Ү. Жаңа материалды түсіндіру: 1. Шешуді түсіндір:
900 : 300 = 3, себебі 3 300 = 900
№ 2. 1 тапсырмадағы бөлінгіш пен бөлгішті
100 есе кемітейік, 9 : 3 шығады.
900 : 300 және 9 : 3 бөлінділерінің мәндерін салыстыр.
Қорытынды жаса:
Егер бөлінгіш пен бөлгіштің мәнін 100 есе кемітсе,бөліндінің мәні өзгермейді.
№ 3. 600 : 200 = 3 ( бәліш пісірді)
№ 3(2). (600 + 300) : 300 = 900 : 300 = 3 (пакетке салынды)
Жұптық жұмыс. № 4. Кестені толтыр.
Топтық жұмыс. № 6. Өрнектер құрып, мәндерін тап:
12 2 = 6 48 : 2 = 24 52 : 2 =26 12 : 4 = 3 48 : 4 = 12 52 : 4 = 1
2)100 : 10 = 10; 200 : 10 = 20; 600 : 10 = 60: 100 : 100= 1; 200 : 100 = 2; 600 : 100 = 6.
5. № 7. Теңдеулерді шеш.
ҮІ. Түсінгенін бекіту: 1.Есеп шығару.
№ 8. 3м = 300 см, 900 см2 : 300 = 3 ( ені см)
Шығармашылық жұмыс. № 9. Ұжыммен талдау.
Ауызша № 10. Бір сан екіншісінен неше есе артық.
800 және 100, 8 есе артық. 600 және, 3 есе артық.
ҮІІ. Сабақты қорыту.
№ 11. Ауызша орындау.
ҮІІ. Үйге тапсырма: № 5, 228 бет. бағалау.
№ 125. Тақырыбы: Үш таңбалы санды бір таңбалы санға көбейту.
Мақсаты: Үш таңбалы санды бір таңбалы санға көбейтуді үйрету, жылдам есептеу дағдысын қалыптастыру; ұқыптылыққа баулу.
Әдісі: сұрақ-жауап, іздену. Көрнекілігі: суреттер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сендерге табыс тілеймін, Жарық пен жылу, денсаулық! Бір – біріңе сендер де, тілеңдер біраз жақсылық.
ІІ. Үй жұмысын тексеру: № 5.
ІІІ. Білімдерін тексеру.
6 ∙ 6 = 36 36 : 6 = 6 6 ∙ 6 = 36
6 ∙ 7 = 42 42 : 6 = 7 7 ∙ 6 = 42
6 ∙ 8 = 48 48 : 6 = 8 8 ∙ 6 = 48
6 ∙ 9 = 54 54 : 6 = 9 9 ∙ 6 = 54
Мақсат қою кезеңі: Үш таңбалы санды бір таңбалы санға көбейтуді үйрену
ІҮ. Жаңа материалды түсіндіру:
1.Шешуін түсіндір:
112 ∙ 4 = (100 + 10 + 2) ∙ 4 = 100 ∙ 4 + 10 ∙ 4 + 2 ∙ 4 = 400 + 40 + 8 = 448
№ 2. Түсіндіре отырып, шығар:
123 ∙ 3 = (100 + 20 + 3) ∙ 3 = 100 ∙ 3 + 20 ∙ 3 + 3 ∙ 3 = 300 + 60 + 9 = 369
2. Өздік жұмыс. № 3. Мына сандарды 3 есе арттыр: 231, 303, 221, 313, 331, 131, 121, 332.
321 ∙ 3 = 963 303 ∙3 = 909; 221 ∙ 3 = 663; 313 ∙ 3 = 939
331 ∙ 3 = 993; 131 ∙ 3 = 393 121∙ 3 = 363; 332 ∙ 3 = 996.
№ 4.
І шебер – 1 сағ. 8 құмыра Шешуі: (8 + (8 – 2) ) ∙ 6 = 14 ∙ 6 = 84
ІІ шебер - ? , 2 құмыра аз 6 сағ - ? Ж: екеуі бірге 84 құмыра бояйды.
Ү . Білімін бекіту:
Жұптық жұмыс. № 5. Кестені толтыр:
d
|
1
|
2
|
3
|
4
|
121 ∙ d - 100
|
21
|
142
|
263
|
384
|
121 ∙ d + 100
|
221
|
342
|
463
|
584
|
№ 6. Құмырсқаға фигураның ауданын табуға көмектес.
№ 7.
Қырқылдақ балапаны – 234 шіркей Ш: (321 – 234) ∙ 3 = 261
Бақаның баласы – 321 шіркей Ж: 261 шіркей артық жейді.
3 күнде - ? артық
Өздік жұмыс. № 9. Салыстыр.
124 ∙ 2 ‹ 250 369 : 3 ‹ 132 ∙ 2 224 ∙ 2 ‹ 242 ∙ 2
Топтық жұмыс.
1 топ: 4 м + 122см ∙ 3 = 4 м + 366см = 7м 66см
2 топ : 1 кг – 322г ∙ 3 = 1000 г – 966 г = 34
3 топ : 6 м – 241см ∙ 2 = 600см – 482 см =118 см
ҮІ. Қорыту: № 11. Шығармашылық жұмыс. ҮІІ. Үйге тапсырма: № 8, 12. 230 бет.
№ 126. Тақырыбы: Үш таңбалы санды бір таңбалы санға көбейту.
Мақсаты: Үш таңбалы санды бір таңбалы санға көбейтуді үйрету, жылдам есептеу дағдысын қалыптастыру; ұқыптылыққа баулу,танымдылық қабілетін, математикалық тілін дамыту.
Әдісі: сұрақ-жауап, іздену, ауызша және жұппен жұмыс.
Көрнекілігі: кестелер, сызбалар, үлестірмелер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Балалар, сендерге табыс тілеймін,
Жарық пен жылу, денсаулық! Бір – біріңе сендер де, тілеңдер біраз жақсылық.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 8, 12. ІІІ. Алған білімін бекіту. ауызша жұмыс. мәндерін тап .
2 ∙ 6 =12 2 ∙ 9 = 18 7 ∙ 2 = 14 42 : 6 = 7
2 ∙ 7 = 14 3 ∙ 2 = 6 8 ∙ 2 = 16 48 : 6 = 8
2 ∙ 5 = 10 4 ∙ 2 = 8 1 ∙ 2 = 2 54 : 6 = 9
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: Үш таңбалы санды бір таңбалы санға көбейтуді үйрету
Ү. Өткенді пысықтау:
1. Жұптық жұмыс. № 1. 4 есе арттыр: 121, 101, 102, 220, 221, 122, 222, 112.
121 ∙ 4 = 484 101 ∙ 4 = 404 102 ∙ 4 = 408 220 ∙ 4 = 880
221 ∙ 4 = 884 122 ∙ 4 = 488 222 ∙ 4 = 888 112 ∙ 4 = 448
№ 2. Қалдықпен бөлуді орында. Тексеру жаса.
16 : 5 = 3 (қалд. 1) 28 : 3 = 9 (қалд.1) 57 : 6 = 9 (қалд.3)
5 ∙ 3 + 1 = 15 + 1 = 16 3 ∙ 9 + 1= 27 + 1 = 28 6 ∙ 9 + 3 = 54 + 3 = 57
№ 3. Сурет бойынша есеп құрастырып, оны шығар.
Шешуі: 870 – 360 = 510
Жауабы: 510 км жолды поездбен жүрді.
2. Жұптық жұмыс. № 4. Теңдеулерді шеш:
3. Есеп шығару. (ауызша талдау) . № 5. Көлемі 27см3 Биіктігі - ? 27 см3 = 3 ∙ 3 ∙ 3, олай болса текшенің биіктігі 3 см болады.
№ 6(1).
Қаймақ – 242 л Шешуі: 242 + 242 ∙ 2 = 242 + 484 = 726
Айран - ?, 2 есе артық 1 сағ - ?л Жауабы: 1 сағатта 726 л сүт тағамы өндіріледі
№ 6(2).
1 кесе сүзбе 424г – 2кесе - ? Шешуі: 424 ∙ 2 = 848 (г. сүзбе)
1 қорап ірімшік 132 г -3 қорап - ? 132 ∙ 3 = 396(г. ірімшік)
424 ∙ 2 + 132 ∙ 3 = 848 + 396 = 1244(г) = 1кг 244г
Жауабы: барлығы 1кг 244г сүт тағамы.
Өздік жұмыс. № 7. Өрнек құрып, оның мәнін тап:
234 және 2 сандарының көбейтіндісіне 446- ны қос; 234 ∙ 2 + 446 = 468 + 446 = 914
(720 – 322 ∙ 2 = 720 – 644 = 76) немесе (720 – 322 ∙ 3 = 720 – 966 = (мүмкіндігі ??)
ҮІ. Сабақты қорыту: Шығармашылық жұмыс. № 8.
ҮІІ. Үйге тапсырма: № 9, 231 бет. Бағалау.
№ 127. Тақырыбы: Үш таңбалы санды бір таңбалы санға көбейту.
Мақсаты: Үш таңбалы санды бір таңбалы санға көбейтуді үйрету, жылдам есептеу дағдысын қалыптастыру; ұқыптылыққа баулу,танымдылық қабілетін, математикалық тілін дамыту.
Түрі: аралас. Көрнекілігі: сызба, суреттер, кесте. Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, талдау.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Сендерге табыс тілеймін, Жарық пен жылу, денсаулық! Бір – біріңе сендер де, тілеңдер біраз жақсылық.
ІІ. Білімдерін тексеру: ауызша жұмыс.
6 ∙ 6 = 36 36 : 6 = 6 6 ∙ 6 = 36
6 ∙ 7 = 42 42 : 6 = 7 7 ∙ 6 = 42
6 ∙ 8 = 48 48 : 6 = 8 8 ∙ 6 = 48
6 ∙ 9 = 54 54 : 6 = 9 9 ∙ 6 = 54
ІІІ. Өткен материалды пысықтау:
2 есе арттыр: 423, 433, 421, 413, 43, 134, 424, 334.
423 ∙ 2 = 846 421 ∙ 2 = 842 43 ∙ 2 = 86 424 ∙ 2 = 848
433 ∙ 2 = 866 413 ∙ 2 = 826 134 ∙ 2 = 268 334 ∙ 2 = 668
Ұжымдық жұмыс. № 2. Кестені толтыр:
а
|
121
|
242
|
112
|
312
|
132
|
а ∙ 2 – 40
|
202
|
444
|
184
|
584
|
224
|
а ∙ 2 + 60
|
302
|
544
|
284
|
684
|
324
|
Жұптық жұмыс. № 3. Өрнектер құрып, мәндерін тап:
24 ∙ 2 = 48 36 ∙ 2 = 72 31 ∙ 3 = 93 23 ∙ 3 = 69
112 ∙ 2 = 224 244 ∙ 2 = 488 132 ∙ 3 = 396 322 ∙ 3 = 966
№ 4.
Қошақан – 8 кг Шешуі: 8кг + (223г ∙ 3) = 8000г + 669 = 8669г= 8 кг 669г
3 күнде 223г –нан қосса-? Жауабы: қошақанның 3 күнде салмағы 8кг 669г
№ 5.
С. көмекшісі -124л сүт Шешуі: 124 + 124 ∙ 2 = 124 + 248 = 372
Сауыншы - ?, 2есе көп ? л сүт Жауабы: екеуі бірге 372 л сүт сауды.
Жұптық жұмыс. № 6 . Теңдеулерді шеш.
№ 7.
Ұзындығы - 32см Шешуі: 32 ∙ 2 ∙ 2 = 128
Ені – 2 см ? отырғызды Жауабы: 128 дән отырғызды
Әр см2 – 2 дәннен
№ 8. Ұз. – 8 см ұз. = 8 : 4 = 2 см
Ені - ?, 4 есе кем Р = 8 + 2 + 8 + 2 = (8 + 2) ∙ 2 = 10 ∙ 2 = 20(см)
Р = ? S = ? S = 8 2 = 16 (см2 )
ІҮ. Қорыту: Шығармашылық жұмыс. № 9. (ауызша)
Ү. Үйге тапсырма: № 10. 232 бет 2. бағалау
№ 128 . Тақырыбы: Қайталау.
Мақсаты: оқушыларды көбейту мен бөлудің түрлі жағдайларда орындалуы туралы білімін жүйелеу; есеп шығару, есептеу дағдыларын жетілдіру; салыстырып, талдай білуге баулу
Әдісі: қайталау, талдау, сұрақ – жауап. Көрнекілігі: сызбалар, кестелер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі:
Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегіосындай жылумен сабағымызды бастаймыз. Бүгін «Білгенімізді қайталаймыз!» деген мақсатпен жұмыс істейміз.
ІІ. Үй жұмысын тексеру. № 10.
ІІІ. Оқушы білімін жан – жақты тексеру.
9 ∙ 2 = 18 12 ∙ 2 =24 26 ∙ 2 = 52 44 ∙ 2 = 88 39 ∙ 2 = 78
15 : 3 = 5 42 : 3 = 14 36 : 3 = 12 27 : 3 = 9 60 : 3 = 20
5 + 40 15 : 0 37 ∙ 0
60 : 3 0 ∙ 60 90 : 3
0 : 5 85 ∙ 0 100 ∙ 0
ІҮ. Есептер шығару.
Ұжыммен. № 1. Кестені толтыр:
а
|
344
|
321
|
324
|
314
|
333
|
222.
|
а + 2
|
346
|
323
|
326
|
316
|
335
|
224
|
а ∙ 2
|
688
|
642
|
652
|
628
|
666
|
444
|
Өздік жұмыс. № 2. Амалдарды орындап, нәтижелерін ата.
121 ∙ 4 = 484 222 ∙ 4 = 888 212 ∙ 4 = 848 213 ∙3 = 639 321 ∙ 3 = 963
Ауызша есептеу. № 3.
Ш: 36 : 2 = 18 Ж: 18 қобызшы. Ш: 84 : 3 = 28 Ж: 28 комзол тігілді.
Жұптық жұмыс. № 4. Амалдар тізбегін орында.
30 ∙ 4 : 2 + 40 = 100 420 : 3 + 60 ∙ 5 = 1000
№ 5 . Кестені толтыр:
Бөлінгіш
|
26
|
43
|
41
|
62
|
83
|
Бөлгіш
|
8
|
7
|
2
|
4
|
5
|
Бөліндінің мәні
|
3
|
6
|
14
|
15
|
16
|
Қалдығы
|
2
|
1
|
13
|
2
|
3
|
Ауызша. № 6. Әрбір өрнектің ауданын квадрат бірлік есебімен тап.
№ 7. Өрнектерді теріп жазып, олардың мәндерін тап.
122 ∙ 4 = 188 323 ∙ 3 – 640 = 969 – 640 = 329 900 – 242 ∙ 2 = 900 – 484 =416
ҮІ. Сабақты қорыту. Шығармашылық жұмыс. № 8. Ауызша есепте: № 9.
ҮІІ. Үйге. № 10, 234 бет. Бағалау.
№ 129. Тақырыбы: Бақылау жұмысы № 6
Мақсаты: Оқушылардың өздігінен жұмыс істей отырып, өткенді қайталау, білімін тиянақтау, көбейту мен бөлу амалдары туралы білімі мен білігін жүйелеу; есеп шығару, есептеу дағдысын қалыптастыру; салыстырып, талдай отырып өздігінен жұмыс істеуге баулу.
