Таќырыбы: Абайдыѕ табиєат лирикасы

Тапқыр болсаң айтып бер

• Пушкиннің “Руслан мен Людмила”, “Кавказ тұтқыны”, “Цыгандар”, “Борис Годунов”, “Евгений Онегин” шығармаларын қазақ тіліне аударған.

• Лермонтовтың “Бородино”, “Ой”, “Демон”, “Исповедь”, “Вадим” «Қараңғы түнде тау қалғып» шығармаларын аударған.

• Қараңғы түнде тау қалғып,
• Ұйқыға кетер балбырап,
• Даланы жым-жырт дел-сал ғып,
• Түн басады салбырап.
• Шаңдай алмас жол дағы
• Сыбдырламас жапырақ
• Тыншығарсың сен-дағы...
• Сабыр қылсаң азырақ.

• Горные вершины
• Свят во тьме ночной,
• Тихие долины
• Полны свежей мглой.
• Не пылит дорога,
• Не дрожат листы;
• Подожди немного –
• Отдохнешь и ты.

АбаЙдың мұражаЙы

АБАЙДЫҢ ТАБИҒАТ ЛИРИКАСЫ

• Табиғат адам баласының еңбек етіп , өмір сүретін ортасы.
• Оны дүние жүзінің классик ақындары беріле жырлаған.Біреулер таза пейзаждық суреттер жасаса, екінші біреулері табиғат арқылы қоғамдық өмірді суреттейді.
• Абай да табиғатты өзінше жырлаған.Абайдың «Жаз», «Күз», «Қыс», «Қараша желтоқсанмен сол бір-екі ай», «Желсіз түнде жарық ай» атты табиғат лирикалары бар.
• Абай қыс табиғатын бұдан өзгешелеу стильде суреттейді. Бұл нағыз орыс поэзиясының классикалық үлгісімен туылған өлең. Абай қысы: Н.Некрасовтың «Аяз атасы»өлеңімен тәріздес.Бұл өлеңінде Абай қысты бейнелей келе көшпелі елдің күзгі тіршілігі мен табиғаттың жүдеу көрінісін, кедей үйлерінің тұрмысын көрсетеді. Адам мен табиғаттың бірлігі тақырыбын орыс поэзиясынан ала отырып, Абай қазақ өмірімен байланысты кең дамытты.

• Шығармашылық жұмыс

• Қыс
• Ақ киімді, денелі, ақ сақалды, Соқыр, мылқау, танымас тірі жанды. Үсті-басы ақ қырау, түсі суық, Басқан жері сықырлап, келіп қалды. Дем алысы - үскірік, аяз бен қар, Кәрі құдаң - қыс келіп, әлек салды. Ұшпадай бөркін киген оқшырайтып, Аязбенен қызарып ажарланды.

• Жаз
• Жаздыгүн шілде болғанда, Көкорай шалғын, бәйшешек, Ұзарып өсіп толғанда; Күркіреп жатқан өзенге, Көшіп ауыл қонғанда; Шұрқырап жатқан жылқының Шалғыннан жоны қылтылдап, Ат, айғырлар, биелер

• Күз

• Сұр бұлт суық қаптайды аспан,
• Күз болып,дымқыл туман жерді басқан.
• Білмеймін ,тойғаны ма, тоңғаны ма,
• Жылқы ойнап, бие қашқан, тай жарысқан?
• Жасыл шөп, бәйшешек жоқбұрыңғыдай,
• Жастар күлмес, жүгірмес бала шулай.
• Қайыршы шал-кемпірдей түсі кетіп,
• Жапрағынан айырылған ағаш, құрай.

Желсіз түнде жарық ай

• Желсіз түнде жарық ай,
• Сәулесі суда дірілдеп,
• Ауылдың жаны терең сай,
• Тасыған өзен күрілдеп.
• Қалың ағаш жапырағы
• Сыбырласып өзді-өзі,
• Көрінбей жердің, топырағы,
• Құлпырған жасыл жер жүзі.
• Тау жаңғырып, ән қосып
• Үрген ит пен айтаққа.
• Келмеп пе едің жол тосып
• Жолығуға аулаққа?

Үйге тапсырма:

• Шығарма: «Қазақтың бас ақыны
• (Абай шығармашылығы бойынша)

• Бағалау

INSERT кестесі Білемін Білдім Білгім келеді

• БІЛЕМІН

• КЕЛЕДІ