- Сабақтың тақырыбы:
- Тұрақты тіркестер
- Пәні қазақ тілі
- а) Білімділік: Оқушыларға тұрақты сөз тіркестерінің
- біртұтас тілдік құбылыс екенін түсіндіру;
- ә) Дамытушылық: Тұрақты тіркесті сөздік қорларына енгізіп, тіл байлықтарын дамыту;
- б) Тәрбиелік: Тұрақты сөз тіркесін сөйлеу мен жазу дағдысына енгізуге тәрбиелеу;
- Сабақтың әдісі: СТО элементтері, сұрақ-жауап, ізденіс
- Сабақтың түрі: Жаңа білімді меңгерту.
- Пәнаралық байланыс: әдебиет, өзін-өзі тану.
- Сабақтың көрнекілігі: Интербелсенді тақта, әдістеме, дидактикалық материалдар, грамматикалық ойындар, І. Кеңесбаев «Фразеологиялық сөздік» кітабы, таблица.
- Сабақтың барысы:
- Ұйымдастыру кезеңі.
- а) Оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу;
- ә) зейіндерін сабаққа аудару.
- Тілімізде еркін сөз тіркестері, тұрақты сөз тіркестері деген ұғым бар.
- Еркін сөз тіркестері мен тұрақты сөз тіркестерін
| | - Таза дәптер, әдемі киім, әдепті оқушы, баланың ісі, үздік оқушы, жақсы адам,кең бөлме, ашық есік, т.б.
| - Тайға таңба басқандай (анық), жүрек жұтқан(батыр), тіс жармау(үндемеу), бармағын тістеу(өкіну), мұрнын көкке көтеру(менменсу),
- Бетінен оты шығу(ұялу), қолы ашық(жомарт),т.б.
| - Құрамындағы сөздердің орнын өзгертуге немесе басқа сөзбен орнын ауыстыруға бола беретін тіркестерді еркін тіркестер дейміз.
- 2. Құрамындағы сөздер жеке-жеке мағынаны білдіреді.
- 3. Құрамындағы сөздер жеке-жеке сұраққа жауап беріп, екі сөйлем мүшесі болады.
| - 1.Құрамындағы сөздердің орнын өзгертуге немесе басқа сөзбен орнын ауыстыруға болмайтын тіркестерді тұрақты тіркестер дейміз
- 2. Құрамындағы сөздер жеке-жеке мағына бермей, барлығы тұтас бір мағынаны білдіреді.
- 3. Бір сұраққа жауап беріп, бір сөйлем мүшесі болады.
| Мысалы: Оқу инемен құдық қазғандай(қиын) - Мысалы: Оқу инемен құдық қазғандай(қиын)
- Көзі ашық(оқыған), көкірегі ояу(сапалы) азаматтар елге қызмет етеді.
- Бірінші сөйлемдегі «оқу инемен құдық қазғандай» деген тұрақты тіркестер тұтас бір мағынаны білдіріп, қандай деген бір сұраққа жауап беріп, сөйлемде баяндауыш қызметін атқарады.
- Екінші сөйлемдегі «көзі ашық», «көкірегі ояу» деген тұрақты тіркестер де тұтас бір мағынаны білдіріп, қандай деген бір сұраққа жауап беріп, сөйлемде бірыңғай баяндауыш қызметін атқарады.
- (Синонимдік тұрақты тіркестер)
- 1.Үріп ауызға салғандай, ай десе аузы бар, күн десе көзі бар.
- 2.Ит арқасы қиянда, ит өлген жер.
- 3.Зәре-құты қалмау, көзі шарасынан шығу.
- 4.Мұрнынан шаншылып жүру, сүрініп жығылу.
- 5.Жүрек жұтқан, жүрегінің түгі бар.
- 6. Қоян жүрек, су жүрек.
- Қарама-қарсы мағынадағы сыңарын табу
- (Антонимдік тұрақты тіркес)
- 1.Бетінен оты шығу Ат ізін салмау
- 2.Ат ізін құрғатпау Беті шімірікпеу
- 3.Ит өлген жер Көңілі тасу
- 4.Құлақ аспау Таяқ тастам жер
- 6.Көңілі басылу Құлақ қою
- Кітаппен, дәптермен жұмыс
- 111-жаттығу. 1.Төмендегі тұрақты тіркестерді жаттап алу.
- 2.Қайсылары антонимдік қатар, қайсылары синонимдік қатар құрап тұрғанын табу.
- 3.Тұрақты тіркестердің мағыналарын балама сөздермен ашу(ауызша).
- 113-жаттығу. 1.Мәтінді оқу, ат қою.
- 2.Тұрақты тіркестерді теріп жазу.
- 3.Мәтіндегі тұрақ ты тіркестерді олардың синонимдерімен ауыстырып жазу.
- 4.Тұрақ ты тіркестерді қолдана отырып, шағын мәтін құрап жазу(шығармашылық жұмыс).
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - 6.Жерге кіре жаздады7.Бармағын тістеу
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 112-жаттығу.Әдеби кейіпкерге фразеологиялық тіркестерді пайдаланып, мінездеме жазу. - 112-жаттығу.Әдеби кейіпкерге фразеологиялық тіркестерді пайдаланып, мінездеме жазу.
- Бағалау
Достарыңызбен бөлісу: |