Себептіліктің бҧл тізбегі кері тәртіппен мазмҧндалады

4. Қайғы-қасіреттен арылып, сегіздік жолы – нирвана күйіне кӛшу жолы тӛмендегілерді қамтиды: 1) дҧрыс ҧғыну (ырымшылдық пен адасудан босату); 2) дҧрыс ойлау (ақылды адамға лайықты қасиет); 3) дҧрыс сӛйлеу (мейірімді, ашық, 60 шыншыл); 4) дҧрыс іс-әрекет (бейбітшіл, адал, таза); 5) дҧрыс ӛмір сҥру салты (тірі жандарға зиян немесе қауіптілік әкелмейтін); 6) дҧрыс талпыну (ӛзін-ӛзі тәрбиелеу мен бақылау); 7) дҧрыс назар білдіру (белсенді қырағы ақыл); 8) дҧрыс жинақталған ой (ӛмірдің шынайы мәнділігіне терең медитация жасау). Будда ҧсынған сегіздік тәсіл «орташа» атауын білдіреді. Сонымен, игілікті тӛрт шындық мыналарды білдіреді: қайғықасіреттің болуы, қайғы-қасіреттің себебі, қайғы-қасіретті жою жолы. Сонымен қатар, буддизм қайғы-қасіреттен арылу жолындағы аса маңызды он кедергілерді бір мезгілде қарастырады: 1) Қиял; 2) Кҥдік; 3) Ырымшылдық; 4) Нәпсіге құмарлық; 5) Ӛшпенділік; 6) Бауыр басу, әдет; 7) Ләззат пен қанығуға талпыну; 8) Тәкаппарлық; 9) Ӛзімшілдік; 10) Надандық. Буддизм ғибраты. Буддизм діні ӛзінің адамгершілік бӛлімінде қҧдайлардың адамдар сияқты қайта туу бҧғауына тҥсіп, қайғы-қасіретке душар болатынынан бастау алады. Сондықтан да, сансараны ҥзген Будда қҧдайлардан жоғары тҧрады. Дегенмен, Буддаға талпыну емес, оның ӛсиеттеріне сәйкес ӛмір сҥру маңызды болып табылады. Бҧл ӛсиеттердің ӛзін бірнеше категорияға бӛлуге болады: а) қысқартылған нҧсқа (панча гилла): адамның ӛлтіруден, ҧрлық жасаудан, зинақорлықтан, ӛтірік айту мен ішімдік ішуден бас тартуы. б) кеңейтілген нҧсқа: жоғарыда аталып кеткен бесеуіне қосымша – қастандық жасамау, дӛрекі сӛйлемеу, мағынасыз бос сӛйлемеу, біреудің меншігіне қол сҧқпау, зҧлымдық танытпау, әділ ойлау. в) толық нҧсқа (монахтар үшін): монахтарға нені істеуге рҧқсат етілетіні, нені істеуге тыйым салынатыны кӛп орынды алар еді – монахтың халықпен қарым-қатынасы жайлы айтумен шектелейік. Монахтың буддистік қоғамдағы мәртебесі ӛте жоғары, сондықтан да, оған деген қарым-қатынас қҧрметтеу және сыпайылық танытумен ерекшеленеді. Монах ешкімнен еш нәрсе сҧрамауы қажет.