Тамырлардың шеткі кедергісі (тамырлар тонусы)

Тамырлардың шеткі кедергісі (тамырлар тонусы)

Тонус – тамыр қабырғасы бірыңғай салалы еттерінің

кернеуі. Тамыр саңылау оның тонусына байланысты.

Тонус жоғарлағанда тамырлар саңылауы тарылып,

ондағы қысым көтерілерді.

Вазоконстрикция

Вазоконстрикция дегеніміз қан тамырларының диаметрін

тарылту процесін білдіреді. Артерия немесе артериоланың радиусы

вазоконстрикцияға байланысты төмендейді. Бұл артериялардың немесе

артериолалардың қабырғаларында тегіс бұлшықеттердің қысылуына

байланысты болады. Тегіс бұлшықеттер қысылған кезде люмен

тарлана бастайды. Люмен тар болған кезде қанмен байланысатын

беткейлік аймақ азаяды. Сондықтан вазоконстрикция нәтижесінде қан

қысымы жоғарылайды. Артериялардың кедергісі жоғарылағанда қан

ағымы төмендейді. Венада веноконстрикция қан ағымын күшейтеді.

Вазоконстрикция тамырларда қан қысымын жоғарылатқанда,

тамырлар арқылы қанның қозғалысын күшейтеді. Осылайша,

веноконстрикция қанның жүрекке қайтарылуын арттырады.

Вазодиляция

Вазодилация - бұл қан тамырларының кеңеюі. Тамырлау нәтижесінде қан

тамырлары қабырғаларының тегіс бұлшықеттері босаңсытады.

Тамырланған кезде қан тамырларының ішкі диаметрі артады. Қан

тамырларының қабырғалары кеңейген кезде люменің беткі аймағы

артады. Демек, тамырға төзімділік төмендейді. Қарсылық төмендеген

кезде тамырлар арқылы қан ағынын күшейтеді. Қан қысымы қан

тамырларының кеңеюіне байланысты да төмендейді.

Қорытынды

Қан тамыр жүйесі адам организмінің тіршілік ету барысындағы ең маңызды жүйесі болып табылады. Өйткені адамның гуморальдық реттелісі, яғни гормондар арқылы реттелу осы қанға секрецияланған гормон есебінен жүреді. Сондай-ақ қанның микроциркуляциясы көз, құлақ, жүректің перикард қабығы, жұлын бойындағы, осы атап өтілген барлық құрылымдағы сұйықтықтардың түзілуіне қатысады. Яғни адамның қан- тамыр жүйесі организмдегі ең маңызды жүйе деуге болады. Оның бойымен қозғалатын қан жылдамдығына тек жүрек ырғағы ғана әсер етпейді. Қан тамырларына әсер етуші құрылымдардың арқасында болатын тонусын өзгертуі де атсалысады.

Пайдаланылған әдебиеттер

•  Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі / — Алматы: «Сөздік-Словарь», 2009 жыл. ISBN 9965-822-54-9
• ↑ Әлімқұлова Р., Сәтімбеков Р. Ә 55 : - 2-басылымы, өңделген, толықтырылған. - Алматы: 2008. - 320 бет. ISBN 9965-34-812-Х
•  Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3
• ↑ Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі/ — Алматы: "Сөздік-Словарь", 2009 жыл. ISBN 9965-822-54-9

жүктеу 1,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: