Семинар Зертханалық

1.

 

Апикальдық меристеманы өсіру 

2. Вирус жұққан өсімдікті айқындау 

3. Картоптың вируссыз көшетін алу 

Дәріс тезисі 

Көптеген  пайдалы  өсімдіктер  толып  жатқан  вирустар,  бактериялар  және 

саңырауқұлақтар  қоздыратын  ауруларға  шалдығады.  Соның  зардабынан  жыл  сайын 

олардың  өнімі  төмендеп,  сапасы  нашарлайды.  Клондық  микрокөбейту  кезінде 

стерильденген  экспланттарды  асептикалық  жағдайда  өсірудің  арқасында  өсімдіктер 

бактериялық  және  саңырауқұлақтық  патогендерден  сауықтырылады,  бірақ  сыртқы 

залалсыздандыру эксплантты вирустан тазарта алмайды. 

 Вирустармен  әдеттегі  химиялық  әдістермен  күресуге  болмайды,  себебі  олардың 

тіршідік әрекеті өздері  ішіне енген қожа өсімдік жасушаларының метаболизмімен тығыз 

байланысты. Қазіргі уақытта 600-ден астам фитопатогендік вирустар белгілі. Олар адамға 

қауіпсіз болса да, екпе өсімдіктерді зақымдап, ауыл шаруашылығына үлкен зиян келтіреді. 

Мысалы,  вирус  ауруларының  әрекетінен  түсім  шығыны  картопта  25-88%,  жүзімде-60% 

дейін, шиеде-35-96%, қара өрікте-5-95%, алмада-66% төмендейді де, ақырында бұл өсімдік 

сорттарының азғындауына әкеліп соғады. Мысалы, Францияда картоптың Бельде-Фонтанэ 

деген бағалы сорты вирусқа шалдығу себебінен мүлдем жоғалып кетті. Мұндай мысалдар 

басқа өсімдіктерде де кездеседі. 

Соңғы кезде картопты сауықтыру үшін каллустарды пайдаланады. Каллусты қайта-

қайта  жаңа  ортаға  көшіргенде,  оның  жасушалары  вирустардан  тазарады,  морфогенез 

процестері нәтижесінде вирустары жоқ регенерант өсімдіктері шығады.  

Бекіту сұрақтары:

 

1. Апикальдік меристеманы өсіру 

2. Вирус жұққан өсімдіктерді айқындау 

3. Картоптың вируссыз көшетін алу 

Әдебиет:  

жүктеу 1,12 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: