Сабақ саны Модуль мазмұны Уақыты Кіріспе 1-сабақ

жүктеу 2,61 Mb.

бет	1/18
Дата	17.01.2020
өлшемі	2,61 Mb.
	#26998
түрі	Сабақ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 18

I МОДУЛЬ

Лексикалық тақырыбы: Отбасы

Грамматикалық тақырыбы: Құрмалас сөйлемдер.

Ырықсыз, ортақ етістер

Бөлімі	Сабақ саны	Модуль мазмұны	Уақыты
Кіріспе	1-сабақ	Модульге кіру Грамматикалық тақырып Лексикалық тақырып Бекіту. «Аналарды ардақтаңдар» мәтіні Деңгейлік тапсырмалар Жаттығуларды орындау	45 минут
Сөйлесу	2-сабақ	«Әкені сыйла» мәтінімен жұмыс Деңгейлік тапсырмалар М. Жұмабаевтың «Қарағым» өлеңімен жұмыс Жаттығуларды орындау	45 минут
	3-сабақ	«Сәлемдесу» мәтіні Диалогпен жұмыс Жаттығуларды орындау	45 минут
	4-сабақ	Нақыл сөздермен жұмыс Ә. Тәжібаевтың «Балалар» өлеңімен жұмыс Жаттығуларды орындау Сұрақтармен жұмыс	45 минут
	5-сабақ	Мақал-мәтелдермен жұмыс Деңгейлік тапсырмалар Ә. Сәрсенбаевтың «Сен құрметте оны!» өлеңі Жаттығулармен жұмыс	45 минут
	6-сабақ	Тіл дамыту Деңгейлік тапсырмалар Жаттығулармен жұмыс «Асыранды қаздар» мәтінімен жұмыс	45 минут
	7-сабақ	Нақыл сөздермен жұмыс. Жаттығулармен жұмыс	45 минут
	8-сабақ	Суретпен жұмыс «Көке» мәтінімен жұмыс Жаттығулармен жұмыс	45 минут
Қорытынды	9-сабақ	1. Тест 2. Бақылау сұрақтары	45 минут

Кіріспе бөлімі

1-1 - сабақ Аналарды ардақтаңдар Күні: 2.09.15ж.

I. Ұйымдастыру кезеңі.

II. Модульдің құрылымы мен мақсатын таныстыру.

III. Сабақтың мақсатын, барысын айту.

IV. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

Грамматикалық тақырыпты тірек сызба негізінде түсіндіру.

Сөйлем түрлері
Құрамына қарай	Тұрлаулы мүшелерінің қатысына қарай	Мағынасына қарай
Жай сөйлем	Бастауыш - баяндауыш	Бір ой беріледі.
Құрмалас сөйлем	Бастауыш - баяндауыш, Бастауыш - баяндауыш (I жай сөйлем, II жай сөйлем )	Күрделі ой беріледі.

Құрмалас сөйлем бірнеше жай сөйлемнен құралып, күрделі ойды білдіреді.

Салалас құрмалас сөйлемнің құрамындағы жай сөйлемдердің баяндауыштары тиянақты болып, өзара тең дәрежеде байланысады.

Сабақтас құрмалас сөйлемдердің алғашқысының баяндауышы тиянақсыз болып, екінші сөйлемге бағына байланысады.

Түрлері	Құрамына қарай	Белгісі	Мысалы
Салалас құрмалас	Кемінде екі жай сөйлемнен құралады.	Өзара тең дәрежеде байланысады. Баяндауыштары тиянақты болады.	Бала қатты ауырды, анасы күні-түні күзетумен болды.
Сабақтас құрмалас	Кемінде екі жай сөйлемнен құралады.	Бірі екіншісіне бағынады. Бірінші сөйлемнің баяндауышы тиянақсыз болады.	Бала далаға шықса, есік алдында күтіп тұр екен.
Аралас құрмалас	Кемінде үш жай сөйлемнен құралады.	Өзара салаласа, сабақтаса байланысады.	Олар келді де, күн жылынғандықтан, тысқа шығып кетті.

Орындаушының іс-қимылға қатысы қандай екенін білдіретін етістіктің түрі етіс деп аталады. Мысалы: ілінді, айтысты, т.б.

Етістің төрт түрі бар: өздік, өзгелік, ырықсыз, ортақ. Іс-әрекеттің, орындаушысының ырқынан тыс орындалатынын білдіретін етістіктің түрі ырықсыз етіс деп аталады. Жалғанатын жұрнақтары: -л, -ыл, -іл: жинал, -н, -ын, -ін: алын.

Іс-әрекетті, қимылды орындаушылар ортақтасып, бірлесіп орындайтын етістің түрі ортақ етіс деп аталады. Жалғанатын жұрнақтары: -с, -ыс, -іс: жинас, сөйлес, т.б.

Оқушылар оқулықта берілген сызбаларды, ережелерді оқып шығады.

V. Сөздік жұмысы.

1. Сөздер мен сөз тіркестерінің мағыналарын түсіндіру, сөздік дәптерлеріне жазу.

2. Сөздерді дұрыс айтуға дағдыландыру: а) мұғалімнің мәнерлеп оқуы;

ә) оқушылардың дауыстап қайталауы; б) оқушылардың тізбектеп оқуы.

3. Сөздерден сөз тіркестерін құрау.

4. Сөйлем құрау.

Сөздік

тілегі - мечта іздеу - искать

айналу-толғану - здесь: лелеять жақын - близкий

тырмысып жабысу - здесь: прильнуть қымбат - дорогой

толқу - волноваться тасу - кипеть

сезім - чувство

VI. Бекіту.

1-тапсырма. Мәтінді оқып шығу. Ананың тілі, ананың махаббаты, ананың тілегі дегенді қалай түсінетіндері туралы пікірлесу.

2-тапсырма. Мәтін бойынша үш деңгейлік тапсырмаларды орындау. Мәтін бойынша деңгейлік тапсырмаларды жеке топтық оқыта үйрету ойыны арқылы да жүргізуге болады.

Жеке - топтық жұмыс формасы

Құрал-жабдығы:

1. Бағалау парағы.

2. Оқулықтағы үш деңгейлік тапсырмалар.

3. Жауап үлгілерін мұғалімнің өзі дайындайды. Жетондар

Ойынның жүру барысы

Бұл сабақта оқушылар өз даярлық деңгейіне қарай тапсырмалар таңдай алады. Әр оқушының алдында үстелде үш деңгейлік сұрақтар бар парақтар жатыр (әр парақта 2-3 тапсырмадан).

Оқушылар деңгейді таңдайды:

• III деңгей тақырып бойынша алынған ақпаратты қолданып, жеткізе білуді талап етеді.

• II деңгей сұрақтары бұл ақпаратты талдай білуін талап етеді.

• I деңгей (едәуір күрделі деңгей) сұрақтары шығармашылық сипаттағы тапсырмалардан тұрады, мұнда оқушылар ақпаратты бағалап, ол туралы өз пікірін білдіріп, оны негіздеп, дәлелдей білуі тиіс. Жауаптар әр деңгейдің ішінде бес балдық жүйемен бағаланады.

Оқушыларға өздеріне тиісті деңгейді таңдап алуға уақыт бөлінеді (2-3 минут). I деңгейді таңдап алған оқушылар бөлек отырады (оларға көбірек уақыт беріледі). Әрбір сұраққа немесе тапсырмаға дайындалу үшін оқушыларға 5-7-10 минут уақыт беріледі. Оқушылар екі-екіден отырады. II және III деңгей тапсырмаларын таңдап алғандар бір-біріне бірінші сұрақ бойынша жауап береді. Сосын мұғалімнен жауап үлгілерін алып, сыныптастарының жауабын салыстырады да, бағалау парағына бір-біріне баға қояды.

Мұғалім дайындық барысында оқушыларға көмек бере алады. I деңгей тапсырмасын алған оқушылардың жауабын мұғалім өзі тексеріп, бағалайды. Бұдан әрі 2, 3-сұрақтардың жауаптары да осы үлгімен дайындалады.

Жұмыс аяқталған соң, II және III деңгей тапсырмаларымен жұмыс істеген оқушылар әр сұраққа қойылған бағалары негізінде өз сыныптастарына бір ортақ баға шығарып, оны да бағалау парағына енгізіп, мұғалімге өткізеді.

I деңгей тапсырмаларымен жұмыс істеген оқушылардың бағалау парағын мұғалім өзі толтырады.

4-тапсырма. Берілген сөйлемдерді құрмалас сөйлем түрінде тиісті сөздермен аяқтау.

Жауап үлгісі:

1. Ананың махаббаты, ананың тілегі шексіз жатқан бір теңіз, анамызды әрқашанда ардақтайық.

2. Ана деген сөздің өзі ыстық, сондықтан біз бар жақсылықты соған арнамақпыз.

3. Аналарымызды ардақтауымыз, жан-жақты қамқорлық жасауымыз керек, сол себепті барлық күшімізді салайық.

5-тапсырма. Мақалдарды түсініп оқып, құрмалас сөйлемдердің түрлерін анықтау.

Жауап үлгісі:

1. Өзің жебір көрсең де, кісіге қиянат жасама. - Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем.

2. Балам абзал болсын десең, өзің адал бол. - Шартты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем.

3. Жігіт өз үйіне сыйлы болмай, елге қадірлі болмайды. - Қимылсын бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем.

VII. Сабақты қорытындылау.

VIII. Үй тапсырмасы. 6-тапсырма.

«Анамды құрметтеймін» деген тақырыпқа шығарма жазу.
Сөйлесу бөлімі

2-2-сабақ Әкені сыйла Күні: 3.09.15ж.

I. Ұйымдастыру кезеңі.

II. Үй тапсырмасын тексеру.

III. Сабақтың мақсатын, барысын айту.

IV. Бекіту. Сөздік жұмысы.

Сөздік

мазақ қылу - дразнить

тыйып қою - утихомирить, успокоить

күлу - смеяться

уәде - обещание

өмір сүргім келмейді - не хочу жить

қартайғанша - до старости

қорқу - бояться

ұялу - стесняться

қызару - покраснеть

келемеж қылу - здесь: смеяться

1-тапсырма. Мәтінді түсініп оқып, үш деңгейлік тапсырмаларды орындау. Тапсырмаларды топтық оқыта үйрету ойыны арқылы да жүргізуге болады.

Сынып 3 адамнан топтарға бөлінеді. Тақырып материалы бірнеше блоктарға бөлініп, әрқайсысына үш нұсқадағы тапсырма дайындалады. Бір сабақта әр оқушыға 4 тапсырмадан болса, жеткілікті. Тапсырмаларды бөрі орындайды, бір-біріне көмектеседі (мұғалімнен кеңес алуға болады). Өр тапсырма бағаланып, нәтижесі бағалау парағына жазылып отырылады. Сабақ соңына барлық тапсырмаларға берген жауаптарын қорыта келе, әр оқушыға ортақ баға қойылады.

2-тапсырма. Өлеңді түсініп, мәнерлеп оқу. Кімдерге арналғанын айту.

Қарағым

Қарағым, оқу оқы, босқа жүрме!

Ойынға, құр қаларсың, көңіл бөлме.

Оқымай ойын қуған балаларға

Жолама, шақырса да, қасына ерме!

Кідірме, аялдама, алға ұмтыл,

Алам деп көктен жұлдыз қолың серме.

«Қарманған қарап қалмас» деген рас,

Тоқтамай істей білсең батып терге;

Жасынан оқу оқып, өнер қуған,

Жан жетпес көңілі жүйрік кемеңгерге...

(М. Жұмабаев)

3-тапсырма. Сөйлемдерге талдау жасау, тұрлаулы мүшелерінің астын сызу.

4-тапсырма. Берілген сызбалар бойынша сөйлем құрау.

5-тапсырма. Аударма сөздігін пайдалана отырып, мәтінді түсіндіру. Төменде берілген сұрақтарға жауап беру немесе «Сұрақ-жауап» оқыта үйрету ойыны арқылы жүргізуге де болады.

«Сұрақтар мен жауаптар» ойыны

Ойынды материалды өз бетінше игерудің бірінші кезеңінде, яғни сөйлеу бөлімінің бірінші сабақтарында өткізуге болады.

I тур

Оқушылар, әдеттегідей, қатармен партада отырады. Барлығы 6 қатар.

1 қатар

2 қатар

3 қатар

4 қатар

5 қатар

6 қатар

Мұғалім екі-екі балаға барлық игеріліп жатқан тақырып бойынша 10 сұрақ жазылған қағаздарды таратады (немесе тақтаға жазады), 20 минут ішінде әр жұп оқулықтардан жауап іздеумен айналысады.

II тур

2 және 3-қатарда отырған оқушылар орын ауыстырады, 4 және 5-ңатарлар да солай істейді, яғни жаңа жұптар пайда болады.

1 қатар + 3 қатар

4 қатар + 6 қатар

2 қатар + 5 қатар

Енді қатар отырған оқушылар кезекпен бір-біріне сұрақтарды қоя бастайды (сұрақтардың бұрынғы тізімі бойынша).

Әр оқушыда жауаптарды бағалау үшін жеке бланк болады.

Осылайша оқушы тек жұп (немесе тақ) сұрақтарға ғана жауап береді. Әр жауаптың уақыты - 2 минут. Бағаны екіншісі қояды.

III тур

II турдағы жұмыс біткеннен кейін қатарлар қайтадан алмасады.

Енді кездесетіндер:

1 қатар + 6 қатар

2 қатар + 3 қатар

4 қатар + 5 қатар

(қатарлардың нөмірлері ойын басынан сақталады). Басында берілген сұрақтардың тізімі бойынша оқушылар бір-бірін қайтадан тексереді. Егер II турда оқушылар жұп нөмірлері сұрақтарға жауап берсе, онда III турда тақ нөмірлері сұрақтарға жауап береді.

Сұрақтар:

1. Ауыл ақсақалдары киіз үйдің төрінде не істеп отырған?

2. Әкесі не істеп отырды?

3. Әкесі баласын шақырып не айтты?

4. Әкесінің сөзінен кейін бала не істеді?

5. Бала сыртта біраз тұрып, үйге қайта кіргенде не деді?

6. Ақсақалдар не істеді?

7. Әкесі әдепті бала қандай болу керек екендігін айтты?

8. Қалай ойлайсыңдар, үлкендерді сыйлау неден басталады?

6-тапсырма. М. Әуезовтің шығармасынан үзіндіні оқып, түсінгендерін айтып беру.

V. Сабақты қорытындылау.

VI. Үй тапсырмасы. Ережелерді жаттап келу.

3-3-сабақ Сәлемдесу Күні: 4.09.15ж.

I. Ұйымдастыру кезеңі.

II. Үй тапсырмасын тексеру.

III. Сабақтың мақсатын, барысын айту.

IV. Бекіту.

1-тапсырма. Мәтінді оқып, сәлемдесу әдебі туралы айтып беру. Қалай амандасу керек, қалай амандасатындары туралы пікірлесу.

Сәлемдесу

Cәлемдесу дегеніміз шынына келгенде, достық пейіл мен құрмет білдіру әрекеті. Әрбір күн немесе әңгіме сәлемдесуден басталады. Қалай амандасу керек? Ең алдымен, амандасатын адамыңның көзіне қарау керек. Жас адамдар жасы үлкен, құрметті адамдарға амандасқанда иіледі. Сыпайы, достық пейілді сәлемдесуге нақ солай жауап қайырады. Әрине, таныс емес адамға қарағанда, жақын танысымен немесе досымен жақын, неғұрлым ақжарқын және жылы амандасады.

Сәлемдескенде сөзді анық, айқын айту керек. Әдетте, кіші адам жасы үлкенмен, еркек әйелмен, бала ересекпен бірінші болып сәлемдеседі.

(«Әдептен озбайық» кітабынан).

2-тапсырма. Диалог бойынша өзара сөйлесу.

3-тапсырма. 2-тапсырмада берілген диалогтен құрмалас сөйлемдерді теріп жазу, тұрлаулы мүшелерінің астын сызып, түріне, құрамына, белгісіне қарай талдау.

[бағыныңқы сөйлем] [басыңқы сөйлем]

Үлгі: Таныс емес адам амандасса, не істеуім керек?

Түрі – сабақтас құрмалас;

Құрамына қарай – екі жай сөйлемнен құралған;

Белгісі – бірі екіншісіне бағынады, бірінші сөйлемнің баяндауышы тиянақсыз.

4-тапсырма. Сәлемдесу түрлерін есте сақтау. Осы сөздерден сөйлемдер құрап, өзара сөйлесу.

5-тапсырма. Мәтін бойынша мазмұндама жазу.

Қазақ халқы жастарды отбасында кішіпейілділікке, ізеттілікке, имандылыққа, инабаттылыққатәрбиелеуді бірінші міндет етіп қойған. Ер балаларға ауылдың үлкендеріне қос қолдап сәлем беруді, олардың алдынан кесіп өтпеуді уағыздаған. Жастардың жадына «сіз» деген сыпайылық, «сен» деген анайылық екенін, «Адамдықтың белгісі – иіліп сәлем бергені», «кішіпейілділіктен кішіреймейсің» деген қағидаларды үнемі сіңіріп отырған.

(Ш. Ерназаровадан).

V. Сабақты қорытындылау.

VI. Үй тапсырмасы. 6-тапсырмада берілген сөйлемдерді пайдаланып, диалог құрастыру.

4-4-сабақ Дана ойдан шыққан сөз Күні: 5.09.15ж.

I. Ұйымдастыру кезеңі.

II. Үй тапсырмасын тексеру.

III. Сабақтың мақсатын, барысын айту.

IV. Бекіту.

1-тапсырма. Даналық сөздерді түсініп, есте сақтау. Құрмалас сөйлемдерді тауып, талдау жасау.

Жауап үлгісі:

М.Қашқари:

• Тай өссе, ат тынығады, Ұл өссе, әке тынығады.

• Қатты тәртіп көрсе бала күнінде, Өнерімен қуантады түбінде.

• ұл, қыздан да жаман мінез шығады, Қырсыз қылық тек әкеден жұғады.

Ж.Ж.Руссо:

• Балаң ақылды әрі есті болсын десең, дені сау, мықты етіп өсір. Ол жұмыс істесін, әрекеттенсін, жүгірсін, айқайласын, тынымсыз қимыл үстінде болсын.

В.А.Сухомлинксий:

• Сан ғасыр жасаған халық даналығымен бірге жеткен мынадай ақиқат бар: баланың жақсысы әке мен шешенің ары, ата-ананың абыройы, жаманы - қайғысы, азап - соры.

2-тапсырма. Ә. Тәжібаевтың «Балалар» өлеңін түсініп, жаттау.

3-тапсырма. Мәтінді түсініп оқу. Мазмұнын әңгімелеп, өз ойларын білдіру. Төменде берілген сұрақтарға жауап беру. Мәтінге ат қою. «Өз жартыңды тап» ойынын өткізу.

Ойынның шарты:

Мұғалім жұп кеспелер дайындайды: біреуінде - сұрақтар, екіншісінде - жауаптар. Бір сұрақ пен оның жауабына арналған кеспелердің түсі бірдей болады. Оқушылар кез келген түсті кеспені (әрқайсысы - біреуін) таңдайды. Содан кейін оның түсі бойынша өзіне серігін іздеп, бірге отырып, жұмыс істейді.

Сөздік:

Айыра алмау – не различать Сәнқой – модница

Селдір, шолақ – редкий короткий Көрші – сосед

Ақ кенерлі көзілдірік – очки с белой оправой

Қалың – густой Тізе – колено

Тыңдай бермеу – не слушаться

Сұрақтарға жауап беру.

1) Апалы-сіңлілі қыз балалардың аты кім және олар нешінші сыныпта оқитын еді?

2) Жанардың мінезі, кескін - кейпі, киімі, жүріс-тұрысы қандай?

3) Данардың мінезі қандай болған?

4) Олар бірін-бірі тыңдаған ба?

5) Сендердің інілерің, сіңлілерің немесе ағаларың, апаларың бар ма?

6) Сендердің олармен қарым-қатынастарың қандай? Әңгімелеңдер.

V. Сабақты қорытындылау.

VI. Үй тапсырмасы. Қайталау.
5-5-сабақ Ұлың өсіп ержетер, қызың өсіп бойжетер Күні: 9.09.15ж.

I. Ұйымдастыру кезеңі.

II. Үй тапсырмасын тексеру.

III. Сабақтың мақсатын, барысын айту.

IV. Бекіту. Сөздік жұмысы.

Сөздік

ойлау - подумать жау - враг

жұмсақ - мягкий арзан - дешевый

төр - почетное место қатты - твердый

есті - здесь: понимающий жалқау - ленивый

1-тапсырма. Мақал-мәтелдерді оқу. Мақал-мәтелдердің мазмұны мен мағынасын түсіндіріп, жазып алу. Орыс тілінде баламасы бар мақалдарды белгілеу. Қарамен жазылған сөйлемдерді талдау.

Ең алдымен ойлан, онан кейін істе.

Досыңды алдынан, жауыңды соңынан көр.

Жұмсақ төсеп, қатты ұйықта.

Ақылдың арзаны жоқ, ақылдының бүгінгі ісі кеше тынған.

Ақыл ауыздан, мерей көзден.

Атадан жаман ұл туса, төрдегі басын есікке сүйрер.

Ұстазыңды ұлы әкеңдей сыйла.

Естіге екі сөз жетіп жатыр.

Адамды еңбек асырар, жалқаулық құтын қашырар.

Айырылмастай досыңа, қайырылмастай сөз айтпа.

2-тапсырма. Мәтінді түсініп оқып, жас балалардың үлкендер алдында өзін-өзі ұстауы туралы әңгімелеу. Үш деңгейлік тапсырмаларды орындау.

ІІІ деңгей

1. Араласпайды, ұнатпайды, болмайды сөздерінен мәтіннің мазмұны бойынша салалас құрмалас сөйлемдер құраңдар.

2. Сұрақтарға жауап беріңдер.

1) Қандай баланы ешкім ұнатпайды?

2) Қалай ойлайсыңдар, неге?

3) Үлкендер арасында балалар қашан сөйлей алады?

ІІ деңгей

1. «Әке тұрып ұл сөйлегеннен без, шеше тұрып қыз сөйлегеннен без» дегенді қалай түсінесіңдер? Өз пікірлеріңді айтыңдар. Сендер отбасыларыңда үлкендер сөйлескенде араласасыңдар ма?

2. Мәтіндегі қарамен жазылған сөйлемдерді теріп, тұрлаулы мүшелерін табыңдар. Құрмалас сөйлемдердің түрлерін анықтаңдар. (СҚ немесе СҚ).

І деңгей

Жас балалардың үлкендер арасында өзін - өзі ұстауына қатысты қандай ережелерді ұсынар едіңдер?

3-тапсырма. Өлеңді мәнерлеп оқып шығу. Мазмұнын қалай түсінгендері туралы айтып беру.

4-тапсырма. Мәтін бойынша мазмұндама жазу.

Қандай бір жағдайда болмасын адам өзін ұстай білгені жөн. Ашу үстінде айтылған сөз әрқашан әділ бола бермейді. Сондықтан біреумен әлдеқалай ренжісе қалсаңыз, бірден үзілді-кесілді пікір айтпауға тырысқан жөн. Әдепті адамның талғамы да биік. Өзін де, өзгені де сыйлай білетін адам көпшілік орындарға қалай болса солай киініп бармайды. Әрине, талғаммен киіну деген өз байлығын паш ету емес. Әр киімді орнымен, сыр-сымбатымен, үйлесімімен қолдана білу қажет.

V. Сабақты қорытындылау.

5-тапсырма. Мәліметтермен танысып, есте сақтаңдар.

VI. Үй тапсырмасы. 6-тапсырма. Етістіктерді оқып, түбір мен жұрнақтарын ажыратып жазу.

6-6-сабақ Тіл дамыту Күні: 10.09.15ж.

I. Ұйымдастыру кезеңі.

II. Үй тапсырмасын тексеру.

III. Сабақтың мақсатын, барысын айту.

IV. Бекіту. Сөздік жұмысы.

жүктеу 2,61 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 18