1-бөлім. ГЕОГРАФИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ
1.1 Жалпыгеографиялық әдістер
|
Сабақтың тақырыбы
|
11-12. Шаруашылық әрекеттің қоршаған ортаға әсерін матрицалы бағалау әдісі
|
Сабақта қол жеткізілетін оқыту мақсаты (оқу жоспарына сілтеме)
|
10.1.1.4 Зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық сараптама элементтерін қолдану
|
Сабақтың мақсаты
|
Барлық оқушылар: Қоршаған ортаға әсерін бағалаудың матрицалық әдісін түсіндіреді.
Оқушылардың көпшілігі: Шаруашылық әрекетінің қоршаған ортаға әсерін бағалаудың матрица түрлерін құрастырады.
Кейбір оқушылар: Орындалған жұмысты қорғайды.
|
Бағалау өлшемдері
|
1. Қоршаған ортаға әсерін бағалаудың матрицалық әдісін қолданады.
2. Шаруашылық әрекетінің қоршаған ортаға әсерін бағалаудың әртүрлі матрица түрлерін құрастыра алады.
3. Орындалған жұмысты қорғайды.
|
Құндылықтарды қалыптастыру
|
Оқу дағдысы: ғылыми мәтінмен жұмыс
Жазу дағдысы: есептеулер жүргізеді
Сөйлеу және тыңдау дағдылары: мәселені
талқылау, өз көзқарасын дәлелдеу
Негізгі тірек сөздер тізбегі: қоршаған ортаға әсерді бағалау, матрица, экожүйе, шаруашылық әрекет, биценоз, ауылшаруашылық өндірісін интенсификациялау
|
Пәнаралық байланыстар
|
Ынтымақтастық – сыныптастарының көзқарастарын қабылдау арқылы тыңдау дағдысын қалыптастыру.
|
Тақырып бойынша алған білімдері
|
Математика, информатика
|
Құндылықтарды қалыптастыру
|
Географиялық сараптама
|
Сабақтың барысы
|
Сабақ кезеңдері
|
Сабақта жоспарланған жаттығу түрлері
|
Көрнекілік
|
Сабақтың басы 10 мин
|
Ұйымдастыру кезеңі
Сенім ортасын қалыптастыру.
«Калейдоскоп» әдісі
Мұғалім топтарға сөз тіркестерін ұсынады, белгілі бір уақыт ішінде мүмкіндігінше көп сөз құрастыру керек. Көп сөз құрастырған топ жеңіске жетеді. Аталған әдіс оқушылардың сабаққа көңіл бөлулеріне жақсы көмектеседі. Топтарға бөлу.
Тақырып, мақсат, міндет және күтілетін нәтижені анықтау.
|
|
|
|
|
|
|
ҚБ. «Басбармақ» әдісі
|
|
Сабақтың ортасы
20 мин
|
(ТЖ) Жұмыс барысы:
1-тапсырма. Белгілі бір шаруашылық әрекеті түрлеріне негізгі әсер етуші типтері мен нысандарын анықтау.
2-тапсырма. Шаруашылық нысандардың әсерінен
немесе қарама-қарсы әрекеттің экожүйедегі тура, кері және жанама әсерлерін анықтауға мүмкіндік беретін әртүрлі матрица түрлерін құрастыр.
Қоршаған ортаға әсерін бағалауды матрица түрлерін қолдану бір әдіс түрі.
3-тапсырма. Анықталған шаруашылық әрекетінің қоршаған ортаға әсерін бағалауды жүргізудің барлық матрица түрлеріне қорытынды жаса.