Әдісі: өздік жұмыс. Көрнекілігі: тақтадағы жазу, дәптер, сызбалар. Түрі: бақылау.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Мақсат қою кезеңі: өздігінен жұмыс істей отырып, өткенді қайталау, білімін тиянақтау.
ІІІ. Бақылау жұмысы
І нұсқа
Өрнектердің мәндерін тап:
9 ∙ 9 + 9 ∙ 1 = 81 + 9 = 90 80: 20 = 4 121 ∙ 2 = 242
10 ∙ 6 – 32 : 8 = 60 – 4 = 56 600 : 300 = 2 369 : 3 = 123
Бос орынға тиісті санды қой:
85
101
8дм 5 см = см 4 тәул.5сағ = сағ
36
200
3м 6дм = дм 3сағ 20мин = мин
Есепті шығар.
Шеберханаға 128 шеге әкелінді. Шегелерге қарағанда 39 шуруп кем, шуруптарға қарағанда 18 болт кем әкелінді. Шеберханаға барлығы неше шеге, шуруп, болт әкелінді?
Шешуі: 128 + (128 – 39) + ( 128 – 39 -18) = 128 + 89 + 71 = 217
Тік төртбұрыштың қабырғаларының ұзындықтары 9 см және 6 см. Тік төртбұрыштың периметрі мен ауданын есептеп тап.
Р = (9 + 6) ∙ 2 = 15 2 =30 (см) S = 9 ∙ 6 =54
ІІ нұсқа
Өрнектердің мәндерін тап:
90 : 9 + 45 : 5 = 10 + 9 = 19 90 : 30 = 3 331 ∙ 3 = 993
8 ∙ 7 – 1 ∙ 4 = 56 – 4 = 52 800 : 400 = 2 684 : 2 = 382
Бос орынға тиісті санды қой:
320
135
3ц 20 кг = кг 2 сағ 15 мин = мин
610
60
6 м 10 см = см 5 жыл = ай
Есепті шығар.
Асүйде 350 г күріш, одан 60г артық қарақұмық, қарақұмықтан 180г артық тары қалды. Асүйде барлығы неше грамм күріш, қарақұмық және тары қалды?
Ш: 350 + (350 + 60) + (350 + 60 + 180) = 350 + 410 +590 = 1350
Жауабы: асүйде 1350г немесе 3 кг 350 г дәнді дақыл қалды.
Шаршының қабырғасының ұзындығы 5 сантиметрге тең. Шаршының периметрі мен ауданын есептеп тап.
Р = 5 ∙ 4 = 20 (см) S = 5 ∙ 4 = 20(см2 )
№ 130 . Тақырыбы: Резерв. (қайталау)
Мақсаты: ауызша көбейту және бөлу бөлімі бойынша алған білімін пысықтау, қорыту; дағдыларын бекіту, ойлау, зейінін дамыту.
Әдісі: сұрақ-жауап, талдау, өзіндік. Көрнекілігі: сызбалар, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Сендерге табыс тілеймін, Жарық пен жылу, денсаулық! Бір – біріңе сендер де, тілеңдер біраз жақсылық.
ІІ. Тірек білімді өзекті ету. Ауызша жұмыс.
Ал енді, өрнектердің мәнін есептеп шығарыңдар.
а) 27 : 1 0 : 5 20 ∙ 0 0 ∙ 9 0 : 30
33 : 1 0 : 4 13 ∙ 1 0 ∙ 17 40 : 1
ә) 6 ∙ 6 = 36 36 : 6 = 6 6 ∙ 6 = 36
6 ∙ 7 = 42 42 : 6 = 7 7 ∙ 6 = 42
6 ∙ 8 = 48 48 : 6 = 8 8 ∙ 6 = 48
6 ∙ 9 = 54 54 : 6 = 9 9 ∙ 6 = 54
ІҮ. Өткен тақырыпты пысықтау.
Ұжымдық жұмыс. № 1. Кестені толтыр:
а
|
322
|
333
|
323
|
312
|
311
|
112
|
а + 3
|
325
|
338
|
326
|
315
|
314
|
115
|
а ∙ 3
|
966
|
1014
|
969
|
936
|
933
|
336
|
2.Өздік жұмыс. № 3. Өрнектердің мәнін тап.
40 – 9 ∙ 3 + 16 = 40 – 27 + 16 = 29 17 ∙ 4 + 72 = 68 + 72 =140 т.с.с
Кесте бойынша есеп құрастыру. № 4.
Ш: 120 : (80 : 4) = 120 : 20 = 6 Ж: 6 шелек
Жұптық жұмыс. № 5. Теңдеулерді шеш.
Есеп шығару. №6.
Тік төртбұрыштың ұзындығы 9 см, ал ені одан 4 см кем. Тік төртбұрыштың ауданын тап. S = 9 4 = 36 (см)
Ұз. – 8 см, еніне қарағанда 2 есе артық. Тік төртбұрыштың ауданын тап.
S = 8 ∙ (8 ∙ 2) = 8 ∙ 16 = 24(см2)
Текшенің қырының ұзындығы 5 см. Оның көлемін тап.
