Сабақтың тақырыбы: Шешендік өнер

жүктеу 72 Kb.

Дата	04.02.2020
өлшемі	72 Kb.
	#28237
түрі	Сабақ

Күні: Пәні: қазақ тілі Сыныбы: 11

Сабақтың тақырыбы: Шешендік өнер

Сабақтың мақсаты: а) Шешендік сөз туралы түсінік бере отырып ,сабаққа деген қызығушылығын арттыру,негізгі мәселелерге көңіл бөлуге үйрету;

ә) Сауаттылыққа баулу,алған білімі негізінде шығармашылық қабілетін дамыту;

б) Оқушылардың бойына әдептілік,инабаттылық,адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру.

Сабақтың түрі: жаңа сабақты игерту.

Сабақтың әдісі: лекция түрінде,сұрақ-жауап т.б.

Сабақтың көрнекілігі: кітаптар т.б.

Пәнаралық байланыс: тарих,әдебиет

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру сыныптың тазалығына көңіл бөлу,оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Өткен сабақтар бойынша білімдерін пысықтау.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Шешендік өнер - өзінің нақты зерттеу нысанасы,белгіленген теориясы,сандаған жылдардан бергі тарихы бар пәндердің бірі.Қолданбалы пәндердің қатарына жататын шешендік өнер кешендік білім жүйесін құрайды.Бұл білім сөйлеу этикасын жетілдіру,тілді әлеуметтік қызметіне қарай жұмсай білу,өз пікірін жеткізу,сендірумен бірге сөз арқылы оқыту,тәрбиелеу мақсаттарын қояды. Шешендік өнер тек құрғақ білімді жатқа білу емес,оның ерекшелігі де сол кез келген ортаның ыңғайына қарай сөйлеушінің өзін ұстай алуы,дұрыс ойын жеткізе алуы десек,аталған шарттар практиканы көп қажет етеді.

Шешендік өнер тарихы сонау ерте замандардан басталады.Адамзат баласы алғаш игерген әрі желісі үзілмей келе жатқан өнерлердің бірі.Оның тарихын білу халық тарихын білумен бірге,сөйлеу мәдениетін,әдебін үйрену,сөздерді дұрыс таңдай алу ерекшеліктеріне жаттығу.Шешендік өнер қоғамның саяси-экономикалық,әлеуметтік негіздері қажеттіліктерінен туған.

Шешендік өнерді «риторика» терминімен де ауыстырып жатамыз.

Риториканың (грек тілінде rhetorire) алғашқы және негізгі мағынасы – шешендік өнер.Көне Грецияда шешендік өнерді,риториканы,үйрететін мұғалімді ритор деп атаған.

Шешендік өнерді қай халық та болсын меңгерген десек те,Эллада шешендік өнердің отаны деп есептеледі.Ежелгі Грецияда сөз өнерінің құдірет-қасиеті жоғары бағаланды.

Тақтамен жұмыс: 1-жаттығу.Кестені толтырыңдар.Бос орынға не жазар едіңдер?
Шығармашылық тапсырма: Мәтінді мұхият оқып шығыңдар да,түйінді сөзді дәптерлеріңе тез түсіріп алыңдар.Сосын кітапты жауып тастап,мәтіннің мазмұнын қысқаша жазып шығыңдар.

Білімді бекіту: Оқушылардың түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.

Білімді бағалау: Оқушылардың жауаптарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: 2-жаттығу. Оқып,сұрақтарға жауап жазып келуге беремін.
Күні: пәні: қазақ тілі Сыныбы: 11

Сабақтың тақырыбы: Шешендік сөз түрлері

Сабақтың мақсаты: а) Шешендік сөз түрлері туралы түсінік бере отырып , оқушыларды шешендікке баулу;

ә) Сауаттылыққа баулу,алған білімі негізінде шығармашылық қабілетін дамыту;

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Өткен сабақтар бойынша білімдерін пысықтау.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Қазіргі қоғамда қолданылатын шешендік сөздің өзін бірнеше түрге бөлеміз.

Шешендік сөз түрлері

Саяси-әлеуметтік

Академиялық

Сот ісіндегі

әлеуметтік-тұрмыстық

Діни қызметтегі

әскери қызметтегі

саудадағы

Қоғамдағы,

басқару, билік жүйесіндегі сөздер, конференция, митинг жиындардағы сөздер.

Лекция, ғылыми баяндама,

ғылыми шолу

Прокурор,

қорғаушы,

айыптаушы сөздер

Мерейтой, салтанатты дастархандағы сөздер

Уағыз, иман

Жалынды, жігерлі үндеу сөздер

жарнама

Кітаппен жұмыс: 3-жаттығу.Кестені толтырыңдар.

№	Дәуір, ғасыр	шешен	Еңбектері
1	Көне дәуір
2		Цицерон
3	Көне дәуір
4	ХІХ ғасыр
5		Спиноза
6	Көне дәуір	Конфуций

Білімді бекіту: Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоя отырып, түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.

Білімді бағалау: Оқушылардың жауаптарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: 2-жаттығу. Оқып,сұрақтарға жауап жазып келуге беремін.

Күні: Пәні: қазақ тілі Сыныбы: 11

Сабақтың тақырыбы: Шешендік сөз сапалары

Сабақтың мақсаты: а)Оқушылардың ойын кеңейтіп тілді байытатын мазмұнды да көркем сөз үлгілері мол шешендік сөздерді үйрету;

ә) Түрлі әдістерді пайдалана отырып балаларды тапқырлық жылдамдық есте сақтау қабілеттерін арттыру;

б) Оқушылардың бойына әдептілік,инабаттылық, адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру.

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,тіл дамыту

Сабақтың көрнекілігі: шешендік сөз кітаптары

Пәнаралық байланыс: тарих,әдебиет

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу,оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген жаттығуды тексеремін.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1.Шешендік сөз дегеніміз не? 2.Қандай би – шешендерді білесіңдер?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Шешендік сөз сапалары дегенде,ең алдымен,сөйлеу ерекшеліктерін ашуды қажет етеді.

Қызметі	1.Пікір,ойды білдіреді	Тіл амалдары пайдаланылады	сөз жасау
			сөз тіркестіру
			сөйлем құрау
	2.Сөйлеуші сипаты анықталады	Шығармашылық қабілеті дамиды	Ойға әсері дәлелді
			мәнерлеп айтуы
Жасалуы	1.Сөйлеу айшықтары қолданылады		шендестіру
			дамыту
			қайталау
			риторикалық сұрақ
			дауыс ырғағы т.б.
	2.Дайын тілдік құралдарды пайдаланады		мақал-мәтелдер
			жыр,өлеңдерден
			үзінді
			сілтемелер
			дәйек сөздер

Сонымен бірге шешендік сөздің сапалы шығуы,яғни,тыңдаушыны ықылас қоя тыңдата білуі,пікір алмасу,сендіру,ой бөлісумен де анықталады.Аристотель «Риторикада» қарым-қатынасқа қажет үш элементті анықтап көрсетеді.

1.Айтушы немесе шешен. 2.Сөз,оның жеткізер ой-пікірі 3.Тыңдаушы.

шешен

Сөз пікірі,ойы

тыңдаушы

Кері байланыс

Шығармашылық жұмыс: Төмендегі тақырыптарға әңгімелер құраңдар.Сөйлеу тіліндегі түрлі белгілі жүйелердің қолдануына назар аударыңдар.

«Жүйелі сөз жүйесін табады,жүйесіз сөз иесін табады»
«Шешен сөз бастайды,көсем ел бастайды»

Білімді бекіту: Өтілген тақырып бойынша оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын Білімді бағалау: Оқушылардың жауаптарына қарай білімдері бағаланады . Үйге тапсырма: 5-жаттығу. Төмендегі тақырыптарға әңгіме құраңдар .Сөйлеу тіліндегі түрлі белгілі жүйелердің қолдануына назар аударыңдар.Сыныптастарыңа әңгімелеп беріңдер

Күні: Пәні: Қазақ тілі Сыныбы: 11

Сабақтың тақырыбы: Шешенге қойылатын талаптар

Сабақтың мақсаты: а) Оқушылардың шешендік сөз туралы түсінігін кеңейту,қазақ тілінің сөздік құрамы туралы түсінік беру,меңгерту;

ә) жаңа сабақты түсіндіру арқылы,оқушылардың ойлау қабілетін арттыру,тіл байлығын сөздік қорын дамыту.

б) Жаттығу жұмыстарын орындату арқылы оқушыларды табиғатты сүюге,сөздерді дұрыс қолдана білуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,тіл дамыту,іздендіру

Сабақтың көрнекілігі: кітаптар

Пәнаралық байланыс: тарих,әдебиет

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген жаттығуды тексеремін.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1.Шешендік сөз дегеніміз не?

2.Шешендік сөз сапалары дегеніміз не?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Шешендік өнердің жүйелі теориясы бар ғылым болатынын да айтып өттік.Шешендік өнердегі ең негізгі шешеннің өзі.

Тақырып таңдау Тақырыпқа қажет Тақырыпты аша

материалдар білу

Стиль Шешен Дауыс ырғағы

Психологиялық Аудиториямен Қосымша құралдарды

дайындау байланыс дұрыс пайдалану

Жоғарыда шешендік қызмет әрекеті көрсетілген.Осындағы ерекшеліктерді игере білумен бірге шешеннің тілдік қоры мол,жан-жақты білімді,ұтымды пікір,ойға тоқтай алатын,шыншыл,ізденгіштік қасиеттері болса,кез келген аудиторияны игере алары сөзсіз.

Жаттығумен жұмыс: 6-жаттығу.

Мәтінді топ бойынша бөліктерге бөліп оқыңдар да,басқа топтарға өздерің оқыған мәтінді барынша көркемдеп,нақышын келтіре айтып шығыңдар.екінші топ осы айтылған әңгіме бойынша үшінші топқа сұрақ әзірлейді.Олар соған жауап береді.1-ші және 2-ші топ жауаптарды бағалайды.

Білімді бекіту: Өтілген тақырып бойынша оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын Білімді бағалау: Оқушылардың жауаптарына қарай білімдері бағаланады . Үйге тапсырма: 7-жаттығу.Тапсырмаларды орындаңдар.Мәтін стилін анықтаңдар.

жүктеу 72 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: