Windows XP ОЖ - ц желісі
Компьютер желіге
қосылғаннан
кейін бірнеше рет іске
қосылғанда операциялық жүйе DHCP (Dynamic Host Configuration
Protocol) серверін іздейді. Мұндай типтегі серверлер компьютерлерге
желіде бірін — бірі оңай табу үшін адрес меншіктейді. Егер желіде
DHCP сервері болмаса, онда операциялық жүйе автоматты түрде
қосылганнан кейін басқа компьютерлерді анықтай алатын режимге
ауысады.
•Сервер - ортақ пайдалануға ар налган барлық ресурстарды
қамтитын компьютер. Ортақ ресурстарды пайдалану үшін сервер
қосулы болуы қажет. Желідегі жұмыстың көп бөлігін сервер
атқарады.
Файлды қызмет. Файлды қызметтің міндеті басқа ДК -ге
файлды оқуға, өзгертуге немесе құруга мүмкіншілік жасау. Кейде
көптеген компьютерлер бір файлмен жүмыс істегенде олар бір -
біріне кедергі жасауы мүмкін, сондықтан оларға тек оқуға
мүмкіншілік беру қажет. Ал ол үшін файлды қызмет қатынау
құкығын шектеу механизмін қолданады. Windows ХР - де клиент
қатынау үшін шексіз каталогты (папканы) қолдануға болады. Әрбір
каталогтың файлды қызметтің конфигурациясы анықтайтын аты
болады жэне оны ресурс дел атайды.
Эр ресурс үшін қатынау режимі анықталуы мүмкін:
тек оқу — ақпаратты оқу, бірақ өзгертуге болмайды.
толық еркін катынау — ақпаратты оқуға, өзгертуге болады.
пароль арқылы қатынау - белгілі ресурспен жұмыс істеу үшін
пароль білу қажет.
Ауқымды компьютерлік желі
Ауқымды желінің жергілікті желіден айырмашылыгы жергілікті
желімен қоса өте алыс (жер шарының кез келген нүктесінде)
орналасқан компьютермен жұмыс істеуте болады.
Ауқымды компьютерлік желі логикалық үш компонеттен
түрады:
• Қолданушылардың жүмыс орны (жэй компьютерлер);
•Серверлер, эр түрлі қызмет атқаратын (күшті компьютерлер);
•Мәліметтерді беру желілері.
Ауқымды компьютерлік желі
эр түрлі хатгамалармен жұмыс
істей алады. Кэзіргі уақытта TCP/IP хаттамасымен жұмыс істейтін,
ауқымды желі — Интернет (Internet) баршаға белгілі.
11
Енді оның тарихына қысқаша тоқталайык.
DARPA атты американ мекемесі
1966 жылы телекомму-
иикациялық желілердін жобасын ұсынды. Онда компыотерлерді бір-
бірімен өте үлкен кашыктыктар арқылы біріктіріп, орналастырылды.
Жүздеген мамандардың жұмыстарының нэтижесінде 1969 жылы
алғашқы аймақтык ARPANet комиьютерлік желісі пайда болды.
Ол әскери мақсатта пайдаланылды жэне оыда кашыктыкта
орналасқан компьютерлерге түрлі программаларды жіберу, электрон-
дық хабарламаларды жіберу және жүйеге ену қүқықтарын қолда-
нушы жүзеге асыра алады.
Ал, 70-жылдары ARPANet принципі баска аймактарда орналас-
қан компьютерлік
желіліер енгізілді. Бұның жалғасы, яғни 80 -
жылдары Интернеттің пайда болуына әкеліп соқты. Онда жұмыстын
жалпы протоколдары қамтамасыз етілді.
Бүкіләлемдік желінід даму тарихын 4 кезеңге бөлеміз:
I кезең (1969-1983 жж.)
Бұл кезеңде ARPAIntemet желісі пайда
болды. Ол әскери жэне ғылыми салаларға пайдаланылды. Бірак онын
деренктерді жіберу каналының дамуы өте әлсіз болды. Сондықтан
жоғары бағалы компьютерлермен жұмыс жасау киындык келтірді.
I I кезең (1983-1989 жж.)
Мүнда ARPANet 185 компыотердің
орталығына айналды. Ол орталыктар АҚШ-да, Англияда және
Норвегияда орналасқан. Желілір
бойынша деректерді жіберу
телефондық каналдар немесе байланысты спутниктік каналдары
арқылы жүзеге асты. Сонымен, бүл кезеңде жұмыс протоколдары
жетілдірілді.
I I I кезең (1989-1994 жж.)
Бүл кезең WWW кызметінің пайда
болуымен байланысты. Деректерді жіберу мен карым-катынас баска
кезеңдермен салыстырғанда анагүрлым ықшамдала бастады. Ал 1986
жылы бүкіләлемдік компьютерлік желі Интернеттін пайда болуы деп
жарияланды. Аталған жаңалыкка байланысты 1991 жылы ARPANet
біртүтас желі ретінде колданылмайтын болмайды. 90 жылдардың
орта шенінде видеоконференция пайда болды. Ақпаратгарды дыбыс
арқылы жеткізуде оның мүмкіндігін пайдалануға болады. Бүл кезең
WWW интерактивтік қызметі арқылы қарым-катынастар тиімді
болды және Интернетке косылған қолданушылар саны тез өсті.
IV кезең (1994-1996 жж)
Бүл кезең қолданушылар арасындагы
қарым-катынас тәсілін арттырумен сипатталады. Мүнда көпөлшемді
интерактивтік модель VRML пайда болды.
12
Үшінші жэне төртінші кезеңдер аралығында Ресейде Интернет
желісі қолданыла бастады. Ресейде 1990 жылы «Совам Телепорт»
компаниясы
электрондык
хабарларды
жеткізу
(off
line)
мүмкіндігімен шектелген бүкілэлемдік желіге ену кезең басталды. Ал
1994 жылы хабарларды өңдеу, жіберу жэне қабылдап алу процестерін
қамтамасыз ететін on line режимі пайда болды.
Интернет желісін сипаттау үшін оны телефон жүйесімен
салыстыру калыптасқан. Жалғыз телефон компаниясы болмайтыны
сияқты Интернет компаниясы да тек біреу емес. Дүниежүзілік немесе
мемлекеттік телефон жүйесінің иесі кім? Ешкім де емес. Әрине, оның
бөліктерін біреулер иеленеді, бірақ жүйеге толық ешкім ие емес, бүл
жүйе
өзара
келісімарқылы
ортақ
пайдалануға
арналаған.
Дүниежүзіндегі ірі телефон компаниялары бірігіп, «телефон жүйесі»
қалай пайдаланатыны жонінде келісіп отырады, яғни әр елдің кодын,
төлейтін ақшасын, мүхитаралык кабел кұнын - кімдер, калай бөлісіп
көтеретінін жэне де эр елдің телефон жүйесінің қосылу техникалық
мэселелерін бірігіп анықтап отырады. Интернет желісі де дэл осы
телефон жүйесі тәрізді басқарылады.
Интернетті пайдаланудың нақты себептері өте көп. Мысалы:
сіздің Бурабайға барып дем алғьщыз келіп отыр, сол жердегі
аквалагпен жүзуге ыңғайлы орын туралы білгіңіз келеді дейік. Олай
болса, «scuba» (акваланг) жаналықтар тобын қарап шығу керек,
мүмкін сонда демалған біреу мәлімет берген болар, әйтпесе
сүрағыңызды сонда енгізіп күтініз. Біреу сізге жауап беріп қалар
(үлкен ыктималдыкпен жауап алатыныңызға сенгіміз келеді).
Интернеттің бар мүмкіндігін, онда жиналған мәліметтерді де түгел
айтып беру киын. Оның үстіне күнбе-күн оған жаңа мәліметтер келіп
түсіп жатады.
1990 жылдан бері интернет өз көлемін жыл сайын екі есе
аргғгырып отыр. Қазіргі кезде желлер коммерциялық негізде жүмыс
істейді, бірақ оны хапыкаралық ISOC (Internet Society) қоғамдык
ұйымы
бақылайды.
Интернет
қүрамына
кіретін
эр
түрлі
компьютерлердің бір - бірімен үйлесімді түрде байланысып, өзара
мәлімет апмасуы TCP/IP хаттамалары көмегімен жүргізіледі.
(Интернеттің шығу тарихын айту кажет)
Интернет
жүйесі
аппараттык
жэне
бағдарламалық
жабдықтамалардың
көмегімен
электрондык
пошта
жүмысын
ұйымдастырып, электрондык хабарландырулар, жарнамалар беру,
3
Достарыңызбен бөлісу: | 