V = 5 ∙ 5 ∙ 5 = 25 ∙ 5 = 125(см3)
ҮІ. Сабақты қорыту: Шығармашылық жұмыс. № 7.
ІҮ.Үйге тапсырма : № 2. 8. 234 бет. Бағалау
ЖАЗБАША КӨБЕЙТУ ЖӘНЕ БӨЛУ.
№ 131 . Тақырыбы: Қайталау.
Мақсаты: өткен материалды қайталау және бекіту, жазбаша көбейту мен бөлуді меңгеруге дайындық жасау; есеп шығару дағдысын қалыптастыру; салыстырып, талдай білуге баулу
Әдісі: түсіндіру, талдау, сұрақ – жауап, іздену.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі:
Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегіосындай жылумен сабағымызды бастаймыз. Бүгін «Білгенімізді қайталаймыз!» деген мақсатпен жұмыс істейміз.
ІІ. Оқушы білімін жан – жақты тексеру.
Ауызша жұмыс.
а) 5 : 5 6 ∙ 1 70 :70
7 ∙ 1 8 : 0 0 : 56
200 ∙ 0 1 ∙ 0 25 : 0
0 : 65 1 ∙ 10 40 : 40
ә) 7 ∙ 7 = 49 7 ∙ 4 = 28 3 ∙ 7 = 21 56 : 7 = 8
8 ∙ 7 = 56 28 : 7 = 4 7 ∙ 6 = 42 7 ∙ 9 = 63
14 : 7 = 2 2 ∙ 7 = 14 5 ∙ 7 = 35 7 ∙ 6 = 42
ІІІ. Өткен материалды еске түсіру:
№ 1, 2 тапсырма ауызша орындалады.
7
2 ∙ 3 = 42 : «Екіні үшке көбейткенде 6 шығады. Демек, 42-ні нәтижесінде 6 шығатындай бір санға бөлу керек. Бұл сан 7.
№ 3. Жауаптарын ғана айтып, ауызша шығару. (6 ∙ 8 = 48 36 : 12 = 3 т.с.с.)
№ 4. Теңдеулерді қатарлар бойынша шығару.
Іздену. № 6. Теңдік тура болатындай етіп, оның сол жағына амалдар таңбаларын қой:
3 3 3 3 3 3 = 1000 ( 333 ∙ 3 + 3 : 3 = 1000)
№ 7.
Трактор 8 сағ. – 56 л жанармай 1) 56 : 8 = 7(л ) трактор
Экскаватор 8 сағ. 72 л. 1 сағ ?л артық 2) 72 : 8 = 9 (л) экскаватор
3) 9 – 7 = 2 (л) Ж: 1 сағ 2 л артық.
№ 9 АВСD тік төртбұрышының ауданын тап.
Шешуі: (3 ∙ 5) ∙ 3 = 45(см2)
(3 ∙ 3) ∙ 5 = 45 (см2)
ҮІ. Сабақты қорыту: № 10. Шығармашылық жұмыс.
ҮІІ.Үйге тапсырма: № 2, 5, 8. 235 -236 бет. Бағалау
№ 132. Тақырыбы: Екі таңбалы сандарды бір таңбалы санға разрядтан аттамай жазбаша көбейту
Мақсаты: Екі таңбалы сандарды бір таңбалы санға разрядтан аттамай жазбаша көбейту тәсілімен таныстыру,берілген есептерді шығару; көбейту кестесін дұрыс пайдалана білуін пысықтау; ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту; жауапкершілікке тәрбиелеу.
Түрі: аралас сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, өзіндік жұмыс.
Көрнекілігі: кестелер, сызбалар, суреттер.
Сабақтың түрі: І. Ұйымдастыру кезеңі:
Мен бүгін көңілді келдім. Кәне, шеңбер құрайық, өзіміздің жақсы көңіл күйімімізді бір- бірімізге берейік. Өйткені көңіл күйіміз жақсы болса қиындықтарды оңай жеңеміз ғой.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 2,5, 8. ІІІ. Білімін тексеру:
Көбейту , бөлу кестесі бойынша ауызша есептеулер.
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау.
Ү. Жаңа сабақ .
31 ∙ 2
|
Ауызша көбейту
|
Жазбаша көбейту
|
31 ∙ 2 = (3 онд. + 1 бірл.) ∙ 2
|
31
× 2
62
|
|
3 онд. ∙ 2 = 6 онд. = 60
|
Ондықтарды көбейтеміз...
|
Бірліктерді көбейтеміз ...
|
1 бірл. ∙ 2 = 2бірл. = 2
|
Бірліктерді көбейтеміз ...
|
Ондықтарды көбейтеміз ...
|
60 + 2 = 62
|
Қосамыз ...
|
|
Жауабы: 62
|
Жауабы: 62
|
№ 2. Ауызша орында:
42 ∙ 2 = 84 32 ∙ 3 = 96 21 ∙ 4 = 84 43 ∙ 2 = 86
№ 3. Жазуды қалпына келтір: (разрядтан аттамай көбейту)
Сергіту сәті: мұғалім сандарды атайды: 10, 15, 12, 14, 11, 13, 18, 19, 8, 17.
Егер сан екіге бөлінсе – оқушылар екі рет секіреді, ал егер бөлінбесе – бір рет орнында адымдайды.
