313
Рисунок 4. Тренажер «Associate»
Разработка программы ведѐтся в среде Embarcadero RAD Studio XE
(Delphi XE). На данный момент разработана большая часть тренажеров. В
будущем
планируется
дальнейшее
усовершенствование
программы:
пополнение базы терминов, предоставление пользователям возможности
создания собственных словарей.
Литература:
1. Молочков В.П., Карпинский В.Б. От Delphi 7 к Delphi 2006. Для
начинающих. – М.: Издательство
Диалог-МИФИ, 2007.
2. Е.Балапанов, Б.Бӛрібаев, А.Бекбаев, А.Дәулетқҧлова. Информатика
терминдерінің қазақша-ағылшынша-орысша сӛздігі. – Алматы: Сӛздік –
словарь, 1998.
3. Ильина Н., Нургалиева Р., Методика преподавания английского языка:
учебное пособие. – Астана: Фолиант, 2010.
4.
Сластенин В.А., И.Ф. Исаев, Е.Н. Шиянов, Педагогика: Учебное
пособие для студентов высших педагогических учебных заведений. – М.:
Издательский центр "Академия", 2002.
5. Иноязычное образование в Казахстане и современном мире: Сборник
материалов международной научно-практической конференции. Научный
редактор Бижкенова А.Е. – Астана: ТОО «Мастер По», 2013.
314
EXCEL - ДЕ ТИІМДІ ЖҦМЫС ІСТЕУДІҢ ҚАРАПАЙЫМ ТӘСІЛДЕРІ
Карымсаков Ж.Ж., Атаев Е.К.
Кӛкшетау қ., Ш. Уәлиханов атындағы Кӛкшетау мемлекеттік университеті
k_zh_zh@mail.ru
,
kafedra_informatiki@mail.ru
Excel кестесімен жҧмыс істей алмайтын адамға бҧл бағдарлама ӛте қиын,
меңгере алмайтындай кӛрінуі мҥмкін. Негізінде ол ӛте ыңғайлы қҧрал, егер
кішкене амал-айлаларын білсеңіз, қарапайым функцияларды орындауда уақыт
ҥнемдеуге болады.
1. Жылдам толтыру (Flash Fill). Бҧл функция тек Excel 2013-тің соңғы
нҧсқасында ғана бар. Мысалы, сіздің қолыңызда аты-жӛндері жазылған тізім
(Ахметов Абылай Әбдішәкиҧлы) бар, осы тізімді қысқарған тҥрге айналдыру
(Ахметов А.Ә.) керек. Мҧндай ӛзгертуді орындау ҥшін келесі бағанға қажетті
мәтінді біртіндеп жазып бастау керек. Excel-дің екінші немесе ҥшінші
тармағында біздің орындағымыз келген әрекетті білуге тырысады және алдағы
ӛңдеулерді ӛзі автоматты тҥрде орындайды. Бҧдан кейін бағдарламаның бҧл
әрекетін мақҧлдау ҥшін Enter батырмасын басу ғана керек болады. Осылайша
тізім, сіз қалағандай, қалыпқа келеді.
2. Пішімін ӛзгеріссіз кӛшіру. Сіз автотолтырудың «сиқырлы» маркері –
ҧяшықтың оң жақ тӛменгі бҧрышындағы жіңішке қара крестті білетін
шығарсыз. Сол маркерді тарту арқылы ҧяшықтың ішіндегісін немесе
формуланы бірден бірнеше ҧяшыққа кӛшіруге болады. Алайда бір жайсыз
жағдай бар: мҧндай кӛшіру кестенің дизайнын бҧзады, яғни бҧл жағдайда
ҧяшықтағы формула ғана емес, оның пішімі де кӛшіріледі. Мҧны
болдырмаудың жолы – қара крестті тартысымен, кӛшірілген аумақтың оң жақ
тӛменгі бҧрышында пайда болатын арнайы белгі – смарт-тегті басу керек. Егер
«Мағынасын ғана кӛшіру» (Fill Without Formatting) командасын таңдасаңыз,
онда Microsoft Excel сіздің формулаңызды пішімінсіз кӛшіреді және кестенің
дизайнын бҥлдірмейтін болады.
3. Excel кестесіндегі деректердің картада кӛрінуі. Excel 2013-тің соңғы
нҧсқасында сіздің геодеректеріңізді интерактивті картада жылдам кӛрсетуге
мҥмкіндік бар. Мысалы, қала бойынша сатылымдар т.б. Ол ҥшін сізге «Қою»
(Вставка/Insert) бетіндегі «Қосымшалар дҥкеніне» (Магазин приложений/Office
Store) ӛтіп, ол жерден Bing Maps плагинін орнату керек. Бҧны сайттың
сілтемесіне тікелей ӛтіп, Add батырмасын басу арқылы да жасауға болады.
Модулді қосқаннан кейін, оны «Қою» (Вставка/Insert) бетіндегі «Менің
қосымшаларым» (Мои приложения/My Apps) тізімінен таңдап, жҧмыс ҥстеліне
орналастыруға болады. Содан кейін деректері бар ҧяшықтарды белгілеп, карта
модулінен ӛз деректеріңізді кӛру ҥшін, ондағы Show Locations батырмасын басу
керек.
4. Бағандардағы жолдарды қайта жасау немесе керісінше. Егер сіз бір
кездері ҧяшықтарды жолдардан бағандарға біртіндеп қойып шыққан болсаңыз,
онда келесі тәсілге баға беріңіз: