Сабақтың тақырыбы: Мақал-мәтелдер Сабақтың мақсаты: Білімділік

1.Абай кім?

2.Абайдың қандай жазған шығармаларын білеміз?

3.Абай кімнің шығармаларын қазақшаға аударды?

4.Абайдың бір өлеңін оқу

5. «Желсіз түнде жарық ай» өлеңін тыңдау

       Мақал -мәтелдер ерте заманнан ұрпақтан ұрпаққа  ауысып келе жатқан халықтық мұра, сөз өрнегі.Тілімізде «Сөздің көркі- мақал» деген аталы сөз бар. Мақал- мәтелдер- ауыз әдебиетінің бір түрі.

                                        Мақал-мәтелдер

                                        Халық даналығы

                                            Тақырыбы     

«Отан», «Еңбек, кәсіп», «Батырлық, ерлік», «Ынтымақ,бірлік», «Өнер, бірлік»

                                 Өмір,жан дүние, тыныс тіршілік.

Венн диаграмма

Ой ашық нақты        Ауыз әдебиетінің бір түрі.      Ой астарлы тұспалдап,

  айтылады.                                                                 меңзеп айтылады

Карточкамен жұмыс.

Сұрақ- жауап

1.Мақал-мәтелдер әдебиеттің қай түріне жатады?

2.Мақал-мәтелдердің көлемі, тілі қандай болады?

3.Қандай тақырыптарға мақал-мәтелдер білесіңдер?

4. Мақал – мәтелдер ненің айнасы болып табылады?

Тапсырма. Тақтадағы жазылып тұрған мақалдың мағынасын ашып, аудару.

1.Әркімнің өз жері Мысыр Шаһары.

2. Жері байдың елі бай.

3. Отансыз адам,  ормансыз бұлбұл.

4.Отан –оттан да  ыстық.

5.Қоянды қамыс өлтіреді, Ерді намыс өлтіреді.

6. Батыр бір өледі, қорқақ мың қледі.

7. Жүз сом ақшаң болғанша, жүз жолдасың болсын.

8. Досы көпті жау алмайды, ақылы көпті дау алмайды.

9. Дос сыртыңнан мақтар, дұшпан көзіңе мақтар.

10. Оқы да біл,ойна да күл.

11. Білім қымбат, білу қиын.

12. Денсаулық- зор байлық.

Кітаппен жұмыс. 2-тапсырма мақал- мәтелді аяқтаңдар.

1.   Ер –елінде                       2. Бейнетсіз..... жоқ.        3. ......қанаты –ат

Гүл-......

     4. ....тапқан  мал.                  5.Отансыз адам,              6.Отан....да  ыстық.

        ......кетер.                                Ормансыз......

     7. Ырыс алды -.......                 8. Ынтымақ түбі-.......

                                                               Ынтымақ ......бітірер.

               Керекті сөздер: бұлбұл, оттан,  бірлік, ер, жерінде, есепсіз, ынтымақ, істі, рақат, еңбексіз.

3-тапсырма. Мына  мақал- мәтелдер қай тақырыпқа жататынын анықтап айтыңдар.

1.Ерлік білекте емес, жүректе.

2. Ел ұлсыз болмас, жер гүлсіз болмас.

3. Жеті рет пішіп, бір рет кес.

4.Көз қорқақ, қол батыр.

5. Туған жердей жер болмас, туған елдей ел болмас.

6. Батыр туса- ел ырысы, жаңбыр жауса – жер ырысы.

7. Өнерлі өрге жүзеді.

8. Білекті бірді жығар, білімді мыіды жығар.

9. Бейнетсіз рақат жоқ.

 10. Ел іші – алтын бесік.

Тапсырма.

   І топ . «Отан» сөзін тәуелдеу.

   ІІ топ . «Батыр» сөзін септеу.

   ІІІ топ. «Бұлбұл» сөзін фонетикалық талдау.( математикалық тәсілмен)

4- тапсырма. Мақал- мәтелдердің орыс тіліндегі баламасын тауып айт.

1.Балықшы балықшыны алыстан таниды.

( Рыбак рыбака  видит издалека.)

2.Аз болса да ,саз болсын.

( Лучше  менше, да лучше)

3.Ердің  атын еңбек шығарады.

(Человека прославляет труд.)

4. Темірді қызған кезде  сақ.

(Куй железо, пока горячо.)

5.Өлгеніңше  үйрен.

(Век живи, век учись.)

6.Көз қорқақ, қол батыр.

( Глаза боятся, руки делают)

7.Еңбек етсең, емерсің.

Кто не работает. Тот не ест.

8. Біреуге ор қазба, өзің түсерсің.

(Не рой другому яму, сам упадешь.)

9. Не ексең , соны орасың.

( Что посеешь, тои пожнешь.)

ІV Қортындылау: Сөзжұмбақ.

1 .Жазылуы бірдей, мағыналары әр түрлі сөздер.

2.Заттың атын білдіретін сөз табы.

3.Жылқы пірі.

4. Адамның түрлі көңіл-күйін білдіретін сөздер.

5. Жеке заттарға қойылатын атау.

6. Балаға ең қымбат.

7. Білім беретін мекеме.

8. Бірнеше сөйлемнен құралып негізгі ойды білдіреді.

9. Көркемдеп суреттеуде затты не құбылысты екінші затпен немесе құбылыспенсалыстырып бейнелеу.

10. Сиыр пірі

11. Сөздер мен сөйлемдерді байланыстыратын сөз табы.

V Үйге тапсырма: Әр тақырыпқа мақал-мәтел жазып келу.