Сабақтың тақырыбы : Ж. Аймауытовтың "Әнші" әңгімесіндегі Әмірқан бейнесі

жүктеу 213,59 Kb. бет 59/78 Дата 14.05.2022 өлшемі 213,59 Kb. #38589 түрі Сабақ

«Сыр сандық» өлеңін мәнерлеп оқу. Сынып оқушылары топпен жұмыс жасайды. Әр топ өлеңді композициялық, сюжеттік құрылымына сәйкес оқып, мазмұндайды. Топ мүшелері толықтырады. (Өлеңді топтың оқу жүйесі: І топ- 1,2, 3,4; ІІ топ- 5,6,7,8,9,10,11; ІІІ топ- 12,13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21 шумақтары).  І топтың жауабы: Жалған достар қолыңда жемің болса,сені шырқ айналып,қасыңнан кетпейді. Ал қолыңнан билік кетсе, жемің таусылса,ол жалт береді. Ол дос емес, жалған дос. Нағыз достар сырын ақтарып,бірін-бірі ұғынып,сыр түйінін берік сақтайды. Ондай достардың жан сарайы, жүрегі- берік қойма тәрізді. Оны ақтаруға кез- келгеннің қолы жете бермейді. Тек достың досы ғана ақтара алады.  ІІ топтың жауабы: Сәкен де сағына сырласатын нағыз дос іздейді. Шын досының ішкі сырын мысал етіп жырлайтынын ескертеді. Ақын досының ішкі сырын Сарыарқаның биік шыңдарына ,оның қалың нулы орманы,мұз бұлақтары мен табиғи байлығына теңейді. Меніңше, бұл суреттеме- досының жан дүниесі.  ІІІ топтың жауабы: Сол тауда биік шың бар, шың басында қойма бар, онда қымбат жасау бар, сол асыл бұйым, ғажап перне, сен оның кілтін тауып аш та,сым пернені басып қара, дұрыс бассаң ғана сырын ақтара аласың. Ақынның суреттеген қоймасы- досының жан дүниесі, жүрегі. Адамның жүрегі- алтын қойма, оның жайын сезе білетіндер ғана кілтін тауып аша алады. Ол- шынайы досың, жаныңды ұғатын жан.  Сәкен бұл өлеңінде шынайы адал достықты тілге тиек еткен. Өмір, достық туралы терең толғанған ақынның жаны таза, ешкімге қиянаты жоқ. Адалдық пен арамдық, мансап пен ар-ұждан, достық пен қастықтың ара жігін аша жазып,адам үшін құнды байлық-достықты жырлайды. Дос көңілін шыңдағы қоймаға,алтын сарайға балайды. Лирикалық кейіпкер ақынның өзі достық сезімін құзды шыңға,нулы шатқалға, мөлдір суға, қымбат жасауға ұқсатады. Жанама, жағымсыз достарды қаламайды. Алтын сарай- шын достыққа нағыз дос ие болады дегенді айтады. Сұлу пернелер-адам бойындағы жақсы, жағымды қасиеттер. Адамдағы асыл қасиеттер шын достыққа жеткізетінін ақын тебірене жырлайды.  Өлеңді әдебиет теориясы бойынша сатылы кешенді талдау.  Ітоп: Өлеңнің тақырыбын, идеясын, жанрын анықтайды;  ІІ топ: Өлеңді құрылысына қарай талдайды;  ІІІ топ: Өлеңнің тіліне талдау жасап, сөз айшықтарын табады.  «Сыр сандық» өлеңі СКТ:  1.Авторы: С. Сейфуллин 1894-1938 жылдары  өмір сүрген ақын, қоғам қайраткері;  2.Тақырыбы: Адал достық пен жанама достық;  3. Идеясы: Адамгершілік асыл қасиеттерді дәріптеу,  адалдыққа, шынайылыққа үндеу;  4. Жанр түрі: Лирика (көңіл- күй лирикасы);  Лирикалық кейіпкер: ақынның өзі;  5. Шумақ саны: 21;  6. Тармақ саны: 84;  7. Бунақ саны: 2;  8. Буын саны: 7- 8 буынды;  9. Ұйқас түрі: шалыс ұйқас;  10. Әдеби- теориялық ұғымдар: Троп- сөзді құбылту.  а) Эпитет: Нағыз дос, сымбатты тау, құзды шат, аққан су, сылдыраған  бұлақ, шың басы, алтын жазу, қымбат жасау, асыл сым,алтын сарай, сұлу  сым, мұз бұлақ, берік қойма, т.б.  ә) Омоним, көп мағыналы сөздер: қол, кілті, беті, жасау, т.б.  б) Еспе қайталау:  Сыр сандықты ашып қара, ашып қара, сырласым,  Сым пернені басып қара, басып қара, жырласын.  в) Түсіндірме сөздік: сыр- әркімнің өзіне тән, өзгеге белгісіз ойы;  сандық- әр түрлі бұйым салуға арналған, ағаштан жасалған үй жиһазы;  зеңгір құз- биік жартас, тұңғиық шыңырау.  жүктеу 213,59 Kb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз