Тақырып 7 Сервистік құралдар

Тақырып 7 Сервистік құралдар

Компьютерлік вирус

Компьютерлік вирустар «таза» компьютерге вирус жұққан иілгіш дискеттер арқылы таратылады. Егер компьютер жергілікті желіге таралуына бұрынғыдан да кең жол ашылады.

Вирустар әсерін жоятын антивирустық программаларды үш негізгі топқа бөлуге болады:

• 
  Файл мәліметтерінің бақылауға арналған олардың қосындыларын есте сақтауға негізделген программалар.
  
• 
  Программаға немесе операциялық жүйеге вирус жұққан сәтте оларды анықтайтын резиденттік программалар.
  
• 
  Вирус жұқтырылғаннан кейін олардың бар екенін анықтайтын программалар.
  

1. 
   Информацины әркімнің жиі пайдалануын шектеу және оның көшірсмесін сақтау.
   
2. 
   Сырттан келген мәліметтерді мұқият тексеруден өткізу.
   
3. 
   Вирустан «емдеу аспаптарын» дауындап қою.
   
4. 
   Белгілі бір уақыт сайын компьютерді тексеріп отыру.
   

Егер файл жадтың көп көлемін алса және дискетке сыймайтын болса, оны қысуға мүмкіндік беретін арнайы бағдармалар қолданылады.

Информацияны қысу дегеніміз – файлдағы информацияның көлемін кішірейту оны архивтеу деп атайды.

Архивтеу файлды бөгде адамдардың орынсыз қатынауынан информацияны парольмен қорғайды және файлдарды компьютерлік вирустардан бүлінуден жартылай қорғайды.

Архивтеу қарапайым қапшықтар мен файлдарды буып-түйіледі және арнайы архивтік файлға орналастыру

Архивтік файл дегеніміз өзінде бір немесе бірнеше файлдар немесе қысылған түрде қапшықтар арнайы түрде ұйымдастырылған файл.

Көлемі бойынша үлкен архивтік файлдар бірнеше дискілерде (томдарда орналасуы мүмкін. Мұндай архивті көптомды деп атайды.

Егер архивтеу процессі бар болса онда кері процесс архивтен шығару болуы қажет.

Архивтік файл құру үшін ондаған арнайы архиватор-бағдарламалар бар. Кең тараған бағдарламалардың ішінен ARJ, RAR, PRZIP атауға болады.

Осы архиваторлардың барлығы архивтеудің негізгі міндеттерін орындайды:

1. 
   Жаңа архивтерді құру;
   
2. 
   Архивтерден файлдарды алу;
   
3. 
   Бар архивке файлдарды қосу;
   
4. 
   Өзі шешілетін архивтерді құру;
   
5. 
   Көп томды архивтерді құру;
   
6. 
   Архивтерді бүтіндігіне тестілеу;
   
7. 
   Зақым келтірілген архивтерді толығымен немесе жартылай қалпына келтіру;
   
8. 
   Бөгде адамдардың қарауынан және өзгертуінен архивтерді қорғау.
   

Дискілерді форматтау

Дискімен жұмыс атқарғанда, оларды форматтау қажет болады, яғни жұмыс орындалатын операциялық жүйе нұсқасында бөліктерге бөлуді талап етеді. Форматталған кезде дискідегі барлық информация жойылады.

Дискіні форматтау үшін:

1. 
   Мой компьюютер белгісіне маус көррсеткішін орналастырып, батырманы екі рет шертсе, оның терезесі ашылады.
   
2. 
   Қапшық терезесіндегі А: дискінің белгісінде маустың оң батырмасын шертеді.
   
3. 
   Динамикалық менююден Форматировать командасын таңдайды.
   
4. 
   Windows экранында форматтаудың қажетті тәсілін (әдісін) таңдайтын терезені бейнелейді.
   

Форматтаудың екі түрлі әдісі бар:

1. 
   Толық (Полное) –форматтаудың бұл жағдайында кезінде бұзылған секторлардың бар екендігі немесе жоқтығы тексеріледі. Бұл әдіс көбінесе диск жаңа болғанда пайдаланылады.
   
2. 
   Тез немесе жылдам (Быстрое) –бұл жағдайда дискідегі информациялар өшіріледі. Бұл әдіс бұрын форматталмаған дискілерде қолданылмайды.
   

Форматтау әдісін таңдап болғаннан кейін, Начать батырмасында маусты шертеді.

Тақырып 8 MS DOS-та жұмыс жасау. NORTON COMMANDER, Far manager қабықшасы

DOS ж‰йесiнiњ негiзгi ќ±рамы:

• 
  BIOS - т±раќты жадыда жазылѓан, енгiзу-шыѓарудыњ базалыќ ж‰йесi. Ол мына программалардан т±рады.
  

а) компьютердiњ ж±мысќа жарамдылыѓын тексерушi тест;

б) ОЖ-нi ж‰ктеудi шаќыратын программа;

• 
  ОЖ-нi ж‰ктеушi (загрузчик ОС) - С дискiсiнiњ нөлінші жолында жазылѓан. Ол Iо. sys жєне Msdos.sys программаларын ж±мысќа ќосады.
  

Iо. sys - BOIS-ќа косымша программа;

Msdos.sys - жадыныњ бµлiнуiн, файлдардыњ орналасуын аныќтайды.

• 
  Командалыќ процессор (command.com) - пайдаланушы енгiзген команданы µњдейдi, iшкi жєне сыртќы командаларды орындайды.
  
• 
  config.sys - ж‰йенi ‰йлестiру файлы (файл конфигурации системы).
  
• 
  autoexec.bat - компьютердi ж‰ктеу кезiндегi орындалатын командалар мен прогаммалар тiзiмi кµрсетiлген файл.
  

WINDOWS жүйесінде DOS-ты жұмысқа қосудың екі әдісі бар.

1. Пуск-Программы-Сеанс MS DOS

2. Пуск-Завершение работы-Режим эмуляции MS DOS

Сеанс MS DOS режимі WINDOWS-тың басқаруымен терезе түрінде жұмыс істейді.

DOS ж‰йесi ж‰ктелген соњ, экранда мынадай жол пайда болады:

С:\ WINDOWS \> б±л жол командалыќ жол деп аталады. Бұл жолдағы С:\ WINDOWS \ жазуы белсенді дискі мен белсенді каталогты білдіреді. Ал > белгісі DOS -тың шақыру белгісі деп аталады. DOS командалары осы жолѓа жазылады. Жолдың соңында Enter клавишасы басылады.

Файлдар.

Кез келген программа немесе документ дискiге файл т‰рiнде жазылады.

Файл дегенiмiз - дискiнiњ белгiлi бiр атпен аталѓан бµлiгi.

Мысал: spravka.txt; pole.exe; autoxec.bat; abc.doc. Н‰ктеге дейiнгi жазу файлдыњ аты, ал н‰ктеден кейiнгi жазу – расширениесi деп аталады.

Файлдыњ аты латын алфавитiнде, 8-символдан артыќ болмау керек. Кеңейтілуі ‰ш символдан т±рады, ол файлдыњ типiн бiлдiредi.

DOS-тың ішкі командалары

№	Ком-анда	Қызметі	Командалық жолда жазу түрі	Мысал
				жазылуы	түсініктеме
І. Каталогпен ж±мыс iстеу командалары.
3	md	Жања каталог жасайды	С:\> md каталог аты	С:\> md kurs	С дискісіндегі түпкі каталогта kurs каталогын жасайды.
4	dir	Дискiнiњ мазм±нын (каталогтар мен файлдар тiзiмiн) көрсетеді	С:\> dir каталог аты (Егер каталогтың аты көрсетілмесе белсенді каталогтың мазмұнын көрсетеді)	С:\> dir kurs	Kurs каталогының мазмұнын көрсетеді
7	Cd	Басќа каталогќа ауысу	С:\> Cd <каталогтыњ аты>	С:\> Cd proba	Proba каталогы ашылады
8	cd\	Т‰пкi каталогќа ауысу	С:\> cd\	С:\ proba \> cd\	Proba каталогы жабылып, түпкі каталогқа шығады
9	rd	Каталогты жою	С:\> rd <каталогтыњ аты> Ашық каталог жойылмайды.	С:\> rd proba	Proba каталогы жойылады.
	Сd..	Бір деңгей жоғары шығу
10	move	Каталогтыњ атын ауыстыру	С:\> move <каталогтыњ аты> <каталогтыњ жања аты>	С:\> move proba super	Proba каталогының атын super деп өзгертеді
Файлдармен ж±мыс iстеу программалары.
11	copy con	Клавиатурадан текстiк файл жасайды	С:\> copy con файлдыњ аты Файлдыњ тексi клавиатурадан терiледi. Болѓан соњ CTRL+Z клавишалары басылады, ^ Z шыѓады, Enter клавишасы текстiк файлды жасау аяќтайды.	С:\> copy con super1	super1 файлы клавиатурадан енгізіледі
12	type	Текстiк файлды ќарау	С:\> type файлдыњ аты	С:\> type super1
14	Сopy	Файлдыњ кµшiрмесiн алады	С:\> сopy қайдан нені қайда қандай атқа	copy C:\AB\ab1.txt A:\AB\ab2.doc-	С: дискiсiнiњ АВ каталогындаѓы ab1.txt файлын А дискiсiндегi АВ каталогына ab2.doc атпен кµшiредi.
18	ver	ОЖ-нiњ версиясын ќарау	C:\> ver
17	CLS	экранды тазарту.

жүктеу 243,5 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: