Сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттік нормативтер

ҚР ҚБҚ  4.01-02-2014 
(түпкілікті нұсқа) 
28 
8.2.8.12  Суды  залалсыздандыруда  қолдану  үшін  суды  залалсыздандыру  тәсілдері 
қолданумен:  хлор  диоксидін,  кальций  гипохлоритін,  калий  перманганатын,  йод  және 
басқаларды.  Суды  залалсыздандыру  бірлескен  түрлі  әдістерін  қолдану  мүмкін:  хлорлау, 
озондау, УК- сәулелену. 
8.2.8.13 ТЖ кезінде дезинфекциялау әдістер су көздерін арнайы қалыптастырулармен 
барлау негізінде таңдалады.    
8.2.8.14  Хлораторлықтар  су  тазалау  станциялары  жұмыстарына  АҚЗ  су  зарарлығы 
кезінде және хлорлық шаруашылықта (сұйық хлорды суды дезинфекциялау үшін қолдану 
кезінде) опат кезінде әуе кеңістігін ластанудан қорғауға дайын болу керек. 
Хлораторлық  құрылғы  жұмыстың  көтеріңкі  беріктілігімен  және  қауіпсіздігімен  14 
сурет. 1 қосымшада көрсетілген.  
8.2.9 Таза судың сұйыққоймалары 
8.2.9.1  Су  даярлау  тазарту  құрылғылардың,  жер  асты  су  бөгеттердің  қолданыстан 
сөндірілген  жағдайда,  оның  бөлек  элементтерінің  жұмысы  бұзылғанда,  сумен 
жабдықтауды  арнайы  тазалау  режиміне  ауыстырғанда,  жер  асты  көздерінен  ауыз  судың 
берілуі  жеткіліксіз  болғанда  және  басқа  себептермен  халықты  сумен  жабдықтау  таза  су 
резервуарларында (бұдан әрі ТСР) құрылған ауыз су қорлары есебінен жүргізіледі.     
8.2.9.2  Ауыз  суды  сақтауға  арналаған  сыйымдылық  ретінде  барлық  жер  асты 
резервуарлар,  сукернеуіш  мұнара  резервуарлары,  су  беру  мен  тарату  жүйелерінің  су 
таратқыш және магистральды құбырлары қолданылу қажет. 
8.2.9.3  ТСР  саны  мен  қала  аумағы  бойынша  орналасуын  өрт  сөндіруге  қажетті 
шығындардан және су пайдаланудың тәулік теңсіздігіне орай орнату керек.  
8.2.9.4 Өнеркәсіп кәсіпорындарында өз ТСР болу керек, олардың пайдалы көлемі ауыз 
су қажеттілігін және өрт сөндіруге суды қамтамасыз ету керек. 
8.2.9.5 ТСР-дағы ауыз су қорларының жалпы көлемде азаймайтын ауыз су қоры үш 
тәулікке бір адамға 10 л кем емес (бейбітшілік уақыттың халық саны үшін) норма бойынша, 
оның сақтау мерзімін ұзарту үшін суды консевациялау құралдарын қолданумен қамтамасыз 
ету қажет. 
8.2.9.6 Бар резервуарлардың жеткіліксіз фондында қосымша резервті сыйымдылықтар 
салыну  керек.  Олардың  жалпы  сыймдылығын  штатттық  жағдайда  көбейту  су  беру  мен 
тарату  жүйелердің  пайдалануда  барлық  сумен  жабдықтау  жүйесінің  жұмыс  тәртібін  
түзелуіне, қуат шығындардың қысқартылуына, суды тазалау мен көліктендіру үрдістерінің 
санитарлық беріктілігін раттыруға әсерін тигізеді. 
8.2.9.7 Таза су резервуарларын  УЗ, РЗ және БҚ тиюден қорғау үшін олардың толық 
герметизациялауы  жүргізіледі,  ауа  енгізу  сыңылауларға  типтік  сорғыш  сүзгілер  (СС) 
орнатылады.  
Тиімді  айналым  мен  тұнбалардың  жинақталуы  және  қаптап  өсудің  пайда  болуын 
болдырмайтын,  ТСР-да  барлық  су  көлемінің  алмасуы  қамтамасыздандыру  қажет.  ТСР 
вентиляциясы және олардан ауаның шығуы су деңгейінің ауытқу салдарынан қажет етіледі.  
Қарапайым,  штаттық  жағдайда  қалай  болса,  солай  ТЖ  жағдайда  СС  ТСР  келетін 
ауаны тазартуға арналған.   
8.2.9.8 
Герметизациялау  бойынша  талаптар  мен  техникалық  шешімдер 
«Шаруашылық-ауыз  сумен  жабдықтау  резервуарларына  қойылатын  арнайы  талаптар» 
техникалық құжатта берілген, ТСР герметикалығын сынаулары  «Таза су резервуарларын 
герметикалығын сынау бойынша уақытша нұсқаулығына» сәйкес жүргізіледі. 
8.2.9.9  Таза  су  резервуарлары  құрама  мен  монолит  бетонды  және  темір-бетонды 
құрылымдардың  ішкі  үстері  тегіс,  қабыршақсыз  және  қуыстықсыз  болу  керек.    Құрама 
темір-бетонды бұйымдар үшін бұл өндеу зауыттық жағдайларда жүргізілу қажет.   
8.2.9.10 Пайдаланылатын және қайта жобаланушы ТСР (11 сур. а мен б 1 қосымша) 
сорғыш  сүзгілермен  толық  жабдықталады.  Сүзбелермен  ТСР  жабдықтарын  жобалау 

