Куфтин қазақ айларын былай түзген

1. шілде 8 қаңтар

2. тамыз 9 ақпан

3. қараша 10 ала сапыран

4. қыркүйек 11 көкек

5. қазан 12 мамыр

6. желтоқсан 13 маусым және отамалы

Батыс еуропа халықтары 13 санынан қорқады. 13 бақытсыздық әкеледі қырсықтың саны деп есептейді. Олар 12 ні дюжина дейді. Ал 13ті шайтан дюжина дейді. Ш Уалиханов қазақ айлары мен олардың тетелістік реті мынадай :

Байырғы қазақ календарындағы айлардың аттары және жүйесі

Жаздың басында Үркер аспан әлемінің екінші жағына (көкжиектен төмен) кетеді де, Жер шарының солтүстік жартысындағы елдерге 40 күндей көрінбейді. Қазақтар бұл жөнінде: «Үркер 40 күн жерде жатады» деген. «Жерде жататын» кезінде Үркер Аймен 2 рет тоғысуға тиіс, бірақ олары бізге көрінбейді. Біз 11 тоғысты ғана көре аламыз. Үркерді бір жаңасындағы Ай орағы жауып өткеннен кейінгі 4 апта уақыт бір тоғыс айы деп аталады. Осы сияқты, 3, 5, 7, ... , 25 тоғыс айлары болады, бәрі де 28 күннен. Тоғысу үнемі тақ санға келе бермейді, 4 тоғыс т. с. с. болуы да мүмкін. Бірақ оларды қалыптасқан дәстүр бойынша, тақ санға келтіріп, 5 тоғыс, 7 тоғыс т. с. с. деп айта береді. Есепшілер Айды, Үркерді, Сүмбілені т. б. жұлдыздарды бақылап, төл алу, бие байлау, жайлауға көшу, қой қырқу, күйек ағыту т. с. с. шаруашылық маусымдарының мерзімдерін бұқара халыққа жариялап отырған. Олардың практикалық ережелері бойынша: «5 тоғыста күйек түседі», «3 тоғыста қой қоздайды» т. с. с. Есепшілердің атқарған ролін:

«Ел күйекті шешіпті,

«Есепші айтты», - десіпті»

(Ілияс Жансүгіров)

сияқты өлең жолдарынан да аңғаруға болады.