Ш. Шаяхметов атындағы тілдерді дамытудың республикалық Үйлестіру-әдістемелік орталығЫ

143
ӘДІСКЕР АНЫҚТАМАЛЫҒЫ
жасай  білу),  ұйымдастырушылық  (шәкірттерін  әр  алуан  қарекет 
түрлеріне  еліктіріп,  тарта  білу,  қатысушылардың  бәрін  біріктіріп, 
олардың  мүдделерін  қойылған  мақсатты  орындауға  бағыттай  білу), 
перцептивтік (баланың ішкі жан дүниесін ұғына білу, олардың сезімдері 
мен жай-күйін түсіне білу, эмпатияға қабілеттілік), болжамдаушылық 
(педагогикалық  көрегендік  жасай  білу,  педагогикалық  қызметтегі 
өзара  әрекеттестік  нәтижелерін  болжай  білу),  суггестивтік  (мұға-
лімнің  эмоциялық,  ерік-жігерлік  иландырушылық  ықпалы,  нық 
айтыл ған жігерлі сөзбен қажетті әсер нәтижесіне жете білу қабілеті), 
экспрессивтік  (мұғалімнің  өзінің  білімі  мен  сенімдерін  эмоциямен 
әсерлі етіп айтып жеткізе білуі, артистизмі, дауыс ырғағы, ым-ишара, 
оңтайлылық элементтерін жетік меңгеруі).
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ПРАКТИКА. Жоғары және орта педагоги ка-
лық оқу орындарындағы кәсіптік оқыту түрі, болашақ мұғалімдерді 
практикалық  даярлау.  Педагогикалық  практика  педагогтің  кәсіптік 
іс-әрекетіне  жақын  жағдайда  өткізіледі.  Педагогикалық  практика 
процесінде  болашақ  мұғалімдердің  өз  кәсібін  меңгеруі  кемелдене 
түседі. Студенттер нақты практикалық іс-әрекетке кіріседі, лауазым-
дық міндетін орындаумен тікелей танысады және мұғалімнің кәсіптік 
мінез-құлық логикасын меңгереді.
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ СЫНЫПТАР. Жоғары сыныптағы қабілетті 
оқушыларды педагогикалық әрекетке даярлайтын сыныптар.
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ  ТӘЖІРИБЕ.  Педагогтың  оқыту  және  күн-
делікті оқу-тәрбие жұмысы барысында ие болатын практи ка лық білім, 
дағды,  шеберліктерінің  жиынтығы.  Оқыту  техноло гияларын  игеру 
оқытушының  кәсіби  шеберлігінің  негізін  құрайды.  Педагогикалық 
тәжірибе педагогика ғылымы мен лингводидактиканың қайнар көзі 
болып табылады.
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТӘЖІРИБЕНІ ЕНГІЗУ. Басқа педагогтардың 
педагогикалық жаңалықтарды, идеяларды пайдалануын қамтамасыз 
ететін  шаралар  жүйесі.  Біліктілікті  арттыру  жүйесі,  бағдарламалар 
басып шығару, директивті құжаттар арқылы жүзеге асады.
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ  ТӘЖІРИБЕНІ  ҚОРЫТУ.  Педагогикалық 
жалпы сипаттағы ойлар мен тұжырымдарды, жекелеген фактілер мен 

144
ӘДІСКЕР АНЫҚТАМАЛЫҒЫ
құбылыстарды  салыстыру  нәтижесінде  қорыту.  Қорыту  жалқыдан 
жалпыға, білімге, бағалауға логикалық ауысуды болжайды.
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕСТ. Оқу бағдарламасында қарастырылған, 
белгілі бір білім, дағды және шеберлікті меңгеру деңгейін анықтау 
мақсатында өткізілетін тесттер.
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯ. Педагогикалық процесс пен 
оған қатысушылар іс-әрекетінің құрауыш, кезең, күйлері арасындағы 
өзара байланысты бірізділік пен үздіксіздік қозғалысы. Ақпараттық 
технология да педагогикалық технологияның құрамдас бөлігі.
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ  ШЕБЕРЛІК.  Педагогикалық  қызметтің 
жоғары деңгейде меңгерілуі; педагогтің оқушылардың оқу-танымдық 
іс-әрекетін пәрменді басқарып, мақсаткерлік педагогикалық әсер мен 
өзара  әрекеттестікті  жүзеге  асыруына  мүмкіндік  беретін  арнаулы 
білімдерінің, біліктері мен машықтарының, тұлғалық кәсіптік маңызды 
қасиеттерінің кешені.
ПЕДАГОГТЫҢ  БАЯНДАМАСЫ.  Тіл  үйренушілердің  жеке 
жұмыс  жасаған  кезде  сұхбат,  дәріс,  әңгіме,  түсіндірме,  нұсқаулық 
және  тіл  үйренушілердің  жауаптарына  түсіндірмелер  түрінде  іске 
асыры латын  оқу  әрекетінің  түрі.  Тіл  үйрену  сабақтарында  тіл 
үйренушінің  оқытушымен  қарым-қатынасы,  сөз  қатынасы  кезінде 
жиі қолданылады.
ПОЛИЛИНГВАЛДЫ БІЛІМ. Бір оқу орнында бірмезгілде бірнеше 
шет тілін меңгеруді қарастыратын білім беру жүйесі.  
ПОЛИМӘДЕНИ  БІЛІМ.  Оқушылардың  мәдени,  этникалық  және 
діни  ерекшеліктері  ескерілетін  оқыту  мен  тәрбие  беру  жүйесі, 
олардың  төзімділігін  арттырып,  өзге  лингвомәдени  қауымдастық 
өкілдеріне деген құрметті білдіреді.
ПРАКТИКАЛЫҚ  ЖҰМЫСТАР.  Оқушылардың  оқу  іс-әрекетінің 
бір түрі; мақсаты мен міндеті лабораториялық жұмысқа ұқсас. Кейбір 
оқу  пәндерінің  әдістемелерінде  (мысалы,  еңбек  және  кәсіби  оқыту 
әдістемесінде) «лабораториялық-практикалық» жұмыс деген термин 
қолданылады.  Практикалық  жұмыс  оқу  бағдарламасына  енгізіліп, 
курс  бөлімін  немесе  тақырыпты  оқығаннан  кейін  жүргізіледі. 

145
ӘДІСКЕР АНЫҚТАМАЛЫҒЫ
Практикалық  жұмыстарды  жүйелі  түрде  орындау  –  анализ, 
синтез,  салыстыру,  жалпылау,  оқытудағы  теория  мен  практиканың 
байланысы,  оқушылардың  дербестілігі  мен  танымдық  күшінің  да-
муы  сияқты  ойлау  амалдарын  меңгерудің  маңызды  құралы.  Прак-
тикалық  жұмыстар  білімді  бекітуге  және  нақтылауға  себепші 
болады.  Оқытудың  бастапқы  сатысында  практикалық  жұмыстар 
жаттықтырушы  сипатта  болады.  Жұмыстың  күрделілігі  біртіндеп 
өзгереді:  оқушылар  көп  уақыт  алмайтын  оңай  тапсырмалардан 
күрделі  тапсырмаларды  орындауға  көшеді.  Тиісті  дағдыларды 
меңгергеннен  кейін  оқушылар  практикалық  жұмысты  өз  бетімен 
жүргізулеріне болады.
ПРАКТИКАЛЫҚ  ОҚЫТУ.  Оқушы  мен  оқытушының  тікелей 
бірлескен іс-әрекеті арқылы жүзеге асатын оқытудың ең көне түрі. 
Ол  баулу  арқылы  оқытуға  негізделгендіктен,  негізінен  өндірістік 
еңбекте жиі қолданылады.
ПРАКТИКАЛЫҚ  ТАПСЫРМА.  Теориялық  білімін  практикада 
іске  асыру  үшін  берілетін  тапсырма.  Практикалық  тапсырмаға 
лабораториялық жұмыс, тәжірибелік жұмыс, т.б. жатады.
ПРАКТИКУМ. Оқу процесін ұйымдастыру нысаны; оқушылардың 
практикалық және лабораториялық жұмыстарды өз бетімен орындауы. 
Оқу  курсының  ірі  бөлімін  тәмамдағанда  немесе  оқу  кезеңінің 
соңында өткізіледі. Еңбек практикумының мазмұны мен түрі жалпы 
білім  беретін  мектептегі  еңбек  оқуының  профиліне  сәйкес  келеді. 
Арнайы орта және жоғары оқу орындарындағы практикум мамандық 
профиліне сәйкес келеді. Практикумға кіретін жұмыстар тізімі оқу 
бағдарламасы  бойынша  анықталады;  әр  сабақта  оқушылардың  же-
ке  тобы  график  бойынша  әртүрлі  жұмыстар  орындайды.  Прак-
тикум  өткізер  алдында  нұсқау  өткізіледі.  Жұмыс  орындау  бары-
сында  мұғалім  құрал-жабдықтың  дұрыс  таңдап  алынуын,  оның 
дайындалуын  қадағалайды,  қажет  болған  жағдайда  оқушыларға 
көмектеседі,  қауіпсіздік  техникасы  ережелерінің  сақталуын  және 
еңбектің ұтымды ұйымдастырылуын бақылайды.
ПРЕЗЕНТАЦИЯ (лат. praesentatio – көрсету, ұсыну). Оқудың жаңа 
тілдік  материалмен  жұмыс  істеу  кезеңі.  Презентация  барысында