Тақырыбы: Эксплуатациялық бедеулік. Алдын алу және диагностикасы. Орындаған: Жұмагулов Ернар вм-402 Тексерген: Тургумбеков А. Алматы 2021 Жоспар

Сиырлардың бұл бедеулігі, оның өте жоғары ережедегі сүттілігінде деп көрсетеді кейбір авторлар. Қазіргі жағдайда сүт өндіру кешендерін ұйымдастыруда, олардың алдында сүт өнімділігі мен тұқым санасы қатар тұрады. Тек денсаулығы жақсы сиырлар ғана бұндай салмақты көтере алады. Майлылығы жоғары сүт өнімен беру кезінде сиыр ағзасынан , сүтпен бірге көптеген қасиетті заттар шығып кетеді де, желедең кезінде оның орны толтырылмайды. Сол себепті зат алмау процесі бұзылады да, жанан ағдасында қан айналу жүйесі əлсізденіп, желінге көп мөлшерңе қан келуіне байланысты желін мен ұрық беді, гиповен арасындағы, үйлесімділік бұзылады. Типовеңдің үйлесімділікке əсер етеді жəне желін жұмысының міндетін тітіркендіреді. Санымен бірге фолликулды стимулдаушылармен лютейн гармонының бөлінуі бəсеңдейді. Таудан шықты, сүтті сиырлардың өнім ьеру, көптеген кешенді себептерге байланысты, оның ішінде жемдеу жолы. Сондықтанда жоғары өнімді сүтті сиырларды жемдеу жəне оның құрамына сүт өндіру жолында сиыр ағзасына зиян келмеу жағына ерекше көңіл бөлу керек.

Жоғары сапалы сүт алу жəне өнім алу үйымділігі Голандия, Финляндия жəне басқа мемлекеттердің іс тəжірибесі яғни, сиырдың сүт беру кезеңін есептегенде 50-100 мың метрге дейін көрсеткішке жететіндігін дəлелдеген. Р.П. Васильев пен А.П. Солдатов (1969). Кукла атты сиырдың сүт беру қабілетінің жоғарғы ережеде екендігін Кукла 838 КСМ-4351, 300 күнде сүт беру кезеңінде 10955-л, майлылығы 4,81 сүт бергендігін мысал ретінде келтіреді. Оның үш ұрғашы бұзауынан 300 күнде 9000 литрден көп сүт алынған. Кукла атты сиырдан бұзаулар жəне ұрықтану кезеңдерінің аралығы 32-52 күн болды.

Толыққанды жемделмейтін сиырларда зат алмасу процессі бұзылып сүт беру қабілетінің орта дəрежеде болуы эксплуатациялық бедеулікке əкеп соғатыны айдан анық. Тəұл бедеулікті алдын алу іс шараларын ұйымдастыруда сиырларды дұрыс жемдеу жəне жоғары сапалы жем беруге тікелей байланысты екендігін ұмытпау керек. Жасанды бедеулік Бедеуліктуң бұл түрін А.П. Студентов жасанды бағытталу жəне жасанды алынған деп 2-ге бөлді. Бедеуліктің бірінші түрін мамандар өздері жасайды: піштіру, ұрықтану жолдарын байлау; ұрықтандыру жолын мал дəрігерлік бақылау арқылы уақытын кейінге қалдыру. Бедеуліктің бұл түрі жасанды – жасанды жасалған бедеулік пен эксплуатация лық бедеулікке ауысып кетеді, өйткені ұрықтану мезгілін өткізіп алу циклдың бірнеше айға бұзұлуына əкеп соғады. Сонымен бірге бұқаларды піштіру асыл – тұқымдылыққа жарамсыз сиырлардың, таналардың ерте қашуының алдын алу болып саналады. Жасанды ұрықтандыруды дұрыс ұйымдастыру процесін жүргізудің дұрыс болмауы, тана , сиырлардың жаныс циклының бұзалуының басты есебі болып саналады.

Эксплуатациялык бедеулiк- сиырда кан кездесетiн бедеуліктің түрі. Буаз сиырды дер кезiнде суалттай, туганга жакындаганша сауу немесе жалпы лактациялык кезені 300 куннен асып кеткенде мал организмiндегi күрделi биологик физиологиялык процестер бузылып, оның акыры (мал куйле куйлесе де жыныстык циклi жарамсыз болып) бедеулікке ұшыра алы