§10. 64-бет.7-жатт.№3
|
§10. 64-бет (тақырыптың екінші сабағы, есеп шығару)
Кедергінің үш түрі бар.
R-актив кедергі R=ρ Ом
Реактивті кедергі деп аталады
XL -индуктивті кедергі XL= ὼL Ом
XC -сыйымдылық кедергі XC= Ом
Z= R2+(XL-XC)2 – толық кедергі
Кедергінің өлшем бірлігі. Ом
Айнымалы токтың толық
тізбегі үшін Ом заңы:
Im =
Тапсырмалар:
Егер катушканың индуктивтілігі 2 Гн, айнымалы токтың жиілігі
500 Гц болса,индуктивті кедергіні тап .
Жиілігі 50 Герц айнымалы ток тізбегіндегі кедергісі 800 Ом конденсатордың сыйымдылығын табыңдар.
Индуктивтілігі L=0,08 Гн катушка жиілігі
ν = 100Uw айнымалы кернеу көзіне қосылған. Кернеудің әсерлік мәні U= 100B. Тізбектегі токтың Im амплитудасын табыңдар.
|
Күн реті мен тақырыптағы формулаларды еске түсіру. Есептер шығару
|
Ауызша және жазбаша кері байланыс арқылы, түсіну дәрежелерін анықтау
|
|
Пәні
|
|
|
Бөлім:
|
Айнымалы ток
|
|
Педагогтің аты-жөні
|
Абжанова Айгүл Закенқызы
|
|
Күні:
|
Қатысушылар саны:
|
Қатыспағандар саны:
|
Сынып:
|
11А
|
|
Сабақтың тақырыбы
|
« Айнымалы токтың активті қуаты» және «айнымалы токтың реактивті қуаты» ұғымдарының физикалық мағынасын білу. Қуат коэффициентін анықтап есептер шығару
|
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары
|
11.4.3.7- Айнымалы токтың лездік, активті, реактивті қуатымен және қуат коэффициентімен танысады
|
Сабақтың мақсаты
|
Айнымалы токтың лездік, активті, реактивті қуатын және қуат коэффициентін біледі.
Айнымалы токтың қуатының формуласын есеп шығаруда қолдана алады
|
Сабақтың кезеңі/
|
Педагогтің әрекеті
|
Оқушының
әрекеті
|
Баға
лау
|
Ресур
стар
|
Ұйымдас
2 мин
|
Оқушыларды түгендеу
Дайындықтарын қадағалау
|
Сабаққа
Уақытылы
қатысу
|
|
|
Бекіту сабағы.
№1.
№2
№3
|
§11. 69-бет
Айнымалы ток тізбегіндегі қуат ток күші мен кернеудің мәндерінің көбейтіндісіне тең. P=Um Im
Орташа қуат: P=ImUmcosѱ / 2
Тапсырмалар:
Егер катушканың индуктивтілігі 2 Гн, айнымалы токтың жиілігі
500 Гц болса,индуктивті кедергіні тап .
Жиілігі 50 Герц айнымалы ток тізбегіндегі кедергісі 800 Ом конденсатордың сыйымдылығын табыңдар.
Индуктивтілігі L=0,08 Гн катушка жиілігі
ν = 100Uw айнымалы кернеу көзіне қосылған. Кернеудің әсерлік мәні U= 100B. Тізбектегі токтың Im амплитудасын табыңдар.
1
|
XL формула
|
1
|
3 балл
|
ὼ=2πν
|
1
|
XL= ὼL есептеу
|
1
|
2
|
XC формула
|
1
|
3-балл
|
ὼ=2πν
|
1
|
XC=
есептеу
|
1
|
3
|
Im =
|
1
|
3 балл
|
Кернеудің әсерлік мәнін табады
|
1
|
есептейді
|
1
|
|
XL= ὼL
|
1
|
|
Барлығы
|
|
10 балл
|
|
Күн реті мен тақырыптағы формулаларды еске түсіру. Есептер шығару
|
Ауызша және жазбаша кері байланыс арқылы, түсіну дәрежелерін анықтау
|
|
Бөлім:
|
Айнымалы ток
|
№23-сабақ
|
Педагогтің аты-жөні
|
|
Алматы: «Мектеп» 2015ж
|
Күні:
|
Қатысушылар саны:
|
Қатыспағандар саны:
|
Сынып:
|
11А
|
|
Сабақтың тақырыбы
|
§11 Айнымалы ток тізбегіндегі қуат
|
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары
|
11.4.3.7- айнымалы токтың лездік, активті, реактивті қуатымен және қуат коэффициентімен танысу
Қуат коэффициентін анықтап есептер шығару
|
Сабақтың мақсаты
|
Айнымалы токтың лездік, активті, реактивті қуатын және қуат коэффициентін біледі.
Айнымалы токтың қуатының формуласын есеп шығаруда қолдана алады
|
Сабақтың кезеңі/
|
Педагогтің әрекеті
|
Оқушының
әрекеті
|
Баға
лау
|
Ресур
стар
|
Ұйымдас
2 мин
|
Оқушыларды түгендеу
Дайындықтарын қадағалау
|
Сабаққа
Уақытылы
қатысу
|
|
|
Бекіту сабағы.
|
§11. 69-бет
Айнымалы ток тізбегіндегі толық қуат ток күші мен кернеудің мәндерінің көбейтіндісіне тең. P=Um Im
Орташа қуат: P=ImUmcos ѱ / 2
Қуат коэффициенті ѱ =
Ѱ-қуат коэффициенті
Қуаттың өлшем бірлігі Вт (ватт)
Тапсырмалар:
Қандай шама қуат коэффициенті деп аталады?
Айнымалы токтың толық қуатын қалай анықтауға болады?
Айнымалы токтың «активті қуаты» ұғымының физикалық мағынасы қандай?
4.Қуаты 1кВт жылытқыш құрал U=220B кернеумен қоректенеді.Құралдан өтетін ток күшінің әсерлік мәнін және амплитудалық міндері қандай?
5.Қуаттың өлшем бірлігі қандай?
6.Қуаттың формуласын жаз.
7.Орташа қуаттың формуласын жаз.
.Бал қою кестесі:
1
2
3
|
Анықтама
|
1
|
3 балл
|
Формула жазады
|
1
|
түсінік береді
|
1
|
4
|
формула
|
1
|
4-балл
|
Түрлендіру. ХБЖ
|
2
|
есептеу
|
1
|
5
|
Вт
|
1
|
3 балл
|
Формула жазады
|
1
|
Формула жазады
|
1
|
|
Барлығы
|
|
10 балл
|
|
Күн реті мен тақырыптағы формулаларды, анықтамаларды жазу. Тапсырма орындау
Үйге: §11. 69-бет.формула жаттау
шығару
|
Ауызша және жазбаша кері байланыс арқылы, түсіну дәрежелерін анықтау
|
Бейне сабақ
|
Қысқа мерзімді жоспар
Бөлім:
|
Айнымалы ток
|
Педагогтің аты-жөні
|
|
Күні:
|
|
Сынып:
|
Қатысушылар саны:
|
Қатыспағандар саны:
|
Сабақтың тақырыбы
|
Электр тізбегіндегі кернеулер резонансы
|
Сабақтың номері:
|
№ 26
|
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары
|
11.4.3.9 –резонанс шартын түсіндіру және оның қолданылуына мысал келтіру
|
Сабақтың мақсаты
|
Барлық оқушылар:
Кернеулер резонансын тұжырымдай алады
Басым бөлігі:
Резонанстық жиілікті түсіне отырып есептер шығаруда қолдана алады
Кейбір оқушылар:
Резонанс құбылысын қолданылуына өмірден мысалдар келтіреді, өзге пәндермен тақырыпты байланыстырады
|
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі/ уақыт
|
Педагогтің әрекеті
|
Оқушының әрекеті
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
Сабақтың басы
|
Амандасу. Оқушыларды түгендеу.
Сәлеметсіздерме балалар!
Біз бүгін жаңа тақырып өтеміз.
Өткен сабақта біз Айнымалы ток тізбегіндегі қуат тақырыбына есептер шығарғанбыз.
Есеп шығаруда қолданған формулаларды еске түсіру мақсатында төмендегі тапсырманы орындаймыз.
. Өткен тақырып бойынша кестені толтырыңдар.
(1 тапсырма)
Өткен тақырыпты тексеру.
|
1 тапсырманы орындау
|
Ұпай
|
Кесте
|
Сабақтың ортасы
|
-Дәптерді ашып, бүгінгі күн мен сабақ тақырыбын жазыныздар: «Электр тізбегіндегі кернеулер резонансы »
-Бүгінгі сабақты меңгерген соң, резонанс құбылысын тұжырымдап, оны есептер шығаруда қолдана алатын боласыздар.
Теориялық материал
Оқулықты ашындар:
Физика, 11 сынып Тұяқбаев С. §12
, 73 бет
Оқып, қысқаша конспект жазындар(2 тапсырма)
Өзара тізбектей жалғанған айнымалы кернеу көзінен,активті кедергіден,индуктивті және сыйымдылық кедергілерден тұратын айнымалы ток тізбегіндегі резонанс тізбектелген немесе кернеулер резонансы деп аталады..
Тізбектің активті кедергісі R аз болса ток амплитудасы өте жоғары мәндерге ие болады. Imax=Umax / R Бұл электр
Сыртқы периодты кернеудің жиілігі контурдың меншікті жиілігіне тең болған кезде электр
тізбегіндегі резонанс.Резонанс байқалуы үшін тізбекке түсірілген кернеудің жиілігі wL=1 / wC өрнегін қанағаттандыру керек бұдан резонанстық жиілікті анықтауға болады
Сыртқы периодты кернеудің жиілігі контурдың меншікті жиілігіне тең болған кезде электр тізбегіндегі резонанс бақыланады.
Есепті шығар. (3 тапсырма)
1)Тербелмелі контур индуктивтілігі L = 200 мГн катушкадан және сыйымдылығы C = 5*10-5 Ф конденсатордан турады тұрады.Резонанстық жиілікті табыңдар
Берілген
L = 200 мГн
С = 5*10-5 Ф
Жиілік v=?
2)Индуктивті L = 10-6 Гн катушкадан және әрбір астарының ауданы S = 100 см2 ауалы жазық конденсатордан тұратын тербелмелі контур vрез = 2*107 Гц жиілікте резонансқа түседі.
Конденсаторлар астарларының арақашықтығын есептеңдер.
|
|
Теориялық материалмен жұмыс
|
Ұпай
Ұпай
|
Оқулық, жұмыс дәптері
Оқулық, жұмыс дәптері
|
Сабақтың соңы
|
Рефлекция
Кері байланыс бутерброды
-Бүгін сабақ маған ұнады, себебі мен....................... үйрендім.
-Маған........................................................қиын болып көрінді.
-Мен енді ......................................................... үйренгім келеді
|
|
Стикер
|
|
1 тапсырма
Р/с
|
Күштің түрлері
|
Белгіленуі
|
Формуласы
|
1
|
Айнымалы ток тізбегіндегі орташа қуат
|
|
|
2
|
Қуат коэффиценті
|
|
|
3
|
Реактивті куат
|
|
|
4
|
Толық қуат
|
|
|
5
|
Қуаттар ұшбұрышынан толық қуат
|
|
|
Дескрипторлар
Тапсырма№
|
Критерийдің сипаттамасы
|
Балл
|
Қайталау
Тапсырма№1
|
Кесте толтырылған
|
2
|
Жаңа тақырыпты меңгеру
Тапсырма№2
Тапсырма№3
|
Сабақтың күні мен тақырыбы жазылған, Элекрт тізбегіндегі кернеулер резонансы тұжырымдамасы және оның формулалары жазылған
|
1
|
Есеп шығару:
Есептің берілгені дұрыс жазылған, физикалық шамалар әріптермен көрсетілген.
|
1
|
SI жүйесіне дұрыс аударылған
.
|
1
|
Формулалар дұрыс жазылған
|
2
|
Математикалық есептеулер дұрыс .
|
2
|
Жауап дұрыс жазылған.
|
1
|
|
Барлығы:
|
10
|
Қысқа мерзімді жоспар
Бөлім:
|
Айнымалы ток
|
Педагогтің аты-жөні
|
|
Күні:
|
|
Сынып:
|
Қатысушылар саны:
|
Қатыспағандар саны:
|
Сабақтың тақырыбы
|
Электр тізбегіндегі кернеу резонансы
|
Сабақтың номері:
|
№ 28
|
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары
|
- резонанс шартын түсіндіру және оның қолданылуына мысал келтіру;
|
Сабақтың мақсаты
|
Барлық оқушылар: Аймалы ток тізбегіндегі кернеулер резонансының байқалу шарттарын түсіндіре алады
Резонанс құбылысының қолданылуына мысалдар келтіре алады.
Оқушылардың көпшілігі: Резонанс шартын сызбада көрсете алады.
Кейбір оқушылар: Кернеулер резонансының қолданылу аймағын ажырата алады.
|
Бастапқы білім
|
Механикалық тербелістерде резонанстың пайда болуын білуі керек
|
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі/ уақыт
|
Педагогтің әрекеті
|
Оқушының әрекеті
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
Сабақтың басы
|
Амандасу. Оқушыларды түгендеу. Сәлеметсіздерме балалар!
Оқушылардың назарын сабаққа жеңіл аударту үшін мәселелік жағдай туындату:
Неліктен аспалы көпірден солдаттар топпен қадамдап өтуі – қауіпті саналады?
Оқушылардың жауаптарын тыңдау. 9-сыныпта өтілген механикалық тербелістер резонансы тақырыбындағы негізгі ұғымдарды қайта жаңғырту. Жаңа сабақтың оқу мақсатымен таныстыру
-Дәптерді ашып, бүгінгі күн мен сабақ тақырыбын жазыңыздар:
«Электр тізбегіндегі кернеу резонансы»
|
сұраққа жауап береді
тапсырманы орындау
|
|
Оқулық,
Физика, 11 с/
|
Сабақтың ортасы
|
Теориялық материал
Оқулықты ашыңдар
Оқып, қысқаша конспект жазындар (2 тапсырма)
Айнымалы ток тізбегінің толық кедергісі
Z = өрнегімен анықталады. Егер индуктивтік кедергі мен сыйымдылық кедергі тең болса, Z ең аз мәнге ие болатын белгілі. болса, Z= .
Бұл жағдайда ток пен кернеудің тербеліс фазаларының айырымы
= 0 , яғни ток пен кернеу тербелістері бірдей фазада жүреді, активті кедергідегі кернеу тізбекке түсірілген кернеуге тең , ал конденсатордағы кернеу мен катушкадағы кернеудің амплитудалары тең, ал фазалары қарама қарсы.
Тiзбектiң актив кедергiсiнiң әртүрлi мәндерiндегi токтың амплитудалық мәнiнiң сыртқы мәжбiрлеушi кернеудiң жиiлiгiнен тәуелдiлiгi Ом заңы бойынша
Егер актив кедергі аз болса, ток күшінің амплитудасы өте үлкен мәнге ие болады. Бұл құбылыс резонанс құбылысы деп аталады.
Электр тізбегінде резонансы тізбекке түсірілген сыртқы периодты кернеудің жиілігі меншікті жиілігіне тең болғанда байқалады.
Активті кедергі неғұрлым аз болса, ток күшінің амплитудасы соғұрлым үлкен.R1 < R2 < R3. Егер активті кедергі шексіз аз болса R→0, ток амплитудасы шексіз артады.
