Сабақтың басы
Қызығушылығын ояту
|
Ұйымдастыру кезеңі
Үй тапсырмасын «Лездеме» әдісі арқылы сұрау
1.Дала өркениеті дегеніміз не?
2.Көшпелілердің етті сүрлеу тәсілін қалай түсінесің?
3.Натуралды шаруашылық дегеніміз не?
4.Көшпелі өркениеттің жетістіктері қандай?
5.Көшпелілердің қалалық мәдениеті-Тоқсанбай туралы не білесің?
Киіз үй туралы жұмбақтар
Күн сәулесі түседі
Бұрышы жоқ төрінен
Самал еркін еседі\ Киіз үй
Жетпіс екі найзаны
Біріктіріп ұстап тұр
Ата- бабаның қай жаны
Ие болса оған- ұшпақ бір
(Шаңырақ)
Көрсең,
Алып тор жолды парақтай,
Жайсаң,
Қатарлап сызған жолақтай.
Кереге
Оқушылар сұрақтарға жауап берген соң мұғалім оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсатымен таныстырады.
|
Оқушылар сұрақтарға жауап береді
|
Мадақ
тау
|
Тақырып
тық суреттер
|
Сабақтың ортасы
Мағынаны тану.
|
Киіз үй туралы бейнежазбадан үзінді көрсетіледі.
Оқушылар бейне материал көріп болғаннан сон төмендегідей сұрақтарға жауап береді:
1.Сіздер бұл бейнематериалдан не көрдіңіздер?
2.Не себепті киіз үй көшпелілер үшін ең қажетті баспана болып есептелді?
3.Киіз үйдің ерекшелігі неде?
Мәтінмен жұмыс «Кемпірқосақ» әдісі арқылы топтық талқылау
1-топ:Ежелгі көшпелілердің қолөнері
2- топ:Көшпелілердің баспанасы- киіз үй
3- топ:Ортағасырлық саяхатшылардың көшпелілердің баспанасы туралы жазған деректері
Тапсырма: «Семантикалық карта»
/ жеке оқушыларға тапсырма/
Мал атауы
|
Төлі
|
Малды қалай шақырады?
|
Мал иесі қалай аталады?
|
Алынатын өнімдер?
|
Жүнінен,
терісінен
жасалатын
бұйымдар?
|
Қой
|
|
|
|
|
|
Сиыр
|
|
|
|
|
|
Жылқы
|
|
|
|
|
|
Түйе
|
|
|
|
|
|
Ешкі
|
|
|
|
|
|
Тапсырма. Семантикалық карта
Сұрақтар
|
шекпен
|
уық
|
сәукеле
|
киіз үй
|
Көшпелілердің негізігі баспанасы
|
|
|
|
|
Қыздың ұзатылғанда киетін бас киімі
|
|
|
|
|
Түйе жүнінен тоқылатын сыртқы киім
|
|
|
|
|
Шаңырақ пен керегені байланыстыратын
|
|
|
|
|
Саяхатшылар_тіл_қатады»_Сәйкестендіру'>Тапсырма
« Саяхатшылар тіл қатады» Сәйкестендіру
|
Саяхатшылар
|
|
Олар айтқан деректер
|
1
|
Гильом де Рубрук:
|
|
«Киіз үй көшпелі өмір салтының негізгі алғышарттарының бірі болғандықтан ұдайы жетіліп, ұдайы шыңдалып, ұдайы сәулеттеніп отырды. Бұл ретте, киіз үйді көшпелілердің ғасырлар бойғы өмірлік тәжірибесінің, ой өрісінің, талғам – танымының және шеберлік – шалымының ең жарқын айғағы деуге болады»
|
2
|
А.Сейдімбек:
|
|
«Қазақтың киіз үйі құрылымдық жағынан осы уақытқа дейін көшпелі халықтардың бірде-біреуі асып түсе алмаған, жылжымалы баспананың ең жетілдірілген түрі болып табылады»
|
3
|
С. Руденко:
|
|
“Дөңгелекті құрылғыны олар “арба” деп атайды. Кеп дөңгелекті арбаның үстіне тұрғызғаны – бір-біріне қайыспен байластырылған ағаштардан құрастырылған күмбез сияқты қаңқа”
|
4
|
Ибн Батута
|
|
«олар тұратын үйлер ағаш кеспектерден құрастырылып, бұтақтармен шабақталған, төбесінде жоғары қарай мойын созып, ықшамдана түсетін оттықтікі сияқты дөңгелек түтігі бар арба үстіне орналастырылады да, үнемі аппақ болып жарқырап тұруы үшін жүнге әк, ақ топырақ, сүйек үгіндісін қосып басқан киізбен қапталады екен. Осындай үйлі арбаға 22 өгіз жегіледі екен»
|
Тапсырма.
Киіз үйдің жабдықтары мен жиһаздарын анықтау
Кестемен жұмыс
Жүннен жасалған
|
Былғарыдан
(теріден) жасалған
|
Ағаштан жасалған
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Түйінді ой-пікір
|
Жеке жұмыс. (Сабаққа мейілінше аз қатысып отырған оқушыға)
Баспаналарды пайда болу ретімен орнына қой.
|
Мәтінмен жұмыс
Мәтіннен негізгі идеяны анықтайд
Оқушыларға ортағасырлық саяхатшылардың (Г.Рубрук, Ибн Батута, А. Сейдімбек, С. Руденко т.б.) көшпелілердің баспанасы туралы жазған деректерге талдау жасайды
қолданбалы өнер туындыларының атауларын жазады; көшпелілер бұйымдарының қолданылу мақсатын сипаттайды;
қолөнер бұйымдарының көшпелі тұрмысқа бейімділігін түсіндіреді;
Уақыт ағымына байланысты баспаналардың дамып отырғанын анықтайды
|
ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады
«Ең үздік жауап»
«Алақан-жұдырық»
«Жұлдызшалар»
|
Киіз үйдің тарихы туралы видео
Ата-бабамыздан жеткен асыл мұрамыз туралы деректер
Суреттер,үлестірме материалдар
|