Т. М. Блисов Жерге орналастыру

Теодолит – жер өлшеу жұмыстарында, жерді тексеріп шолуда және ірі масштабты түсіру-съемка жасауда көп пайдалынатын бұрыш өлшейтін геодезиялық аспап. Оның ең маңызды бөліктеріне: қарау түтігі, градусталған екі – вертикальды (тік) және горизонтальды (жазық) - шеңбері (шығыршығы) жатады. Сондықтан теодолит арқылы горизонтальды, вертикальды бұрыштарды бірдей анықтауға болады.

12 Сурет. Теодолит-тахеометр 13 Сурет. Теодолит Т30 :

а) жалпы көрінісі; б) алидаданың айналатын

жағынан; в) горизонталды шеңбер жағынан

1- басы; 2-болт; 3- аяғы; 4- винт; 5, 6- қайыстар; 7- орнату винті

Теодолитті басындағы жазықтыққа орналастырып винтпен (4) бекітеді және қайыстармен тартады. Винттің ілгегіне жіпті тіктеуішті іледі. Реттеуші қайыс (6) штативті иықта немесе арқада алып жүру үшін керек болады. Штативтің бір аяғында жіпті тіктеуішпен кілт үшін арнаулы қаламсауыт бар.

1 Жергілікті жерде түсіру аспаптарын атап өтіңіз.

2 Өлшмдік метрлердің қандай түрлері бар?

3 Эккер не үшін керек?

4 Буссоль не үшін қажет және құрылысы қандай?

5 Нивелир не үшін қажет және қандай әдістері бар?

6 Теоделит не үшін қажет және негізгі бөліктері қандай?
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1 Фокина Л.А. Картография с основами топографии: Учебное пособие. М.: Владос, 2005, с. 244-282.

2 Дубенок Н.Н., Шуляк А.С. Землеустройство с основами геодезии. – М.: КолосС, 2007. – с. 137-202.

3 Игильманов А.А. және б. Инженерлік геодезия. – Астана, Фолиант, 2007, 60-105 б.

4 Вервейко А. П. Землеустройство с основами геодезии. – Учебник для вузов. – Недра, 1988. – с. 33-64.