Активті, индуктивтік және сыйымдылық кедергілер тізбектей жалғанғанда байқалатын резонансты кернеулер резонансы немесе тізбекті резонанс деп атайды.
Резонанстың болуының 2 шартын презентациядан жазады, тізбек схемасын сызады.
Электр тiзбегiндегi резонанс құбылысы радиотехникада, оның iшiнде қабылдау схемаларында, күшейткiштерде, жоғарғы жиiлiктегi тербелiс генераторларында кеңiнен қолданылады.
Есептер:
Тізбектей қосылған кедергісі актив кедергіден, конденсатордан және катушкадан тұратын айнымалы токтың электр тізбегіндегі резонансы кезінде қандай шарт орындалады?
Егер R болса, онда электр тізбегіндегі ток күшінің резонанстық мәні неге тең?
Тізбекке сыйымдылығы 2мкФ конденсатор және индуктивтілігі 0,5 Гн катушка қосылған. Токтың қандай циклдік жиілігі кезінде бұл тізбекте резонанс болады?
|
Теориялық материалмен жұмыс
Есептер шығару
|
|
Физика, 11 сын, Тұяқбаев С. Т. §12, 73-577 бет
Физика, 11сын. Закирова Н. А. §9, 51-54 бет
жұмыс дәптері
презентация
жұмыс дәптері
|
Сабақтың соңы
|
Рефлекция
Кері байланыс
-Бүгін сабақ маған ұнады, себебі мен....................... үйрендім.
-Маған..................................................қиын болып көрінді.
-Мен енді ......................................................... үйренгім келеді
|
|
Стикер
|
|
Дескрипторлар
Есеп шығару
|
Критерийдің сипаттамасы
|
Балл
|
Тапсырма №1
|
Резонанстың орындалу шартын жазады
Тізбектегі толық кедергінің формуласын анықтайды
Тізбек схемасын сызады.
|
1
1
1
|
Тапсырма№2
|
Активті, индуктивті, сыйымдылық кедергігіе ие тізбектегі тоқ күшін анықтайды
|
1
|
Резонанстың орындалу шартын жазады
|
2
|
Электр тізбегіндегі ток күшінің резонанстық мәнін аныктайды
|
1
|
Тапсырма№3
|
Тізбекте резонанс туындайтын циклдік жиіліктің формуласын жазады
|
1
|
ХБЖ-не келтіреді
|
1
|
Циклдік жиіліктің мәнін есептейді, жауабын жазады 1
|
1
|
|
Барлығы:
|
10
|
Қысқа мерзімді жоспар
Бөлім:
|
Айнымалы ток
|
Педагогтің аты-жөні
|
|
Күні:
|
|
Сынып:
|
Қатысушылар саны:
|
Қатыспағандар саны:
|
Сабақтың тақырыбы
|
Электр тізбегіндегі кернеулер резонансы. Есептер шығару
|
Сабақтың номері:
|
№ 29
|
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары
|
11.4.3.10 –резонанстық жиілікті анықтау
|
Сабақтың мақсаты
|
Электр тізбегіндегі кернеулер резонансы байқалатын шарттарды ескеріп, резонанстық жиілікті есептеу.
|
Жетістік критерийлері
|
Барлық оқушылар: Резонанс құбылысының мағынасын біледі.
Оқушылардың көпшілігі: Кернеулер резонансының жиілігін анықтау алгоритмін жаза алады.
Кейбір оқушылар: Кернеулер резонансының жиілігін шамалар арасындағы тәуелділікті қолданып, дұрыс есептей біледі
|
Бастапқы білім
|
Механикалық тербелістерде резонанстың пайда болуын білуі керек
|
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі/ уақыт
|
Педагогтің әрекеті
|
Оқушының әрекеті
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
Сабақтың басы
|
Амандасу. Сәлеметсіздерме балалар! Оқушыларды түгендеу.
Бүгінгі күн мен сабақ тақырыбын жазыңыздар:
«Электр тізбегіндегі кернеу резонансы» тақырыбына есептер шығару.
Өткен сабақ бойынша қайталап өтейік.
Тақырып бойынша төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз:
1
|
Резонанс және резонаныстық жиілік дегеніміз не?
|
|
2
|
Резонаныстық жиілік және резонаныстық кернеу формулаларын жаз?
|
|
3
|
Тербеліс жиілігі мен резонанстық жиілікті салыстыр?
|
|
4
|
Резонанс кезінде токтың өсуімен қатар қандай шамалар өседі?
|
|
5
|
Тұрмыста және өндірісте резонанстың маңыздылығы қанша?
|
|
|
сұраққа жауап береді
тапсырманы орындау
|
ұпай
|
Оқулық,
Физика, 11 сынып
|
Сабақтың ортасы
|
9-жаттығу 77-бет. Физика-11 сын, Тұяқбаев С. Т. §12, 73-77 бет
№1 . Жиілігі 400Гц айнымалы ток тізбегіне индуктивтілігі 0,1 Гн катушка қосылған.
Осы тізбекте резонанс болу үшін оған сыйымдылығы қандай конденсатор жалғау керек?
№2. Тербелмелі контур индуктивтілігі L=200 мГн катушка мен сыйымдылы5ы С=5 Ф конденсатордан тұрады. Резонанстық жиілікті анықтаңыздар.
№3. Тербелмелі контур индуктивтігі L=5 Гн катушка мен әр астарының ауданы S=100cм2
Ауалы жазық конденсатордан тұрады. Контур Гц жиілікте резонансқа түседі. Конденсатор астарларының арақашықтығы қандай?
|
Есептер шығару
|
ұпай
|
Физика, 11 сын, Тұяқбаев С. Т. §12, 73-77 бет
Физика, 11сын. Закирова Н. А. §9, 51-54 бет
жұмыс дәптері
|
Сабақтың соңы
|
Рефлекция
Кері байланыс
-Бүгін сабақ маған ұнады, себебі мен....................... үйрендім.
-Маған..................................................қиын болып көрінді.
-Мен енді ......................................................... үйренгім келеді
|
|
Стикер
|
|
Дескрипторлар
Есеп шығару
|
Критерийдің сипаттамасы
|
Балл
|
Тапсырма №1
|
Сұрақтарға жауап береді
|
3
|
Тапсырма№2
|
Есептің шарты бойынша берілгенін жазады
|
1
|
Есептеу формуласын жазады, Формуланы түрлендіреді
|
1
|
ізделінді шаманы анықтап, есептеп шығарады
|
1
|
Жауабын жазады
|
1
|
Тапсырма№3
|
Тізбектегі резонанстык жиіліктің формуласын жазады
|
1
|
ХБЖ-не келтіреді
|
1
|
Циклдік жиіліктің мәнін есептейді, жауабын жазады
|
1
|
|
Барлығы:
|
10
|
№1 . Жиілігі 400Гц айнымалы ток тізбегіне индуктивтілігі 0,1 Гн катушка қосылған.
Осы тізбекте резонанс болу үшін оған сыйымдылығы қандай конденсатор жалғау керек?
Берілгені: шешуі:
=400 Гц = =
L= 0,1 Гн
Т/k: C- ? C = =
С =
№2. Тербелмелі контур индуктивтілігі L=200 мГн катушка мен сыйымдылы5ы С=5 Ф конденсатордан тұрады.
Резонанстық жиілікті анықтаңыздар.
Берілгені: ХБЖ Шешуі :
L =200 мГн 0,2 Гн = = =
С =
Т/k: - ?
№3. Тербелмелі контур индуктивтігі L=5 Гн катушка мен әр астарының ауданы S=100cм2
Ауалы жазық конденсатордан тұрады. Контур Гц жиілікте резонансқа түседі.
Конденсатор астарларының арақашықтығы қандай?
Берілгені: ХБЖ Шешуі :
L = Гн = =
=
S = 100 cм2 м2 = ; C =
= 1
d = = 4
Т/k: - ? d = 4
Достарыңызбен бөлісу: |
