Сабақ жоспары: І кезең – ұйымдастыру (3мин)
ІІ кезең – жаңа тақырыпты меңгеру (15 мин)
ІІІ кезең – білім мен икемділіктерін бекіту (10 мин)
ІV кезең – бағалау кезеңі (3 мин)
V кезең – үй тапсырмасын беру (2 мин)
VІ кезең – қорытынды кезеңі (2 мин)
Сабақ барысы:
Кезең
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушылардың іс-әрекеті
|
І
|
Мұғалім оқушылармен амандасып, сабақта кім бар-жоғын тексереді. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексереді.
|
Оқушылар мұғаліммен орындарынан тұрып амандасады. Бүгінгі сабақта кім жоқ екенін тексереді.
|
ІІ
|
Мұғалім Жер шары қабықтарын сұрай отырып жаңа тақырыпты түсіндіруді бастайды. Жер планетасындағы биосфера географиялық қабықтың тірі ағзалар мекен ететін, қоныстанған және өзгерткен бөлігі. Биосфера атмосфера қабығының төменгі бөлігін, гидросфераны толықтай, литосфера қабығының беткі бөлігін қамтиды.
Тірі ағзалардың жер бетінде таралу заңдылығын талқылай отырып, биогеография ұғымымен таныстырады.
Кейін тірі ағзалардың географиялық қабықтарға әсерін қарастырады. Осыдан топырақтың түзілуіне тоқталады. Топырақ құнарлығы туралы айтып кетеді.
|
Оқушылар Жер қабықтарын еске түсіріп, биосфера Жердің тіршілік қабығы екенін айтады. Оқушылар «тіршілік қабығы», «тірі ағзалар» ұғымдарын ашып, өз ойларын айтады. Табиғат – қоғам – адам арасындағы байланысты түсіндіреді.
Тіршілік бірлестігі, биоценоз ұғымдарымен танысып, анықтамаларын дәптерлеріне жазып алады.
Кейін мұғаліммен бірлесе өсімдіктер мен жануарлар карталарын талқылай отырып, биогеография ұғымына анықтама береді.
Оқушылар тірі ағзалардың атмосфераға, гидросфераға, литосфераға әсерін мысалдар келтіре отырып сипаттайды. Осыдан шығып, топырақтың түзілу процесін сипаттайды. Мұғалімнің айтуымен топырақ түрлерінің ішіндегі ең құнарлысы – қара топырақ екенін анықтайды. Топырақтың қарашіріндісі қалай түзілетінін сипаттайды. Оның маңызын ашып түсіндіреді.
|
ІІІ
|
Тақырыпты бекіту үшін «биосфера» түсінігін ашатын сызбанұсқа салу тапсырмасын береді. Кейін жаңа ұғымдардың анықтамаларын сұрайды. Сабақтың соңында тест тапсырмаларын береді.
|
Оқушылар «биосфера» тақырыбына байланысты сызбанұсқа салады. әрбір сурет салған оқушы өз сызбасын түсіндіреді. Олар өз сызбаларының негізінде Атмосфера – гидросфера – жануарлар дүниесі – биосфера - өсімдіктер дүниесі – литосфера – сызбасы шығу керек.
Кейін жаңа тақырып бойынша танысқан ұғымдардың анықтамаларын айтып, мазмұнын ашады. Ең соңында тест тапсырмаларын орындайды.
|
ІV
|
Оқушыларды сабақта көрсеткен белсенділігіне қарай, жауаптарының дұрыстығына қарай бағалайды. Тақырыптық карталармен жұмыс істеу икемділіктерін және шығармашылық деңгейлерін ескереді.
|
Оқушылар алған бағаларын тыңдап, күнделіктеріне қойдырады.
|
V
|
Үй тапсырмасына «Биосфера» тақырыбын қайталауға арналған тапсырмаларды береді.
|
Оқушылар үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады. Түсінбегендерін мұғалімнен сұрап, анықтап алады.
|
VІ
|
Сабақтың артықшылықтары мен кемшіліктерін оқушылармен бірге анықтай отырып, сабақты қорытындылайды.
|
Оқушылар мұғаліммен бірге сабақтың артықшылықтары мен кемшіліктерін анықтай отырып, сабақты қорытындылайды.
|
Сабақ
Күні:
Сынып: 6
Тақырыбы: Географиялық қабық. Географиялық қабық – Жердің ерекше, кешенді қабығы.
Мақсаты:
Білімділік мақсаты – Географиялық қабық пен оның бөліктері арасындағы байланысты анықтау. Табиғат кешені туралы ұғымды қалыптастыру.
Дамытушылық мақсаты – Оқушылардың географиялық ой-өрісін жоғарлату, таным белсенділіктерін арттыру, тірек білімдерді есте сақтауға үйрету, картадан көлдерді көрсете білу және сипаттай алу, жаңа ұғымдарды түсіндіре алу қабілеттерін және қызуғышылықтарын дамыту, экологиялық білімдерін жетілдіру.
Тәрбиелік мақсаты – табиғат кешендерінің өзіндік ерекшеліктеріне тоқтала отырып, оны қорғау жолдарын қарастыру. Экологиялық білім, тәрбие беру.
Оқу құралдары: Оқулық, 6 сынып Атлас, дүние жүзінің жарты шарлар физикалық картасы, өсімдіктер, зоогеографиялық карталар, суреттер.
Сабақ түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдіс-тәсілдері: Түсіндірмелі-иллюстративті әдіс
Сабақ жоспары: І кезең – ұйымдастыру (3мин) ІV кезең – бағалау кезеңі (3 мин)
ІІ кезең – жаңа тақырыпты меңгеру (15 мин) V кезең – үй тапсырмасын беру (2 мин)
ІІІ кезең – білім мен икемділіктерін бекіту (10 мин) VІ кезең – қорытынды кезеңі (2 мин)
Сабақ барысы:
Кезең
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушылардың іс-әрекеті
|
І
|
Оқушыларды түгендейді. Оқушылардың сабаққа дайыдығын тексереді.
|
Оқушылар құрал-жабдықтарын түгендеп, сабаққа дайындалады.
|
ІІ
|
Жаңа сабақты түсіндіру барысында географиялық қабық, биосфера туралы оқушылардың түсінігін тексереді. Өткен тақырыпты еске түсіреді. Нәтижесінде географифялық қабық туралы түсінік береді. Ендігі мақсат географиялық қабық пен табиғат компоненттері, табиғат кешендері арасындағы байланысты ашу. «Табиғат компоненттері деген не?» деген сұраққа жауап бере отырып тау жыныстары, топырақғ өсімдік, жануарлар, ауа, су географиялық қабықтың құрамдас бөлігі екендігін дәлелдейді.
|
Оқушылар өткен тақырыпты еске түсіре отырып, географиялық қабық түсінігін түсіну керек. Кейін географиялық қабықтың компеонеттері деген не екенін анықтап, олардың арасындағы байланысты өздері түсіндіруге тырысу керек.
Табиғат компоненттері қандай факторларға байланысты таралғандығы туралы оқушылар өз ойларын айтады. Ойларын түсіндіру барысында климат ұғымын пайдалану керек. Шөл және шөлейт аймағындағы өсімдіктердің табиғи ортаға бейімділушілігін мысалдар келтіру арқылы түсіндіреді.
|
ІІІ
|
Тақырыпты бекіту үшін келесі сұрақтар мен тапсырмаларды береді:
Табиғат кешені деп ені түсінесіңдер?
Табиғат компоненті деп нені айтады.
табиғат кешендеріндегі табиғат компоненттерінің өзара байланысын ашып көрсетіңдер.
табиғат кешендерінің өзгеруі неге байланысты?
адамның табиғат кешеніне тигізетін әсері қандай?
ауа табиғат компоненті ретінде басқа компоненттерімен қандай байланыста болуы мүмкін?
өсімдік жамылғысының табиғат кешеніндегі орны қандай?
белгілі бір табиғат кешеніне жалпы сипаттама беріңдер.