1, 3-матрицасынан шаруашылық әрекетіне қолайлы нұсқасын анықта. Базалық материал
1-матрица. Табиғат компоненттері әсері және
компоненттегі өзгерістер түрлері
Табиғат компонентте
рі
|
Егістік алқаптың ауданын кеңейту
|
Батпақты құрғату
|
Тың жерлерді жырту
|
Орман массивтерін
түбірден тазарту
|
Табиғат компоненттеріндегі өзгерістер
|
Топырақ
|
|
|
|
Гидросфера
|
|
|
|
Тропосфера
|
|
|
|
Өсімдік
|
|
|
|
Жануарлар
|
|
|
|
Адам
|
|
|
|
2-матрица. Табиғат компоненттеріне әсер етуші нысандар
|
Технологиял ық карта:
сабақ кезеңдері, тапсырма, жұмыс
дәптері, қалам, қарындаш, географиялы
қ атлас,
тақырып бойынша қосымша
әдебиеттер, интернетке
қолжетімділі
к, негізгі
мәлімет
|
|
Өзгерге н
табиғат
компоне нттері
|
Ауылшаруашылық өндірісін интенсивті жүргізу
|
|
Минера лды
тыңайтқ
ыштард ы қолдану
|
Зиянды заттардан қорғаныс заттарын қолдану
|
Замана уи
техник аны
қолдан у
|
Ауылшару ашылық
мәдениетін де жаңа
сорттарды шығару
|
Өндірістің теріс салдары
|
Топыра
қ
|
|
|
|
|
Гидрос фера
|
|
|
|
|
Тропос фера
|
|
|
|
|
|
3
(
1
2
3
|
Өсімдік
|
|
|
|
|
|
|
Жануар
лар
|
|
|
|
|
Адам
-матрица. Табиғат компоненттеріне және экожүйеде тізбектік реакция тудыратын әрекет түрлері
Тізбек тік
реакция
компоне нттері
|
Әрекет түрлері
|
Дала зонасындағы су құбырларының құрылысы
|
Ауызсу мақсатында жасанды суқоймаларын ұйымдастыру
|
Табиғат компоненттерінің өзгерісі
|
Литос фера
|
Тірі
организм дер
|
Тропосфера
|
Гидрос фера
|
Табиғаттағы үздіксіз реакция
|
|
|
|
|
|
Жұмысты орындауға әдістемелік нұсқаулық технологиялық карта).
Сарамандық іс-әрекет нәтижелерінің таныстырылымы.
ҚБ. Өзара бағалау. «Екі жұлдыз – бір тілек» әдісі Дескриптор:
. Белгілі бір шаруашылық әрекет түрлерінің негізгі әсер етуші типтері мен нысандарын біледі.
. Әсер етуді бағалау кезінде матрицалық әдісті қолданады.
. Ғылыми терминдерді біледі.
|
Сабақтың соңы
8 мин
2 мин
|
Рефлексия: «Аяқталмаған сөз»
«Еркін микрофон»
Сенің ойыңша, неге қол жеткізілді?
Қандай қиындықтар туындады?
|
|
Үй тапсырмасы
§11-12 тақырыпқа сұрақтар құрастыру.
|
|
1-бөлім. ГЕОГРАФИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ
1.1 Жалпыгеографиялық әдістер
|
Сабақтың тақырыбы
|
13-14. Географиялық зерттеулердегі аудандастыру әдісі
|
Сабақта қол жеткізілетін оқыту мақсаты (оқу жоспарына сілтеме)
|
10.1.1.5 Зерттеу тақырыбына сәйкес аудандастыру әдісін қолдану
|
Сабақтың мақсаты
|
Барлық оқушылар: «Аудан», «аудандастыру», қағидалар, кезең, аудандастыру ұғымдарын біледі.
Оқушылардың көпшілігі: Ауданға салыстырмалы талдау жүргізеді, аудандастыру түрлерін анықтайды.
Кейбір оқушылар: Өзінің көзқарасын дәлелдейді.
|
Бағалау өлшемдері
|
- «Аудан», «аудандастыру» қағидалары, кезең, аудандастыру ұғымдарымен танысады.
- Ауданға салыстырмалы талдау жүргізеді, аудандастыру түрлерін анықтайды.
- Өзінің көзқарасын дәлелдейді.
|
Тілдік мақсаттары
|
Оқу дағдысы: оқулық мәтінін оқу
Жазу дағдысы: кесте, кескін картаны толтыру
Сөйлеу және тыңдау дағдылары: тапсырмаларды бөлу және өзара оқыту, мәселелерді талқылау
Негізгі тірек сөздер тізбегі: аудандастыру әдісі, аудандастыру, аудан, біртекті аудандастыру, тораптық аудандастыру, аудандастыру қағидалары, көп белгілі аудандастыру, бір белгілі аудандастыру
|
Құндылықтарды қалыптастыру
|
Индустриаландыру және инновация негізінде экономикалық өсу.
Ынтымақтастық – сыныптастарының көзқарастарын қабылдау арқылы тыңдау дағдыларын қалыптастыру.
|
Пәнаралық байланыстар
|
Экономика, демография
|
Тақырып бойынша алған
білімдері
|
Географиялық сараптама
|
Сабақтың барысы
|
Сабақ кезеңдері
|
Сабақта жоспарланған жаттығу түрлері
|
Көрнекілік
|
Сабақтың басы
10 мин
|
Ұйымдастыру кезеңі. Сыныпта қолайлы ахуал қалыптастыру.
Жұптарды қалыптастыру.
«Өз жұбыңды ізде» әдісі.
Үй тапсырмасын тексеру.
Географиялық диктант
ҚБ. Эталон бойынша өзін-өзі бағалау.
Мұғалімнің кері байланысы.
Тірек етістіктер көмегімен мақсатты қалыптастыру.
Мұғалім сабақтың тақырыбын айтады және оқушыларға тірек етістіктердің көмегімен мақсатты қалыптастыруды ұсынады: оқу, білу, білік, анықтау, жалпылау, бекіту, дәлелдеу, салыстыру, талдау, қорытынды шығару, жүйелеу және т.б.
|
Мульфильм кейіпкерлері көрсетілген парақтар.
Сұрақтар көрсетілген слайд.
Жауап көрсетілген слайд.
Өлшемдер көрсетілген слайд.
Тірек етістіктер көрсетілген слайд.
|
|
Жаңа материалды меңгеру.
1-тапсырма
(ЖЖ) §13-14 тақырыптарын оқып шығып, «Географиялық аудандастыру» тақырыбы бойынша глоссарий құрастыр.
Жаңа ұғымдар мен терминдер тізімінде кем дегенде 8 атауды көрсету керек.
Дескриптор:
1. Мәтінді оқып шығады, тақырып бойынша кем дегенде 8 атаудан тұратын глоссарий құрастырады.
|
Оқулық, географиялық ұғымдар сөздігі, географиялық сайт
WEBGEO.RU –
«география порталы»
|
|
|
|
|
|
2. Глоссарийді дәптерге толтырады. ҚБ. Өзін-өзі тексеру.
Жұмысты орындауды бағалау: «+», «-»
2-тапсырма
(Ж) 10 минут ішінде мәтінді оқып шық және тақырыптан кейін берілген сұрақтарға жауап бер.
Жұппен сұрақтарға жауап беріңдер.
ҚБ. Өзара сұраққа жауап береді. «Шәкіл» әдісі Дескриптор: Мәтінді оқиды. Сұрақтарға жауап береді.
Жеке. 3-тапсырма. Тапсырманы орында. Қазақстан мысалында басқада аудандарымен ауданның көршілестік дәрежесін анықта және нәтижесін кестеге жаз. Көршілестіктің бірінші деңгейін 1 санымен, екінші деңгейін – 2 және т.с.с. белгіле. Әрбір ауданнан алған көршілестік көрсеткіштерін толтыр. Қорытындысын «көршілестік дәрежесі» бағанына жаз. Егер көрсеткіштер төмен болса, ол аудандар жүйесінде қолайлы орналасқан.
Кесте: Қазақстанның экономикалық
аудандарының көршілестік дәрежесі
Аудан
|
Солт
үстік
|
Баты с
|
Ортал ық
|
Шығ ыс
|
Оң түс
тік
|
Дәр ежес і
|
Солтү стік
|
0
|
|
|
|
|
|
Батыс
|
|
0
|
|
|
|
|
Ортал ық
|
|
|
0
|
|
|
|
Шығы с
|
|
|
|
0
|
|
|
Оңтүс тік
|
|
|
|
|
0
|
|
Дескриптор:
1. Солтүстік Қазақстанның көршілестік дәрежесін анықтайды.
2. Батыс Қазақстанның көршілестік дәрежесін анықтайды.
3. Орталық Қазақстанның көршілестік дәрежесін анықтайды.
4. Шығыс Қазақстанның көршілестік дәрежесін анықтайды.
5. Оңтүстік Қазақстанның көршілестік дәрежесін анықтайды.
6. Көршілестік дәрежесі бойынша Қазақстанның аудандастырылу Кескін картасын құрастырады. ҚБ. Өзара тексеру.
(Ж) 4-тапсырма. Өз жауабыңды дәлелде. «Авторлық үстел» әдісі
|
|
|
Әр кезеңде аудандастыру мәселелерімен
И.Арсеньев, П.П.Семенов-Тян-Шанский,
Д.И. Менделеев, Н.Н. Баранский, т.б. айналысты.
Қазіргі уақытта олардың идеялары өзекті ме?
Дескриптор:
1. Аудандастыру теориясына қосқан үлесін анықтайды.
2. Өзінің көзқарасын дәлелдейді.
ҚБ. «Екі жұлдыз – бір тілек» әдісі
|
|
Сабақтың соңы
9 мин
|
Рефлексия: «Сауалнама» әдісі
|
Сұрақтар парақшасы
|
1 мин
|
Үй тапсырмасы
|
Достарыңызбен бөлісу: |
