Сәрсеке М. Шығармалары

жүктеу 3,61 Mb.

Pdf просмотр

бет	196/245
Дата	20.01.2023
өлшемі	3,61 Mb.
	#40981

1 ... 192 193 194 195 196 197 198 199 ... 245

null

«...Сол күндегі жағдайдың өте күрделі
болға нын түсіну үшін Қазақ КСР ҒА көр некті 7 мүшесі аты-
шулы 58-баптың 2-тармағына жатқызылып, алды – 25, соңы –
10 жылға бас еркінен айрылып, суық жаққа айдалып кеткенін
айтсам – жеткілікті болар...
– дей келіп, Қаныш Имантайұлы
ғылым басшылығынан ресми тай ды рыл

ған соң академия жүй-
есін жайлаған ауыр халді ашына баяндапты. –
Академияның
есеп-қисабы мен ғы лыми бағытын тексеруші ревизорлар топ-
тана келіп, астан-кестеңімізді шығарды. Әмбе солар жаңа пре-
зидент тарапынан үнемі қолдау көріп отырды. Д.А. Қонаевтың
республика басшылары мен КСРО Ғылым ака демия сының же-
текшілеріне Қазақ КСР ҒА-сын мүлдем құлдыраған қалпында
қабылдағанын көрсетуді мақсат еткені мәлім болды. Министр-
лер Кеңесінің қарарымен Геология министр лігінің арнайы брига-
дасы Қ.И. Сәтбаев бас қарған ГҒИ-ды және бір топ Топырақ зерт-
теу институтын ұзақ тексерді. Тексеру қорытындысы дереу
сот коллегиясында қаралды. Топырақ зерттеу институтының
директоры 1932 жылғы 7 тамызда қа былданған заң бойынша
10 жылға бас еркінен айырылды... Пре
зидент
тің көмекшісі,
маған дейінгі іс басқарушы, оның орынбасары, бас есепші және
бірнеше қызметкер – жиыны 8 адам әр түрлі мерзімге соттал-
ды. Неше ай бойы жүрген үздіксіз тексеру мен сот процесінен
соң академияда адам төз гісіз қиын ахуал қалыптасты. Жаңа
пре
зиденті
міз ғылыми-зерттеу мекемелерін басқару, олардың
бағыт-бағдарын қадағалау әкім шілік жүйеден мүлдем өзгеше еке-
нін ұзақ уақыт түсіне алмай қойды. Соған қоса өзіне дейін ғылым
ордасында «пиғылы жат» иә «мал тапқыш» пысықтардың жол-
ды болғаны туралы қауесеттің өріс алуын астыртын түрде
қолдайтындығы пәс көңілімізді түңілткені де өмір шындығы...»

524
Медеу СӘРСЕКЕ
* * *
1952 жылғы қазан айында билеуші партияның ХІХ құ-
рылтайы шақырылған. Саяси қуғындалғандар оған зор үміт ар-
тып, рухани жылымық күткен-ді. Амал не, күткені болмады.
Коммунистер құрылтайы, «барлық халықтардың ұлы көсемі»
атанған И.В. Сталиннің
«Социализмге біржола көшер қарсаңда
КСРО-ның өз ішінде және сыртында таптық күрес күшейе
түсіп, қоғамның идеологиялық жауларының қарсылығы барын-
ша өршеленеді...»
деген теориялық жаңа қағидасын саяси бағыт
етіп қабылдады. Соған орай буржуазиялық-ұлтшылдыққа
шалынғандар тобын біржола құрту шаралары бұрынғыдан да
күшейе түскен.
Бұл жолы нысанаға ұлт қайраткерлерінің ең көр нектісі, әдеби
еңбектері Одаққа ғана емес, шетелге де кеңінен мәлім (сол қар-
саңда 22 тілге аударылған) аяусыз сыналса да, ғылыми әріптестері
ұшыраған жойқын дүрмектен тысқары қалып келген, бұрынғы да,
қазіргі де әрекет-пиғылымен «Бас ұлтшыл» әрі «Жас қазақтардың
рухани көсемі» атанған Мұхтар Омарханұлы Әуезов іліккен-ді.
Орталық Комитеттің кәнігі идеологтары (Былтырғы науқанда
орнынан босаған көңіл
шек І. Омаровты тегеуріні мық
тырақ
қайраткер дақпыртына ие Мұхамеджан Сужиков ауыстырған) бұл
жолы тыңғылықты әзірлік жасаған. Анығында жаңа науқанға
мұрындық болмақ мақаланы орысшаға аудартып, әлеуметтік
мән-бағытын тереңдетіп, өткірлігін ұштап сан мәрте түзеттірген.
Тіпті соны қайда, қай уақытта жариялау жөнін де өзара кеңесіп,
ақырында өздері нұсқаған.
«...ХХІ съезд призвал, неустанно развертывая критику и са-
мокритику, вести непримиримую борьбу со всякого рода полити-

жүктеу 3,61 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 192 193 194 195 196 197 198 199 ... 245