Сабақтың тақырыбы: Жазылым дағдысы: Әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру. Эссе және креативті жазылым Тақырыбы



жүктеу 1,92 Mb.
бет9/13
Дата07.11.2022
өлшемі1,92 Mb.
#40030
түріСабақ
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Әртүрлі жанрда мәтінде құрастыру. Эссе және креативті жазылым

Дәстүрлі композиция. Әңгіме құрылымының қарапайым сюжетке құрылуы. Оқиға себеп-салдары айқын іс-әрекеттер желісінде баяндалады. Мұндай әңгімеге баяу, егжей-тегжейлі баяндау тән. Бұл кейіпкердің психологиясына тереңірек үңілуге, оқырманға өзін кейіпкермен теңестіруге, кейіпкердің орнында болып, жан-дүниесін сезінуге, бірге уайымдауға мүмкіндік береді. Баяндаудағы реттілік оқырманның назарын болып жатқан көрініске шоғырландыра алады.
Оқиға ішіндегі оқиға. Дәстүрлі композициядан әңгіменің басында және соңында авторлық түсініктеменің (обрамление) болуымен ерекшеленеді. Автор одан әрі әңгімеуші кейіпкерді оқырманға ұсынады. Осылайша, әңгімеге қос авторлық көзқарас пайда болады. Автор әңгімелеуші кейіпкерден қарағанда барлық ақпараттан толық хабардар және өз оқиғасының судьясы, комментаторы қызметін атқарады. Мысалы, «Боранды бекет» шығармасындағы «Найман-Ана» оқиғасы.
Новеллистикалық (хикаялық). Уақыт, орын және іс-қимылдың үштұғырлығы сақталады. Тұрмыстық проза тән. Мінездің дамуы да, жағдайдың өзгеруі де жоқ: бұл өмірден алынған сурет. Автор бір оқиғаға ғана тоқталып, оны қоршаған кеңістікті жан-жақты, толық қарастырады.
Өрілген композиция. Онда іс-әрекет те, оқиғалардың тізбегі да бар, бірақ әңгіме арнасы басқа бағытқа бұрылып отырады. Автор өткен уақытқа оралады да, қайта болашаққа көз жүгіртеді, кеңістікте бір кейіпкерден екіншісіне жылжиды. Осылайша кеңістік пен уақыт ауқымдылығына қол жеткізіледі, әртүрлі құбылыстардың өзара байланысы ашылады.
Шытырман оқиғалы композиция. Кейіпкердің тағдыры (өмірі мен өлімі) шешілетін ең маңызды оқиға әңгіменің соңында бір-ақ беріледі. Екі кейіпкердің арасындағы шиеленіс соңында шешімін табады. Шығарманың шешімі шарықтау шегінде көрінеді.
Оқиға байланысының түрлері:
Негізгі бөлімді жазу тәсілдері
Оқиғалардың орнын алмастыру немесе өткенге шегініс (флешбэк) жасау

1.

2.

3.

4.

5.

6.

1.

2.

5.

3.

4.

6.

Бағанға шығармадағы оқиғаларды хронологиялық тәртіпте жазыңдар.
Бұл бағанға оқиғалардың орнын ауыстырыңдар.
Оқиғалардың орнын алмастыруда шиеленіс неден/қалай туындайды?
Кейіпкерлердің ұстанымдары, көзқарастары өзгерді ме?
Оқиғалардың орнын өзгерту шығарманың шешіміне қалай әсер етті?
Шығарманы ары қарай ойластырып, жалғастырып, соңғы нүктесін қойыңдар.
Шегініс көбінесе еске түсіру формасында болады: қандай да нысан, зат, дәм, дыбыс немесе иіс кейіпкерді өткенге қайта оралтады.
Флешбэк тәсілі арқылы оқырманды өткенге кері шегіндіруге болады. Бұл өткенге орала отырып, қазіргі уақыттағы шиеленісті түсіндіруге көмектеседі.
ИДЕЯ ГЕНЕРАТОРЫ
Әрбір хикаят идеядан бастау алады. Кей сәтте оның бастамасы бір сөз немесе сурет болуы мүмкін.
Нұсқаулықты қолданып, «Идеялар генераторын» құр.

жүктеу 1,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау