118
Вставка бұйрықтарына бағынышты опциялар арқылы жүзеге
асырылады.
Мысалы, мәтіндегі бір сөзді басқа сөзге ауыстыру үшін мына
әрекеттер тізбегі орындалады: Правка
Заменить
шыққан
диалогтық терезенің «Найти» жолында ауыстырылатын, «Заменить
на» жолында соны ауыстыратын сөздерді теріп, (мысалы руб сөзін
тенге сөзіне)
Найти далее
Заменить. Немесе мына жылдам
пернелер тізбегі қолданылады:
Ctrl + f немесе а (орысш)
Табу (Найти)
Ctrl + h или р (орысш)
Ауыстыру (Заменить)
Shift + F7
Синонимдер
F7
Жазу ережесі (Правописание)
Мәтінді форматтау (пішімдеу). Бұл режім мәтінді керекті
түрде құрастыруға мүмкіндік береді. Мәтін элементтерін пішімдеуге
арналған батырмалар, шрифтердің түрін, өлшемін таңдайтын, мәтінді
туралау және т.б. қажет құралдар МР форматтау саймандар
тақтасында орналасады. Мәтіндегі символдарды, абзацтарды
пішімдеу, тізім жасау, әріптердің регистірін (кіші/үлкен), мәтінде
бағамдар (колонки) жасау, т.б. амалдарды – «Формат» бұйрығына
бағынышты – Шрифт, Абзац, Список, Колонки, Регистр, т.б.
бұйрықтары арқылы жүзеге асырылады.
Символдарды пішімдеуге – шрифттің әртүрлі параметрлерін,
символдар арасындағы интервалдарды, жоғарғы және төменгі
индекстерді қою жатады. Шрифттің параметрлеріне – шрифттің типі
және өлшемі, кескіні, түсі, арнайы эффектілері жатады.
Абзацтарды пішімдеуді қарастырғанда оқушылармен мына
ұғымдарды талдап алу қажет:
-
шегініс (жол басындағы бос жер) – беттің сол жақ өрісінен
абзацтың мәтініне дейінгі қашықтық, әдетте 1,25 см қойылады;
-
мәтінді туралау – жолдағы мәтінді туралау;
-
табуляция – әр абзацтың бірінші жолының басында,
белгіленген шегініс жасау үшін қолданылады;
-
жоларалық интервал – абзац жолдарының арасындағы
қашықтықты қоюға мүмкіндік береді; абзацтардың арасында да
қашықтықты қоюға болады.
Мысалы: Форматтау тәртібі: қажет абзацтарды ерекшелеу
Формат
Абзац
«Абзац» терезесінде мына параметрлер:
выравнивание: по ширине, отступ-1,25, слева-0, справа -0,
междустрочный: одинарный – қойылады.
119
Анықтама алу режімі. Бұл режімге, мәзір жолындағы
«Справка» бұйрығы арқылы ауысқанда экранда қосымша анықтама
алу терезесі ашылады. Мысалы, MS Word 2010 мәтіндік
процессорында ?– белгісімен бейнеленген батырманы шерткенде,
«Справка Word» анықтама алу терезесі шығарылады. Қазіргі Word
тектес мәтіндік редакторлары, Интернет арқылы Office.com сайтымен
байланысу мүмкіндігі бар, қуатты анықтамалық қамтамасыз ету
жүйесімен жабдықталады. Көптеген танымал бағдарламаларға ұқсас
MS Word мәтіндік редакторының мәнмәтіндік-тәуелді анықтамалық
жүйесі бар.
Орфографиялық тексеру режімі. Бұл режімде жұмыс жасау
үшін сөздіктер қорының болуы қажет. Орфографиялық тексеру
режімін
редакциялау
режімімен
сәйкестіруге
болады.
Орфографиялық (лексикалық) тексеру – емле ережесін (орысш. –
правописание) автоматты түрде тексеру. Ол үшін магниттік дискіде
(винчестерде) орфографиялық сөздіктің файлы сақтаулы тұрады.
Және де әртүрлі тілдегі мәтіндерді тексеру үшін ондай сөздіктердің
бірнешеуі болуы мүмкін, мысалы, орысша немесе ағылшын
сөздіктері. Сонымен қатар, мәтіндік редактормен жұмыс жасау
анықтамасы да магниттік дискіде тұрақты сақталып тұрады.
Файлдармен жұмыс жасау режімі. Жедел жадының жұмыс
аймағында қалыптасқан мәтінді сақтағанда магниттік дискіде
(винчестерде) құжаттың файлы пайда болады. Пайдаланушыға
дискіде файлдың сақталатын орынын (дискінің атын, каталогты)
нұсқауға мүмкіндік беріледі.
Файлдармен жұмыс жасау режіміне ауысу – <Файл>
бұйрығымен орындалады. Пайдаланушы оған бағынышты мына
бұйрықтардың бірін: <Создать>, <Сохранить>, <Открыть>,
<Печать> – қажеттілікке байланысты таңдайды.
Жасалған құжатты бірінші рет сақтау үшін – Файл
Сохранить как
құжатты сақтайтын қапшықты (директорияны)
таңдау және Имя файла жолында құжаттың атауын теріп
«Сохранить» батырмасы басылады.
Файлдарға атау бергенде, оқушылар міндетті түрде мына
ережелерді қолданулары қажет:
MS Word мәтіндік редакторында файл атауының ұзындығы
255 символға дейін болуы мүмкін;
латын және орыс алфавитінің үлкен және кіші әріптерін (А
— Z, a — z, A — Я, а — я), цифрларды (0 — 9) және де арнайы
символдарды қолдануға болады;
қолдануға болмайтын символдар: жұлдызша (*), қос нүкте
120
(:), нүктелі үтір (;), сұрақ белгісі (?), көлбеу сызық символдары ( /
немесе \ ), бөлу символы ( | ), үлкен ( > ) және кіші ( < ), тырнақша ("),
және қазақ алфавитіне тән – І, Ң, Ғ, Ү, Ұ, Ө, і, ң, ғ, ү, ұ, ө, әріптерін.
Арнайы символдардың арасынан келесілерді қолдануға
болады: !, @, #, $, % ,,&,(, ), _, -, { и }. Нүктені файлдың атымен оның
кеңейтімінің арасындағы шекара ретінде ғана қолдануға болады.
Баспа режімі. Бұл режімде мәтін қағазға басылып шығарылды.
Оқушыларға принтермен жұмыс жасау кезінде принтердің өзінің
кішігірім буферлік жадысы бар екенін ескерте кету керек. Құжатты
баспаға жібергенде алдымен принтердің буфері толтырылады, одан
соң мәтін буферден қағазға жіберіледі. МР көмегімен принтердің
жұмысы басқарылады: – басылатын беттердің диапазоны, көшірме
саны, қағаздың бір бетіне мәтіннің екі бетін басу, кітап немесе альбом
бағытына бейімдеу, т.б. параметрлерді қоюға болады.
Мәтіндік редакторлар файлға стандартты кеңейтулерді
меншіктейді. Бұл Windows жүйесінің қосымшаларының бәріне тән.
Мысалы, MS Word редакторында файлдар .DOC кеңейтімімен
сақталады. Дискіде сақталған құжаттың мәтіні оның атын нұсқау
арқылы ОТКРЫТЬ бұйрығының орындалуы бойынша қайтадан
редактордың жұмыс аймағына шақырылады.
Сонымен, пайдаланушы МР мен жұмыс жасағанда мына негізгі
файлдық амалдарды орындау мүмкіндігі бар:
-
жаңа файлды жасау;
-
мәтінді файлда сақтау;
-
файлдан мәтінді жедел жадыға жүктеу;
-
файлды қағазға басып шығару.
МР бұйрықтар жүйесін – жұмыс режімдеріне байланысты
мына топтарға бөлуге болады:
интерфейс бұйрықтары – мәзірге кіру және шығу, оның
ішінен қажет пунктті таңдау;
МР жағдайын өзгерту бұйрықтары – редакциялау
режімінде
шрифтті,
төменгі/жоғарғы
регистрді
таңдауға,
енгізу/ауыстыру режіміне ауысуға және т.б. мүмкіндік беретін
бұйрықтар;
мәтін бойы жылжу бұйрықтары – екі топқа бөлінеді:
қадаммен жылжу (оңға, солға, жоғары, төмен стрелкалары); мәтін
бойы тез жылжу (жолдың басына/аяғына, мәтіннің басына/аяғына,
беттерді парақтау және т.б.);
символдарды редакциялау бұйрықтары – символды
енгізу/жою, кіші әріпті үлкенге ауыстыру және т.б.;
үлгі бойынша іздеу бұйрықтары – нұсқалған символдар
Достарыңызбен бөлісу: |