ҮІ. Өткен материалды бекіту. № 4.Салыстыр:( Разрядтан аттамай)
32 ∙ 2 › 24 ∙ 2 + 12 200 › 41 ∙ 2 + 32 ∙ 3
23 ∙ 3 › 100 – 24 ∙ 2 22 ∙ 4 + 21 ∙ 3 › 150
Есеп шығару. № 5.
34 тг – 2 дәптер Шешуі: 800 – (34 ∙ 2 + 23 ∙ 3) = 800 - 137= 663
23 тг – 3 қалам 800 тг Жауабы: Саматта 663тг қалды.
Қалды - ?
№ 5(2).
43 тг – 2 блокнот Шешуі: 43 ∙ 2 + 12 ∙ 3 + 48 = 86 + 36 +48 = 170
12 тг - 3 қарындаш ? Жауабы: ринатта 170 тг болды.
Қалды – 48
Бұл есептер өзара кері есептерге жата ма,олардың ұқсастығы неде? Айырмашылығы неде?
Өздік жұмыс. № 6. Әріпті өрнектің мәнін тап.
а) с ∙ 2, с = 23, 34, 42. 23 ∙ 2 = 46 34 ∙ 2 = 68 42 ∙ 2 = 84
ә) 3 ∙ b, b = 21, 32, 33. 3 ∙ 21 = 63 3 ∙ 32 = 96 3 ∙ 33 = 99
4. № 9. Тік төртбұрыштың периметрін әр түрлі тәсілмен тап.
Р = 31 +11 + 31 +11 = 84 Р= (31 +11) ∙ 2 = 42 ∙ 2 84(см)
ҮІІ. Бекіту: бүгінгі сабақта не істедік, неге үйрендік?
Шығармашылық жұмыс. № 10. 2)№11жылдамдыққа шығару.
ҮІІІ. Үйге тапсырма: № 7, 8. 237 бет. бағалау.
№ 133. Тақырыбы: Екі таңбалы сандарды бір таңбалы санға разрядтан аттамай жазбаша көбейту
Мақсаты: Екі таңбалы сандарды бір таңбалы санға разрядтан аттамай жазбаша көбейту тәсілімен таныстыру,берілген есептерді шығару; көбейту кестесін дұрыс пайдалана білуін пысықтау; ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту; жауапкершілікке тәрбиелеу.
Әдісі: қайталау, талдау, сұрақ – жауап Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі:
Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Үй жұмысын тексеру. № 7,8. ІІІ. Оқушы білімін жан – жақты тексеру.
а) 5 ∙ 8 = 40 7 ∙ 8 = 56
27 : 3 =9 27 : 9 = 3
9 ∙ 4 = 36 8 ∙ 7 = 56
)ә 300 ∙ 3 = 900 20 ∙ 8 = 160 800 – 120 = 680
340 + 60 = 400 13 ∙ 7 = 81 6 ∙ 9 = 54
ІҮ. Өткен материалды бекіту.
Ауызша .№ 1. Құстарға өз орнын табуға көмектесу.
№ 2.
І топ -32 құс ? Шешуі: 32 + (32 ∙ 2) = 32 + 64 = 96
ІІ топ - ?, 2есе артық 64 – 32 = 32
Жауабы: барлығы 96 құс, екінші топта 32 құс артық
Жұптық жұмыс. № 3. Есепте.
Өздік жұмыс. № 4. Қателерді тап және оларды түзе.
× 23 × 41 × 32 × 21
2 2 3 4
46 82 96 84
№ 6. Бос орындарға тиісті сандарды қой:
23 ∙ 2 = 46 + 54 = 100 : 10 = 10 23 ∙ 3 =69 – 49 – 29 = 20 – 10 = 10
№ 7.
а) Ш: 12 ∙ 4 = 48 Ж: 48 тг тұрады.
ә) Ш: 22 ∙ 4 = 88 Ж: 88 тг
Өздік жұмыс. № 8.
№ 9. Қалдықпен бөлуді орында және тексер:
16 : 5 = 3(қалд.1) 5 ∙ 3 + 1 = 16
82 : 9 = 9(қалд. 1) 9 ∙ 9 + 1 = 82
73 : 8 = 9(қалд. 1 8 ∙ 9 + 1 = 73
Ү. Сабақты қорыту: 1.Шығармашылық жұмыс. № 10 2. ауызша есепте. № 11.
ҮІ. Үйге : № 5, 238 бет. Бағалау.
№ 134. Тақырыбы: Нөлмен аяқталатын үш таңбалы санды бір таңбалы санға жазбаша көбейту
Мақсаты: Нөлмен аяқталатын үш таңбалы санды бір таңбалы санға жазбаша көбейтуді үйрету, білімі мен білігін жүйелеу; есеп шығару, есептеу дағдысын қалыптастыру; салыстырып, талдай отырып өздігінен жұмыс істеуге баулу.
Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, талдау, іздену. Көрнекілігі: суреттер,сызба, кестелер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Мен бүгін көңілді келдім. Кәне, шеңбер құрайық, өзіміздің жақсы көңіл күйімімізді бір- бірімізге берейік. Өйткені көңіл күйіміз жақсы болса қиындықтарды оңай жеңеміз ғой.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 5. ІІІ. Өткенді пысықтау. 1. Ауызша жұмыс.
8 ∙ 8 = 64 3 ∙ 7 = 21 72 : 8 = 9 42 : 7 = 6
4 : 8 = 9 8 ∙ 9 = 72 9 ∙ 7 = 63 35 : 7 = 5
2 ∙ 8 = 16 2 ∙ 2 = 4 2 ∙7 = 14 1 ∙ 2 = 2
2 ∙ 9 = 18 0 ∙ 2 = 0 2 ∙ 6 = 12 3 ∙ 2 = 6
ІҮ. Жаңа материалды түсіндіру.
Бірліктерді, ондықтарды, жүздіктерді көбейту ретін салыстыр.
130 2
|
Ауызша көбейту
|
|
130 2 = 13 онд. 2 = 26 онд. = 260
|
Жазбаша көбейту
|
× 130
2
260
|
Бірліктерді көбейтеміз ...
|
× 130
2
260
|
Ондықтарды көбейтеміз ...
|
Ондықтарды көбейтеміз ...
|
Жүздіктерді көбейтеміз ...
|
Жүздіктерді көбейтеміз ...
|
Бірліктер разрядына ... жазамыз
|
|
Жауабы: 260
|
|
Жауабы: 260
|
№ 2. Түсіндіре отырып, шығар:
× 140 × 320 × 210
2 3 4
280 960 840
Жұптық жұмыс. № 3. Кестені толтыр:
a
|
120
|
330
|
210
|
110
|
220
|
320
|
b
|
2
|
3
|
4
|
5
|
2
|
3
|
a ∙ b
|
240
|
990
|
840
|
550
|
440
|
960
|
Ұжыммен есеп шығару. № 4.
Ескі 1 сағ – 120 бөлшек Ш: 120 ∙ 3 – 120 = 360 – 120 = 240
Жаңа станокта - ?, 3 есе көп, неше с. артық Ж: жаңа с. 360 бөлшек, 240 б. артық
Өздік жұмыс. № 6. Теңдеулерді шеш:
№ 7. Қалып қойған сандарды орнына қой:
21ц ∙ 2 = 4200 кг 12дм ∙ 2 = 120 см
32ц ∙ 3 = 9600 кг 24 дм ∙ 2 = 480 см
№ 9. Ауданы 15 см2 тең, ал ұзындығы ауданы 25 см2 тең шаршының қабырғасына тең тік төртбұрыш сыз. 25 = 5 ∙ 5 , 15 : 5 = 3 ұзындығы = 5 см, ені = 3 см
ҮІ. Сабақты қорыту:
шығармашылық жұмыс. № 10. 2)Есепте. № 11 .
310 ∙ 2 = 620 420 ∙ 2 = 840 230 ∙ 3 = 690 210 ∙ 4 = 840 110 ∙ 5 = 550
ҮІІ. Үйге тапсырма: № 5, 240 бет. 2. Бағалау.
№ 135. Тақырыбы: Үш таңбалы сандарды бір таңбалы санға разрядтан аттамай жазбаша көбейту
Мақсаты: оқушыларды Екі таңбалы сандарды бір таңбалы санға разрядтан аттамай жазбаша көбейту тәсілімен таныстыру, білімі мен білігін жүйелеу; есеп шығару, есептеу дағдысын қалыптастыру; салыстырып, талдай отырып өздігінен жұмыс істеуге баулу.
Түрі: аралас сабақ. Әдісі : сұрақ-жауап, түсіндіру, өзіндік, жұппен
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар.
ІІ. Мақсат қою кезеңі. Сабақ тақырыбы мен мақсатын хабарлау.
ІІІ. Жаңа сабақ:
№ 1.
102 ∙ 4
|
Ауызша көбейту Жазбаша көбейту
|
102 ∙ 4 = (1жүзд. + 0 онд. + 2 бірлік) ∙ 4
|
× 102
4
408
|
|
1 жүзд. ∙ 4 = 4 жүзд. = 400
|
Жүздіктерді көбейтеміз ...
|
Бірліктерді көбейтеміз ...
|
0 онд. ∙ 2 = 0 онд. = 0
|
Ондықтарды көбейтеміз ...
|
Ондықтарды көбейтеміз ...
|
2 бірл. ∙ 4 = 8 бірл. = 8
|
Бірліктерді көбейтеміз ...
|
Жүздіктерді көбейтеміз ...
|
400 + 0 + 8 = 408
|
Қосамыз ...
|
|
Жауабы: 408.
|
Жауабы: 408
|
№ 2. Амалдарды орында:
× 103 × 203 × 301 × 104
2 3 3 2
206 609 903 208
Жұптық жұмыс: № 3. Түсіндіре отырып, орында.
ІҮ.Өткен материалды бекіту:
Есеп шығару. № 4.
1 м сиса – 134 тг Ш: ×134
1 м сәтен - ?, 2 есе қымбат 2 Жауабы: 1 м сәтен 268 тг тұрады.
268
№ 4(2).
І баспалдақ үш жақтауына – 132 қада ? 132 + 121 ∙ 4 = 132 + 484 = 616
4 баспалдақ әр қайсысына - 121 қада Жауабы: 616 қада дайындады.
Жұптық жұмыс. № 6. Салыстыр.
102 ∙ 2 ‹ 205 400 – 121 ∙ 2 ‹ 260
213 ∙ 3 › 330 250 + 202 ∙ 4 › 800
Өздік жұмыс. № 7. Тексер:
Кесте бойынша есептер құрастыр және оны шығар:
Ш: 180 : (120 : 6) = 180 : 20 = 9 Ж: 1 қораптың бағасы 9 тг
Өздік жұмыс. № 9. Теңдік тура болатындай етіп, жақшалар мен амалдар таңбаларын қой:
5 5 5 5 5 = 550 (55 + 55) ∙ 5 = 550)
№ 10. Тік төртбұрыштың периметрі 24 см, қзындығы 8 см. Осы тік төртбұрыштың ауданын тап. 24 : 8 = 3(см) S = 8 ∙ 3 = 24 (см2)
Ү. Сабақты қорыту. Біз бүгін сабақта немен таныстық?
1) Шығармашылық жұмыс. № 11.
2) № 12. (пысықтау) тақтада қатар бойынша орындау.
- Біз сабақта жазбаша көбейтудің қандай түрімен таныстық?
- Қай тапсырма ұнады?
- Қай тапсырманы орындағанда қиындыққа кез болдың?
ҮІ. Үйге тапсырма: 1. № 5, 8. 242 бет 2. Бағалау.
№ 136. Тақырыбы: Үш таңбалы сандарды бір таңбалы санға разрядтан аттамай жазбаша көбейту
Мақсаты: Оқушыларды Екі таңбалы сандарды бір таңбалы санға разрядтан аттамай жазбаша көбейту тәсілімен таныстыру, білімі мен білігін жүйелеу; есеп шығару, есептеу дағдысын қалыптастыру; салыстырып, талдай отырып өздігінен жұмыс істеуге баулу.
Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, талдау, өздік . Көрнекілігі: сызбалар, кестелер,суреттер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.
Адамның күлкісі – әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір- біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру. № 5, 8 . ІІІ. Білімді тиянақтау: Ауызша жұмыс.
Көбейту кестесін ауызша карточкалар арқылы орындау.
ІҮ. Өткен материалды бекіту.
№ 1. Амалдарды орында:
× 102 × 232 × 412 × 231
4 2 2 3
408 464 824 693
Жұптық жұмыс. № 2. Жазуды қалпына келтір:
№ 4. Амалдарды түсіндіріп орындау. (шаманы санға көбейту)
× 2 м 2дм 1см × 1 м 3 дм 2 см
3 2
6 м 6дм 3см 2 м 6 дм 4см
Өздік жұмыс. № 6. Амалдар тізбегін орында.
124 ∙ 2 = 248 – 136 = 112 ∙ 4 = 448 + 552 = 1000
№ 7. Өрнектің мәнін тап.
82 : 23 = (8 ∙ 8) : (2 ∙ 2 ∙ 2) = 64 : 8 = 8 62 + 82 = 6 ∙ 6 + 8 ∙ 8 = 36 + 64 =100
23 ∙ 102 = (2∙ 2 ∙ 2) ∙ (10 ∙10) = 8 ∙100 = 800
Есеп шығару. № 8. Ш: 1000 - (342 ∙ 2) = 1000 – 684 = 316 Ж: 316тг қалды.
№ 9. 3 аңшының әрқайсысында - 20-дан 6 қорап.
Барлығы неше- ?
Шешуі. (20 ∙ 6) ∙ 3 = 120 ∙ 3 = 360 Жауабы: барлығы 360 оқ болды.
№ 10. (тапқырлыққа)
Ұзындығы - 6 см Р = (6 + 6 : 3) ∙ 2 = 8 ∙ 2 = 16 (см)
Ені - ?, 3 есе кем S = 6 ∙ (6 : 3) = 6 ∙ 2 = 12(см3)
Р = ? S= ?
ҮІ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақтан не үйрендік?
Шығармашылық жұмыс. № 11. Жылдамдыққа пысықтау
ҮІІ. Үйге тапсырма: № 3,5 243 бет. Бағалау.
№ 137. Тақырыбы: Екі таңбалы сандарды бір таңбалы санға разрядтан аттап жазбаша көбейту
Мақсаты: Оқушыларды екі таңбалы сандарды бір таңбалы санға разрядтан аттап жазбаша көбейтумен таныстыру, білімін жүйелеу; есеп шығару, есептеу дағдысын қалыптастыру; салыстырып, талдай білуге баулу
Әдісі:түсіндіру,талдау,сұрақ–жауап, іздену.Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі:
Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Үй жұмысын тексеру. № 3, 5.. ІІІ. Оқушы білімін жан – жақты тексеру.
Ауызша жұмыс.
7 ∙ 7 = 49 7 ∙ 4 = 28 3 ∙ 7 = 21 56 : 7 = 8
8 ∙ 7 = 56 28 : 7 = 4 7 ∙ 6 = 42 7 ∙ 9 = 63
14 : 7 = 2 2 ∙ 7 = 14 5 ∙ 7 = 35 7 ∙ 6 = 42
Достарыңызбен бөлісу: |