Среднесрочной и долгосрочной основе методические рекомендации

және  оқытудың  өткен  кезеңдеріндегі  оқуда  қол  жеткен  жетістіктеріне  
сәйкестігін  бақылауға  бағытталған  педагогикалық  диагностика  жүзеге 
асырылады.   
Арнайы  сыныптың      даму        динамикасы  жағымды  және  оқу  
бағдарламасын табысты меңгерген,   дамуындағы артта қалушылықты жеңген 
және  оқытудың  кез-келген  кезеңінде  оқу  әрекетінің  қажетті  дағдыларын 
меңгерген  оқушыларын  ПМПК  шешімімен,  оқушылардың  өздерінің  және 
олардың ата-анасының келісімімен әдеттегі сыныпқа көшіруге болады.    
Оқушылардың  даму  мәселелерін    бастапқы  сатыда  жеңу  мүмкін  болса, 
онда  олардың  оқуын  оқытудың  келесі  сатыларында  да  арнайы  сынып 
жағдайында  жалғастыруға  болады.  Бұл  жағдайда  оқушыларды  ұзақ  мерзімді 
қолдау жүзеге асырылады. 
Оқушылардың  негізгі  орта  және  жалпы  орта  білім  алу  кезеңінде  пән 
бойынша стандартты оқу бағдарламалары ҚР МББС-ына сәйкес келетін  негізгі  
мазмұнды  сақтай  отырып,  оқушылардың  білімді  меңгеру  ерекшеліктеріне 
сәйкес бейімделеді. Арнайы сынып жағдайындағы балалардың негізгі білім алу 
мерзімі  1  жылға  ұзартылады.  Оқыту    мамандармен  (психологпен, 
дефектологпен, логопедпен) түзете дамыту сабақтары қарастырылатын арнайы 
оқу  жоспарына  сәйкес  жүзеге  асырылады.  Оқушыларды  бағалау    оқу 
үдерісіндегі жүзеге асырылатын бағдарламалар аясында жүреді. 
Мүмкіндіктері  шектеулі  оқушылардың  барлық  сыныптан  тыс  және 
оқудан  тыс  әрекеттері  (үйірмелік,  факультативтік,    тәрбиелік)  әдеттегі  сынып 
оқушыларымен бірге өтеді. 
Мүмкіндігі    шектеулі  баланы  психологиялық-педагогикалық   қолдаумен  
қамтамасыз ететін білім беру ұйымының мамандары  ата-аналармен жұмысын 
ұйымдастырады. Бұл жұмыстың негізгі мақсаты –  мүмкіндігі шектеулі баланы 
оқытудағы  және  тәрбиелеудегі  жанұяның  әлеуетті  мүмкіндіктерін  жүзеге 
асыру. Баланың жанұясымен  жұмыстың  негізгі  міндеттері: 
- 
ата-аналарда  өзінің баласына деген  сәйкес  қатынасты,  оны жанұяда 
тәрбиелеудің белсенді позициясын қалыптастыру; 
- 
ата-аналарға  баламен  өзара  әрекеттену  тәсілдерін,  жанұя  жағдайында 
оны тәрбиелеу және оқытудың әдіс-тәсілдерін  меңгеруге көмектесу; 
- 
ата-аналарды    балалармен  жүргізілетін  түзете  дамыту  жұмысына 
белсенді тарту; 
- 
ата-аналарды психологиялық-педагогикалық ақпараттандыру. 
 
Ата-аналармен жұмыс   жеке әңгімелесу және кеңес беру; ата-аналық 
лекторий; ашық есік күндері, семинарлар және т.б. түрінде жүргізіледі. 
 
Мүмкіндіктері  шектеулі  балалардың  ата-аналары  (заңды  өкілдері) 
психологиялық-педагогикалық  қолдаудың  жеке бағдарламасын  әзірлеу және 
жүзеге  асыру  үдерісіне  тартылады,  сабаққа  және  түзету  сабақтарына 
шақырылады,  түзете  дамыту  және  білім  беру  үдерісінің  нәтижелері  туралы 
шынайы  және толық ақпарат  алады. 
12 
 

 
Арнайы  сыныптарда  оқыған  (ақыл-ойы  дамымаған  балалардан  басқа) 
негізгі  орта  және  жалпы  орта  мектепті  бітірушілер  білім  алу  деңгейіне 
сәйкестілігі туралы куәлік алады. 
 
