121
жиынынан тұратын (әріп, сөз, фраза) мәтіндегі орынды табу үшін
қолданылады;
буферге көшіру, буферден алу бүйрықтары;
МР режімдерінің аясында қолданылатын жалпы бұйрықтар.
Компьютерде
практикалық
жұмысты
ұйымдастыру
бойынша ұсыныстар
Мәтінді енгізу және редакциялау дағдыларын қалыптастыру, кез
келген интерактивті режімде, қамсыздандыру бағдарламаларымен
кәсіптік жұмыс жасаудың негізі болып табылады. Ең алдымен,
оқушылар редакциялаудың негізгі стандарттық әдістерін игерулері
қажет.
Редакциялаудың негізгі стандарты – символдарды енгізудің
барлық нұсқасына бірдей орындалатын редакциялауды операциялар
жиыны. Оған мыналар жатады:
1. Мәтін бойы жылжыту пернелері: [
], [
], [
],[
], [Home],
[End], [PageUp], [PageDown].
2. Символды жою пернелері: [Backspace], [Del].
3. Символды ендіру/ауыстыру режімінің пернесі: [Insert].
4. Жолдарды үзу/біріктіру үшін [Enter] пернесі; бірінші
біріктірілетін жолдың аяғы болса – [Del], екінші жолдың басы болса –
[Backspace] пернелері қолданылады.
Мәтін бойы жылжу. Жылдам пернелер. Мәтінді енгізу,
жыпылықтаған тік сызық – маркер тұрған жерден басталады. Жаңа
жолға өту, алдыңғы жол толған кезде автоматты түрде жүреді.
Енгізу үшін, керек символға тура жету үшін – оның алдында
тінтуір шеріледі немесе мәтін бойы жылжыту пернелер тобы
пайдаланылады. Меңзерді құжаттың аймағында жылжыту үшін мына
пернелер тіркесі қолданылады:
Home
ағымды жолдың басына
End
ағымды жолдың соңына
Ctrl +
бір абзац алға
Ctrl +
бір абзац артқа
Ctrl +
бір сөз алға
Ctrl +
бір сөз артқа
Ctrl + Home
құжаттың басына
Ctrl + End
құжаттың соңына
Page Up
экран бойы жоғары
Page Down
экран бойы төмен
Ақпараттық технологиялардың бағдарламалық құралдарымен
жұмыс жасау үшін біліктілікті және дағдыларды қалыптастыру
122
үрдісінде
оқушылардың
алдын
қойылатын
педагогикалық
мақсаттардың тізбегі мұғалімге айқын болуға тиіс.
«Мәтінмен жұмыс жасау ақпараттық технологиялары»
тақырыбының аясында аталған мақсаттар мына оқыту тізімімен
ұсынылуы мүмкін:
МР табу және жіберу; анықтама алу;
қазақша/орысша мәтінді теру; жоғарғы/төменгі регистрге
ауысу (кіші, үлкен әріп); тыныс белгілері;
редакциялаудың қарапайым әдістері: Del, Backspace
пернелері; енгізу және ауыстыру режімдері;
мәтінмен файлды ашу; мәтінді қарау, мәтін бойы жылжу
әдістері;
берілген мәтінді редакциялау: қателерді іздеу және түзету;
жолды үзу, жолдарды қосу;
дискіге құжатты сақтау;
құжаттың пішімін қою: өрістердің өлшемі, жоларалық және
абзацаралық интервалдар, абзацтық шегініс, жолдарды туралау;
ұзінділермен
жұмыс:
абзацтарды
және
үзінділерді
ерекшелеу, алмасу буфері арқылы орнын ауыстыру, көшіру;
абзацтарды пішімдеу;
шрифттермен жұмыс жасау: шрифттің типін, өлшемін,
кескінін, ерекшеленген үзіндінің шрифтін өзгерту;
колонтитулды және иллюстацияларды енгізу;
іздеу және ауыстыру;
көп терезелік режімде жұмыс жасау: бірнеше құжатпен
жұмыс жасау, әртүрлі құжаттардың арасында үзінділердің ауысуы;
кестелерді құру және редакциялау;
гиперсілтемелерді құру және қалыптастыру.
6.2. Графикалық ақпаратпен жұмыс жасау технологиясы
Қарастырылатын сұрақтар:
компьютерлік графиканы қолдану аймағы;
қолданбалы бағдарламалық құралдар;
графикалық редактордың (ГР) ортасы;
ГР жұмыс режимдері;
ГР-мен жұмыс жасау бұйрықтары;
графикалық редактордың өндейтін деректері.
Компьютерлік графиканы қолдану аймағы. Компьютерлік
графиканы
қолдану
қосымшаларына:
ғылыми,
іскерлік,
конструкторлық, көрнекілік (иллюстрациялық), көркем және
жарнамалық графика жатады.
123
Компьютерлік графикалық технологиялар мына негізгі
салаларда қолданылады:
пайдаланушының графикалық интерфейсі;
арнайы әсерлер (орысш. – спецэффекты), көзбен шолу
әсерлері (орысш. – визуальные эффекты, VFX), цифрлы
кинематография;
цифрлы теледидар, дүниежүзілік тор, бейнеконференция;
цифрлы
фотография
және
фотографияларды
өңдеу
мүмкіндіктерінің өсуі;
цифрлы суреттер;
ғылыми және іскерлік деректерді гафика түрінде көрсету;
компьютерлік ойындар, виртуалдық шындық жүйелері
(мысалы, ұшақты басқарудың жаттығу құрылғысы);
автоматтандырылған жобалау жүйелері;
компьютерлік томография;
кино және теледидар үшін компьютерлік графика;
лазер графикасы.
Компьютерлік графика — бұл оқушылардың нақтылы көзбен
көруін қажет ететін ақпараттық технологиялар аймағы. Сондықтан
компьютерде компьютерлік графиканың әртүрлі өнімдерін: бояулы
суреттер, схемалар, сызбалар, диаграммалар, анимациялық және үш
өлшемді графика үлгілерін көрсету өте маңызды.
Сонымен қатар, балалар жақсы көретін компьютерлік
ойындарында – күрделі графикалық интерфейстер болатынына
оқушылардың назарын аударған жөн. Компьютерде үш өлшемді
шындық бейнені шығараруға арналған бағдарламада, математикалық
есептеулер көп болады. Графиканы бағдарламалау – қазіргі заманғы
бағдарламалаудың ең күрделі аймағының бірі болып табылады.
Қолданбалы
графикалық
пакеттердің
болуы,
пайдаланушылардың қалың тобына компьютерлік графиканы қолдану
мүмкіндіктерін кеңейткенін айта кету қажет.
Базалық курстың бұл бөлімінің теориялық мазмұнына,
компьютердің жадында бейнені ұсыну жатады. Бұл сұрақтарды оқыту
әдістемесі осы құралдың 6.4.1-бөлімінде талқыланды. Компьютерлік
графиканың
аппараттық құралдарын
оқыту
6.4.2-бөлімінде
қарастырылды.
Қолданбалы бағдарламалық құралдар. Графикамен жұмыс
жасауға арналған көптеген қолданбалы бағдарламалар бар.
Компьютерлік графиканың әр саласына арналған өз бағдарламасы
болады. Мысалы, ғылыми деректерді өңдеу үшін Graher бағдарламасы
Достарыңызбен бөлісу: |