биосфера мен гоидросфера арасында қандай байланыс бар?
ауа, топырақ, өсімдіктердің арасындағы байланыстарды түсіндіріңдер.
табиғат кешендерінің шаруашылық маңызы қандай?
Қазақстан жерінде қандай табиғат кешендері таралған?
табиғат кешендері таралуының климатқа байланыстылығын дәлелдеп бер.
|
Оқушылар мұғалімнің бекіту сұрақтарына жауап береді:
тау жыныстары, ауа, су, топырақ, өсімдіктер мен жануарлардың біртұтас жүйесі табиғат кешені деп аталады.
географиялық қабықтың құрамдас бөліктері – ауа, су, топырақ, өсімдіктер мен жануарлар – табиғат компоненттері
жер бетіндегі ең үлкен табиғат кешені – географиялық қабық. Оның атмосфера – гидросфера – литосфера – биосфера арасындағы байланысты түсіндіреді.
табиғат кешенін құрайтын жеке компоненттер бір-бірімен тығыз байланысты. Олардың біреуінің өзгерісі міндетті түрде басқаларының өзгерісін тудырады.
мысалы құмды шөл арқылы канал жүргізілсе, сол жердегі өсімдіктер мен жануарлар дүниесі өзгереді.
өсімдіктер мен жаунарлардың тыныс алуы, атмосфера күн сәулесінен жылынады, ауаның құрамындағы су булары қоюланып, бұлт түзіледі, жер бетіне жауын-шашын түседі.
жылу мен ылғалдың таралуына байланысты өсімдіктер таралады. Ал өсімдіктер дүниесі мен жануарлар дүниесі тығыз байланысты. Өсімдіктер оттегін түзеді. Олар арқылы фотосинтез процесі жүреді.
белгілі бір табиғат кешеніне сипаттама береді.
тіршілік үшін судың, ылғалдың маңызы зор. тіршілік ауада да, топырақта да, суда да бар. Дүниежүзілік мұхитттың тіршілік дүниесі алуан түрлі.
өсімдік ауаны тамыры арқылы топырақтан сіңіреді.
табиғат кешендерінің адамдардың тіршілігі үшін қолайлылығы оны шаруашылық үшін пайдалануына мүмкіндік береді. Адамдар өздерінің іс-әрекетімен табиғат кешеніне кері әсерін тигізуі мүмкін.
Қазақстан жерінде Батыс Сібір жазығы, Тянь-Шань, Сарыарқа табиғат кешендері бар.
климат экватордан полюстерге қарай жылу мен ылғалдың таралуына байланысты өзгереді. Дәл осындай заңдылық қсімдіктер мен жануарлар дүниесінде байқалады. Климатқа байланысты табиғат кешені қалыптасады.
|
ІV
|
Оқушыларды сабақта көрсеткен белсенділігіне қарай, жауаптарының дұрыстығына қарай бағалайды. Тақырыптық карталармен жұмыс істеу икемділіктерін және шығармашылық деңгейлерін ескереді.
|
Оқушылар алған бағаларын тыңдап, күнделіктеріне қойдырады.
|
V
|
Үй тапсырмасына мәтін соңындағы сұрақтар мен тапсырмаларды береді.
|
Оқушылар үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады. Түсінбегендерін мұғалімнен сұрап, анықтап алады.
|
VІ
|
Сабақтың артықшылықтары мен кемшіліктерін оқушылармен бірге анықтай отырып, сабақты қорытындылайды.
|
Оқушылар мұғаліммен бірге сабақтың артықшылықтары мен кемшіліктерін анықтай отырып, сабақты қорытындылайды.
|
Сабақ
Күні:
Сынып: 6
Тақырыбы: Географиялық белдеулер мен зоналар.
Экваторлық және субэкваторлық белдеулер.
Мақсаты:
Білімділік мақсаты – Географиялық белдеулер мен зоналар туралы түсінік беру, таралу заңдылықтарын түсіндіру.
Дамытушылық мақсаты – Картамен, кескін карталармен, атласпен жұмыс істеу арқылы икемділітктері мен дағдыларын дамыту. Климат белдеулері картасына қарап, географиялық белдеулер мен зоналарды айыруға үйрену.