Ақыл-ойы  дамымаған    оқушыларды  мектепте  оқытудың  барлық  кезеңі 
арнайы  көрнекілік-дидактикалық  құралдар  мен  оқыту  тәсілдерін  пайдалана 
отырып,  ерекше оқу жоспары, бағдарламалар мен оқулықтар бойынша жүзеге 
асырылады.  Оқуды  бітірген  оқушылар    оқытудың  берілген  түріне  арналып 
бекітілген үлгідегі (2007 жылдың 28 желтоқсанындағы ҚР  Үкіметінің №1310 
Қаулысы) оқу туралы куәлік алады. 
 
Білім алуда ерекше қажеттіліктері бар оқушыларды оқу үдерісінде қолдау 
бір-бірімен  логикалық  байланыста  тұрған,  бірізділік  кезеңдерге  сәйкес 
ұйымдастырылады. 
Қызмет  мамандарының  баланы    психологиялық-педагогикалық  зерттеуі  
қолдаудың    бірінші  кезеңі  болып  табылады.  ПМПК  тұжырымдамасы  бар 
оқушылар,  мектепке  алғашқы  келген  оқушылар,  сондай-ақ    мектепте 
үлгермеушілік  қауіпіне  байланысты  мұғалімдерді  алаңдататын  оқушылар 
тексеріледі.  Соңғы  жағдайда    мұғалімдер  қолдау  қызметіне    мамандардың 
кеңесінің  қажеттілігі  туралы  сауал  жібереді.  Бұндай  сауал  жазбаша  түрде  (В 
қосымшасы) орындалады. 
Балаларды  педагогикалық  зерттеу    диагостикалық  және  жекеше  түрдегі 
арнайы  тапсырмалар      беріле  отырып,  тікелей  сабақ  барысында  жүргізіледі. 
Мұғалім  оқушылардың  серіктестікке  дайындығына,  құрдастарымен  және 
ересектермен қатынас орната білуіне, сабақ оқуға қызығушылығының болуына 
назар  аударады.    Сабақ  барысында  қоршаған  әлем  туралы  білім  мен 
түсініктерінің  көлемі,    санау  операцияларын  меңгеруі,  дыбыстық-әріптік 
талдауы,  кеңістіктік-мезгілдік    түсініктерінің  көлемі  анықталады.  Мұғалім  
оқушының өзінің әрекеттерін  реттеу және басқару икемділігіне,  тұжырымдай,   
пайымдай  білетініне назар аударады.  
Логопедиялық  зерттеу    логопедтің  сабаққа  қатысуынан  және    сөйлеу 
тілінде  бұзылыстары  бар  оқушыларды  анықтаудан  басталады.  Осыдан  кейін  
зерттеу барысында фонематикалық есту қабілеті, сөйлеу тілін түсіну, дыбысты 
айту  жағдайы,  сөздік  қоры,  сөйлеу  тілінің  грамматикалық  құрылысының 
қалыптасқандығы  зерттелетін  тереңдетілген  жеке-дара  тексеру  жұмысы 
жүргізіледі.  
Психологиялық  зерттеу  мұғалімде  алаңдатушылық  сезімдерін  шақырған 
оқушыларды тексеруден басталады. Бұл оқушының оқу материалын түсінудегі 
қиындықтарына,  оқу  материалын  тез  ұмытып  қалатынына,  алаңдаушылықтың 
жоғары  болуына,  жұмысқа  қабілетінің  төмен  болуына,  сыныптастарымен 
қатынастағы  қиындықтарға,  тәртіп  бұзушылдыққа  және  т.б.  қатысты  болуы 
мүмкін.  Оқушыны    арнайы  ұйымдастырылған  тексеруден  басқа,  психолог 
баланы сабақ әрекеті жағдайында бақылау үшін сабаққа қатысады.  Бақылауды 
тіркеу үшін             Г қосымшасында үлгі ретінде  берілген дайын хаттаманы 
пайдалануға болады. 
13