169
1. Бос орындармен (пробел) бөлінген бірнеше түйінді сөздер,
логикалық қосу ЖӘНЕ (OR.) амалына сәйкес келеді. Мысалы,
<Мектеп информатикасы> түйінді сөзін нұсқағанда, біз «Мектеп»
немесе «информатика» сөзі кезігетін құжаттардың барлық тізімін
аламыз.
2. Тырнақшаға алынған бірнеше сөз тұтас қабылданады.
Сұранысты «Мектеп информатикасы» деп тырнақшаға алып
нұсқағанда біз ішінде осындай тұтас жолдары бар құжаттар тізімін
аламыз.
3. Сөздердің арасына қойылған «+» белгісі, логикалық көбейту
НЕМЕСЕ (AND) амалына ұқсас болады. Сұраныста түйінді сөз
<Мектеп + информатикасы> түрінде нұсқалса, онда осы екі сөз
қатарынан кезігетін барлық құжаттар шығады. Әйтсе де, олар кез
келген ретпен және шашылып орналасуы мүмкін.
Интернетте іздеудің үш тәсілі.
1. Веб-беттің адресін нұсқау. Бұл іздеудің ең тез тәсілі, бірақ
ол тек құжаттың адресі дәл белгілі болғанда ғана қолданылады.
2. Гиперсілтемелер бойынша ауысу. Бұл ең ыңғайсыз тәсіл,
үйткені оның көмегімен тек мәні бойынша ағымды құжатқа жақын
құжаттарды ғана іздеуге болады. Егер ағымды құжат, мысалы,
музыкаға арналса, онда бұл құжаттың гиперсілтемесін қолданып,
спортқа арналған сайтқа түсу екіталай.
3. Іздеу серверіне (іздеу жүйесіне) қатынасу. Іздеу серверлерін
пайдалану – ақпаратты іздеудің ең ыңғайлы әдісі.
Іздеу
серверлерінде
әртүрлі
құжаттардың
сілтемелері
тақырыпты каталогтарға жүйеленеді. Мысалы: спорт, кино,
автомобильдер, ойындар, ғылым және т.б. Сервер бұл сілтемелерді
Дүниежүзілік торда пайда болған Web-беттерді үнемі қарау арқылы
автоматты режімде өз бетімен қояды. Сонымен қатар, іздеу серверлері
пайдаланушыға түйінді сөздер бойынша ақпаратты іздеуге мүмкіндік
береді.
Іздеуден жақсы нәтиже алу үшін мына қарпайым ережелерді
есте сақтаған жөн:
1. Ақпаратты тек бір ғана түйінді сөзі бойынша іздемеу керек.
2. Түйінді сөздерді бас әріппен енгізбеген абзал, үйткені онда
кіші әріппен жазылған сондай сөз табылмай қалуы мүмкін.
3. Егер ізденіс аяғында сіз ешқандай нәтиже алмасаңыз, онда
түйінді сөздерде орфографиялық қателер жоқ па екен, соны тексеріңіз.
Қазіргі іздеу жүйелері, құрылған сұранысқа семантикалық
талдағышты (орысш. – анализатор) қосуға мүмкіндік береді. Оның
170
көмегімен қандай да бір сөзді енгізіп, осы сөздің әртүрлі туындылары
кезігетін құжаттарды таңдауға болады.
Машықтану
тапсырмасы.
Әртүрлі
іздеу
жүйелерін
пайдаланып, түйінді сөз бойынша құжатты іздеу нәтижелерін
салыстырыңыз (Goоgle біріктірілген
іздеу жүйесін пайдаланыз).
Практикалық жұмысты ұйымдастыру бойыша ұсыныстар
Интернетке шығу мүмкіндігі болған жағдайда оқушылармен
практикалық жұмысты мына бағыттар бойынша ұйымдастыруға
болады:
▪ электрондық поштаны дайындау, жіберу және қабылдау;
▪ Web-броузермен жұмыс жасау, Web-беттерді қарау;
▪ FTP – серверлермен қатынасу, файлдарды шығарып алу;
▪ WWW жүйесінде іздеу бағдарламаларының көмегімен
ақпаратты іздеу.
Интернетте ақпараттық қызмет етуші әрбір қолданбалы
бағдарламамен (пошталық, Web-броузерлер, іздеу жүйелері)
таныстыруды, стандартты әдістемелік схема: ортасы, жұмыс
режімдері, бұйрықтар жүйесі – бойынша өткізу керек.
6.6. Зертханалық жаттықтыру тапсырмалары
1-зертханалық жұмыс «Мәтіндік ақпаратты өңдеу»
I. Тезаурус құру үшін қажетті ұғымдар:
мәтіндік редактор;
мәтіндік процессор;
мәтіндік құжат, оның құрылымдық элементтері;
редакциялау;
пішімдеу;
шрифт, оның параметрлері;
колонтитул;
сілтеме (сноска);
гипермәтін, гиперсілтеме.
II. Төмендегі әдістемелік сұрақтарға жауап беріңіз:
1. Редакциялаудың
негізгі стандарты деген не? Оның
элементтерімен оқушыларды қай кезде таныстыруға болады?
2. Мәтіндік редакторды оқып үйренгенде оқушылар қандай
негізгі технологиялық дағды алады?
3. Гиперсілтемені құру алгоритмін түсіндіріңіз. Гипермәтін
құру үшін тапсырма ойластырыңыз.
4. Төмендегі мәтінді қолдануға болатын сабақ тақырыбын
көрсетіп, тапсырма дайындаңыз:
171
«Түстің адамға әсері. Қызыл сары түс нәзік сезімді қоздырады,
қан айналымын жылдамдатады, тамақ қорытуды жақсартады.
Сары түс ой еңбегін жақсартады. Жасыл түс өте нәзік, тынық,
байсалдылықты білдіреді. Көгілдір түс қан қысымын төмендетеді,
тынышталдырады. Көк түс адам мінезіндегі байсалдылық пен
қатаңдықты білдіреді. Күлгін жүрек пен өкпенің қызметін
қоздырады, организмнің тұмауға қарсылығын арттырады».
5. Ақпараттық технологиялар бағытына қатысты дайындалатын
реферат тақырыптарын дайындаңыз.
III. Келесі мазмұндық сұрақтарға жауап беріңіз:
1. Мәтіндік құжаттарды өңдеу жөнінде тарихи деректер
келтіріңіз.
2. Мәтінмен жұмыс істейтін ақпараттық технологияларға
қандай құралдар жатады?
3. Мәтіндік құжатты даярлау кезеңдерін атаңыз.
4. Мәтінді енгізу ережесін айтып беріңіз.
5. Мәтіндік файлдардың форматтарын атаңыз.
6. Word-та мәтін фрагменттерін ерекшелеу ережелерін ай-
тыңыз.
7. Шрифтердің әртүрлі жіктеуін атаңыз.
IV. Келесі есептерді шешіңіз:
1. «Символ – ... – жол – абзац – мәтіннің фрагменті» қатарында
не жіберілген: а) сөз; б) абзац; в) бет; г) мәтін; д) кітап.
2. Мәтіндік ақпарат кодталғанда, әр символдың екілік кодының
компьютердің жадында алатын орны тең: а) 4 бит; б) 1 бит; в) 2 байт;
г) 1 байт; д) 3 байт.
3. Әртүрлі (кітап, журнал, газет) баспа беттерінен үш бетті
қарастырыңыз Әрбір беттегі мәтіннің (өлшемін, таңбалар саны),
абзацтардың (шегініс, жолдар арасының қашықтығы, түзулеу, беттегі
орны), парақтың (парақ өлшшемі, өрістер өлшемі) параметрлерін
өлшеп жазып алыңыз.
4. Microsoft Eequation формулар редакторын қолданып мына
формуланы теріңіз:
V. Оқу материалындағы өзіңізге ұнаған ең жақсы күнделікті
жоспардың мысалын келтіріңіз (өзіңіз дайындаңыз немес оқу
бағдарламасын таңдаңыз).
VI. Тақырып бойынша бір сабақтың конспектісін даярлаңыз.
2
,
0
,
sin
sin
sin
cos
0
,
0
,
cos
cos
2
t
t
b
t
b
t
t
a
y
b
a
t
b
t
a
x
Достарыңызбен бөлісу: |
