақстан территориясын мекендеген ежелгі тайпалардың иран тілі бірте-бірте сатылап, осынау территорияның кейінгі қоныстанушыларының тілі түрік тіліне орын береді. Осы мәселелер мазмұны жазбаша жұмыста талдануы тиіс.
Әдебиеттер:
1.Абусеитова М.Х. Казахстан и Центральная Азия в XV-XVII веках: история, политика, дипломатия. – Алматы: Дайк-Пресс, 1998. -592 с.
2.Аяған Б.Ғ., Әбжанов Х.М., Махат Д.А. Қазіргі Қазақстан тарихы. – Алматы, 2010.
3.Жолдасбайұлы С.Ежелгі және орта ғасырдағы Қазақстан.А.,1995.
4.Кәрібаев Б.Б. Қазақ хандығының құрылу тарихы. – Алматы: «Сардар» баспа үйі, 2014.
5.Қазақстан тарихы. 5 томдық. 1-5-томдар. –Алматы., 1996, 1997, 2000, 2010.
6.Қазақстан (Қазақ елі) тарихы: 4 кітап: Тәуелсіз Қазақстан: алғышарттары және қалыптасуы. – Алматы: Казак университет,2022. – 570 б.
7.Қойгелдиев М. Алаш қозғалысы. – Алматы: Мектеп, 2017. – 656 б.
8.Назарбаев Н. А. Тәуелсіздік дәуірі. – Астана: Атамұра, 2017–508 с.
9.Омарбеков Т.О. Қазақстан тарихының ХХ ғасырдағы өзекті мәселелері. – Алматы: Өнер, 2003. – 552 б.
Достарыңызбен бөлісу: |