ҚР ҚБҚ 4.01-02-2014 
(түпкілікті нұсқа) 
29 
қолданыстағы  типтік  жобалармен  сәйкес  жүзеге  асырылу  қажет.  Кіретін  ауадан 
микробиологиялық,  улағыш  газофазды  қосындылардың  барлық  түрін,  химиялық 
ластаушылар  мен  ұсақ  шаңды,  соның  ішінде    залалсыздандыруға  шыдамды  зең  мен 
өңездердің  спораларын  жоюға  көмектесетін,  ауа  тазалаудың  тұтас  және  тиімді 
фотокаталитикалық жүйелерін қолдану мақсатқа сәйкес келеді,  
8.2.9.11  Барлық  таза  су  резервуарлары  суды  жылжымалы  ыдысқа  алу  үшін 
құрылғылармен жабдықталады. жылжымалы ыдысқа суды тарату пунктардың арасындағы 
қашықтық  1,5  км  көп  емес  болмау  керек.  Суды  алу  құдықтарда  бағыттаушы  құбырдан 
жүргізіледі. Құдықтарға кіре беріс жол цистернамен автосорғы үшін өлшемі 12 x 12 м кем 
емес болу керек. 
8.2.9.12  Қажетті  сумен  оларға  енетін  реагенттермен  контакты,  барлық  көлемі 
бойынша  суды  толық  алмастыру  қамтамасыз  ету  үшін  және  резервуарларда  тоқырау 
орындарының  пайда  болуын  болдырмау  үшін  берілуден  сұрыптауға  дейін  резервуар 
бойынша судың бірізді жылжуын қамтамасыз ететін ішкі тосқауылдар жүйесімен орнатылу 
керек.  Резервуарларда  тұнба  шайылуы  мен  оның  суағарға  ағуын  қамтамасыз  ету  керек. 
Сиымдылығы 2000 м
3  
дейін резервуарларда тұнбаның шайылауы шлангісі люк-лаз арқылы 
өтетін брандспойтпен жүргізілу керек;  сыйымдылығы 2500 - 20000 м
3
 дейін резервуарларда 
су ағынын бағыттаушы тосқауылдарымен алаңның технологиялық құрбысына қосылатын 
арнайы  жуатын  құрбы  құрастырылады.  Ағымды  суды  тұнбамен  ағып  жіберетін  құрбыға 
ағып кетуі түптің  бетонкамен қамтамасыз етіледі.
 
8.2.9.13  Суды  ұзақ  сақтау  қажет  болғанда  таза  су  резервуарларында  оның 
консевациялау регламенті бойынша  келесі қосымша техникалық талаптар орындалу керек:   
- резервуардың қосымша тазалануы жүзеге асырылады, оны хлор концентрациясы 50 
мг/л кем емес дезинфекциялау жолымен хлорлы сумен толтыру және қажетті су мен оның 
қажетті контактпен тәуліктен кем емес қамтамасыз ету; 
 -  босатылғаннан  кейін  резервуар  тиісті  мөлшерде  хлор  пен  аммиак  қосылған  ауыз 
сумен толтырылу керек; 
-  консервации  үрдістің  аяқталуы  қалдық  байланысқан  хлор  мөлшері  бойынша 
бақынану керек. 
8.2.9.14 Шаруашылық-ауыз сумен жабдықтаудың басты құрылғыларына сөну қауіпі 
төнгенде және таза су резервуарларынан, су беру және тарату жүйелерінің су таратқыштары 
мен  магистральдары  халықты  сумен  жабдықтаудың  ауыстырылуы  қажеттілігінде,  су 
тазарту станцияларында судың барлық көлеміне консервациялау тәртібі енгізеді, сонымен 
қатар барлық резервуарларды толтырулы етіп сақтап тұру қажет.    
8.2.9.15 Су тазартқыш құралғыларда таза ауыз су резервуалары әр резервуардан ауыса 
толтырылуды  және  су  тазарту  сапасына  бақылау  жүргізу  үшін  ТЖ  соғыс  кезінде  қалай 
болса,  солай  бейбітшілік  уақытта  да,  әр  біреуі  станцияның  2-ші  көтерілгі  сорғыш 
агрегаттарына  өз  бетімен  қосылуды  қамтамасыз  етуге  мүмкіндік  беретін  ілмек-реттеуші 
құрылғыларымен  коммуникация жүйелері болу керек.  
8.2.9.16 Жылына бір ерттен кем емес штаттық пайдалану жағдайында герметикалық 
резервуарлардың  тексерілуі,  оларды  тазартылуы,  жуу  мен  дизинфекциялауы,  сүзгі-
сорғыштардың,  су  тарату  құрылғылардың,  барлық  ілмек  арматураның,  сондай-ақ  суды 
консервациялау құралдардың жұмыс істеу қабілеттілігін тексерілуі жүргізілу керек.  
 
8.3  Төтенше  жағдайларды  болдырмас  үшін  сумен  жабдықтау  және  су  бұру 
нысандарының техникалық беріктігіне қойылатын негізгі талаптар 
 
8.3.1 Сыртқы қоршау құрылымдарының техникалық беріктігіне қойылатын талаптар 
8.3.1.1 Төтенше жағдайлардың алдын алу үшін аумағы бар СЖ және СБ нысандары 
оның периметрі бойынша адамдардың еркін өтуіне және нысанға бақылау-өткізу пунктіне