Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті
Символ - ойдың рухани-материалдық таңбасы
Мамандық: «7М01701 – Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығы
Тексерген: ф.ғ.д., проф. Есенова Қ.Ө.
Орындағандар: Едігеева М., Жангабаева Д., Жақсылық А., Жақан Г.,
Жолдина Ж., Жұматаева А., Каирова Ж.
М017, 1-курс, 102-топ, 2-топша
Семинардың SMART мақсаттары
- «Символ» ұғымының мәнін түсіну, символдар мен ұғымдардың әлемнің тілдік бейнесін құрудағы мәнін және лингвомәдени қызметін анықтау;
- Пән бойынша алған білімдерін бекіту;
- «Таңдаулы сауал», «Миға шабуыл», ойын, рефлекциялық жаттығулар қолдану арқылы
- Магистранттардың логикалық ойлау қабілеттерін қалыптастыру үшін
- 50 минут аралығында (соңғы 10 мин. бағалау).
Қарастырылатын сұрақтар:
НЕ ҮЙРЕНЕМІЗ?
1. Символ – ақиқат дүниенің концептуалдануы: символдың пайда болуы туралы теориялық көзқарастар.
2. Символ – халықтың мифологиялық, діни, мәдени жадын сақтаушы, жинақтаушы, жеткізуші семиотикалық таңба.
3. Символ мен аллегория: ұлттық, семантикалық бірліктері.
«Миға шабуыл» әдісі
- Қиынды қағаздардағы суреттерге қарай отырып символ түрлерін анықтау.
- Сұрақ-жауап арқылы талдау.
Символ зат. Белгілі бір құбылыс не ұғымның орнына балама, тепе-теңдік белгісі ретінде алынған екінші бір зат, құбылыс
СИМВОЛ__Қ._Қайырбаева_символға_төмендегідей_төрт_түрлі_сипат_береді'>«Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі»
СИМВОЛ
Қ. Қайырбаева символға төмендегідей төрт түрлі сипат береді:
―Қазақ поэзиясының тілін зерттеушілер символ дегенді кеңінен арнайы сөз еткен емес, символ – идеяның заттық нышаны, образы.
Қазақ тіл білімінің көрнекті өкілдерінің бірі Р.Сыздықова символ мен идеяға байланысты:
Сөздің символикалық аурасы символдың үш түрінде көрініс табады:
мәдени-стереотиптік
архетиптік
субъективті-авторлық
СИМВОЛ
КОНЦЕПТ
Символдың мағынасын анықтауда мыналар үлкен роль атқарады:
- пропозиционалды мағынадағы символдар.
- экспрессивті мағына
- концептуалды мағына
- коннотативті мағына
- әлеуметтік мағына
- аффективті мағына
- мағыналардың сәйкестігі
- сигнификатты мағына
- денотативті мағына.
«Қайталау - білімнің анасы»
Символ деген не?
|
Құдіретті билік, тұрақтылық, бірлік символы атанған түс
|
Жылан қандай символ?
|
Қызыл түсінің символдық мәні
|
Анималистикалық символдарды ата. Олардың сипаты.
|
Қазақ халқында тау қандай символды білдірген?
|
«Құмым менің» тіркесінде құм ненің символы рөлінде тұр
|
Қара түс өлім символы ретінде келгенде қолданылатын тілдік бірлік
|
Отпен байланысты берілетін теңеу символдар
|
«Таңдаулы сауал» әдісі
Ру, ел символдары
Ою-өрнектер
КОСМОСТЫҚ СИМВОЛДАР
Ұрылар символы
COVID-19 вирусына қатысты пайда болған символдар
Күнделікті тұрмыста кездесетін символдар
«Киіз үй» әдісі
Қызыл ою - мен бәрін түсіндім, көңіл күйім тамаша!
Сары ою - мен көп нәрсені түсіндім, көңіл күйім жақсы.
Жасыл ою - мен түсінбедім, көңіл күйім жоқ
ҚОРЫТЫНДЫ
1
Символ ұғымына және оның сипаты мен шектес түсініктерден айырмашылығына лингвистикалық, теориялық, ғылыми тұрғыдан тереңдетілген талдау жасалды.
3
Символға образдылық, бейнелілік, сиқырлылық, мифологиялық, діни сипаттардың тән екендігі көрсетілді.
2
Символға мифология, мәдениеттану, философия, лингвистика және ғылымның басқа салаларынан анықтамалар берілді.
4
Адамның өмір сүруінде символдың атқаратын қызметі мен рөлі шексіз және адам символ құрмай өмір сүре алмайтындығы келтірілді.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Қайырбаева Қ.
Қазақ тіліндегі этномәдени атаулардың символдық мәні. Фил.ғыл.канд.ғылыми дәрежесін алу үшін канд.дисс.авторефераты. –Алматы, 1997
2. Ибраимова Ж.Т.
Қазақ тіліндегі тұрмыстық лексиканың қатысымдық сипаты (М.Әуезовтің «Абай жолы» роман-эполпеясындағы киім атаулары негізінде). Ф.ғ.д.дәрежесін алу үшін канд.дисс.авторефераты. – Алматы, 2008.
3. Анесова Ү.Г.
Әлемнің тілдік бейнесіндегі символдар жүйесі. Фил.док.ғылыми дәрежесін алу үшін дисс.жұмысы. – Алматы, 2014.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАҚМЕТ!
Достарыңызбен бөлісу: |