Тәрбиелік мақсаты – Оқушыларды ынтымақтастыққа, дербестікке, шығармашылық ойлауға тәрбиелеу. Өз ойлары мен пікірлерін еркін жеткізе алуға, тапқырлыққа, ізденушілікке үйрету. Экологиялық тәрбие.
Оқу құралдары: Климаттық белдеулер картасы, кесте, суреттер.
Сабақ түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдіс-тәсілдері: Түсіндірмелі-иллюстративті әдіс
Сабақ жоспары: І кезең – ұйымдастыру (3мин) ІV кезең – бағалау кезеңі (3 мин)
ІІ кезең – жаңа тақырыпты меңгеру (15 мин) V кезең – үй тапсырмасын беру (2 мин)
ІІІ кезең – білім мен икемділіктерін бекіту (10 мин) VІ кезең – қорытынды кезеңі (2 мин)
Сабақ барысы:
Кезең
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушылардың іс-әрекеті
|
І
|
Оқушылармен амандасады. Сабақта кім бар-жоғын тексереді. Сабаққа дайындығын тексереді.
|
Оқушылар мұғаліммен амандасады. Сабақта кім бар-жоғын анықтайды. Сабаққа дайындалады.
|
ІІ
|
Біріншіден, карта бойынша географиялық белдеулердің жер бетінде таралуын, қай материкте оның шекаралары қалай өтетіндігін картамен жұмыс істеу барысында түсіндіреді. Климаттық белдеулердің зоналарға бөліну себептерін аша отырып әр табиғат зонасына сипаттама береді.
|
Оқушылар географиялық белдеулердің климат белдеулерімен сәйкес келетінін байқап, анықтайды. Негізгі географиялық белдеу және өтпелі «суб» белдеулерді кесте ретімен дәптерге жаза отырып картадан көрсету жұмыстары ұйымдастырылады.
|
ІІІ
|
Тақырыпты бекіту үшін жоғарыда айтылған гегографиялық белдеулер кестесімен жұмыс істеуді тапсырады. Кестемен жұмыс істеу барысында табиғат белдеулері мен табиғат зоналарын оқып үйрену тәсілдері қарастырылады.
Кестенің мазмұны:
Географиялық белдеулер: полярлық белдеу (арктикалық), қоңыржай, тропиктік, субэкваторлық, экваторлық, тропиктік, қоңыржай, полярлық (антарктикалық) белдеу.
Табиғат зоналары, климаты, өсімдігі, жануарлар дүниесі, табиғатты қорғау.
Кезең соңында қорытынды сұрақтар экваторлық, субэкваторлық белдеулер бойынша қойылады: 1. Неліктен жер бетінде жеті географиялық белдеу таралған? Себебін ашып түсіндіру. 2. Неліктен құрлық пен мұхит бетіндегі географиялық белдеу шекарасы параллель бағытына сәйкес келмейді? 3. Солтүстік және Оңтүстік жарты шардың географиялық белдеулерінің ұқсастығы неде, неліктен?
|
Оқушылар оқулық мәтінімен, картамен жұмыс істейді. Инетрактивті тақтаның көмегімен өсімдік, жануарлар туралы суреттер көрсетіледі. Кестемен жұмыс істеу барысында экваторлық, субэкваторлық белдеулер туралы мәліметтер толығымен қамтылады. Ол мәліметтерге климаты, топырағы, өсімдігі, жануарлар дүниесі, т.б. жатады. Картамен жұмыс істеу нәтижесінде оқушылар бұл белдеулердің таралу аймақтарын қай материктерикте, қай жерлерді алып жатқандығын біліп, анықтайды.
Оқушылар мұғалімнің қорытынды сұрақтарына жауап береді:
1. Табиғат кешендерінің ендік бойынша өзгеруінен географиялық қабық белдеулер мен зоналарға бөлінеді. Олар климат белдеулеріне сәйкес келеді.
|
ІV
|
|
|
V
|
|
|
VІ
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
