Ампер заңы – бір-бірінен белгілі бір қашықтықта орналасқан өткізгіштердің шағыш кесіндісі бойымен өтетін екі токтың өзара механикалық әсерлесу заңы. 1820 жылы француз физигі А.М. Ампер (1775-1836) ашқан. Ампер заңынан параллель екі өткізгіш бойымен ток бір бағытта жүрсе, олардың бір-біріне тартылатындығы, қарама-қарсы бағытта жүрсе, бір-бірінен тебілетіндігі шығады. Ампер заңы бойынша тогы бар өткізгіштің шағын кесіндісіне (Δl) магнит өрісі тарапынан әсер етуші механикалық күштің (F) шамасы мына өрнек арқылы табылады:
ІҮ. Топтық жұмыс (15 минут)
Топтық жұмыс
Оқушыларды топқа бөлу: Оқушылар үш топқа бөлінеді, топтар «Бақылаушылар», «Экспериментаторлар» және «Теоретиктер» деп аталады. Толтар тақырыпты топ атана сай орындаулары керек.
Ү. Сыни тұрғыдан ойлауға (Жіңішке және жуан сұрақтар) (5 минут)
Жеке жұмыс «Блум таксономиясы»
Білу: жай сұрақтарға жауап бере отырып, тақырыптаға негізгі түсініктерді білу:
Тұрақты магнит деген не?
Магнит өрісінің қандай полюстері бар?
Магнит өрісі күш сызықтарының бағыты қалай қабылданған?
Ампер күші деген не?
Ампер күшінің формуласы қандай?
Түсіну: Анықтау сұрақтары:
Эрстед тәжірибесі нені сипаттайды?
Манит және электр өрісі арасында қандай байланыс бар?
Ампер тәжірибесінде тогы бар өткізгіштер неге әсерлеседі?
Қолдану: Практикалық сұрақтар бұнда теория мен эксперименттің арасын байланыстыртыруға бағытталады:
Магнит өрісін сипаттауға енгізілген белгілер « Х », « • » нені сипаттайды?
Ампер күші қандай денелер арасында әрекет етеді?
Ампер күшінің бағытын анықтайтын ереже қандай?
Талдау: Түсіндірме сұрақтар Не үшін деген сұраққа жауап беріледі:
Эрстед тәжірибесінде өткізгішке ток жібергенде не үшін магнит өрісі ауытқыды?
Ампер тәжірибесінде токтар қарама қарсы ақан тогы бар өткізгіштер не үшін . . . . .
Не үшін таға тәрізді магниттен тогы бар өткізгіш тебіледі?
Жинақтау: Шығармашылық сұрақтар:
Ампер тұрақты магниттердегі өрістің шығу себебіне қандай гипотеза ұсынды?
Ток күшінің 1 А (амперь) өлшем бірлігі анықтамасы қандай?
Магнит өрісі күш сызықтары бағытын және Ампер күшінің бағытын анықтайтын ережелер қалай аталады?
Бағалау;
Магнит өрісі маңыздылығы қандай деп ойлайсың?
Магниттердің қолдану салаларын білесің бе?
Ампер күшінің формуласы қалай жазылады, олардағы шамалар мен бірліктерін атап көрсетіңдер.
VІ. Ауызша талдау сұрақтары:
1 төбеге суретте көрсетілгендей жұмсақ сымнан жасалған серіппе бекітілген. К кілтті қосқанда серіппенің ұзындығы қалай өзгереді? Жауаптарың дәлелдеңдер.
2 Өрістің түрін анықтаңдар: А электр өрісі; В магнит өріс
Жауап: 
3 Тұрақты магннт өрісінде рамка орналасқан. Рамкадағы токтың бағыты суреттегідей көрсетілсе оның жоғары жағана әсер етуші күштің бағытын анықтаңдар:
VІІ Тесттер
1. Суретте сыртқы магнит өрісінің  индукция векторы мен өткізгіштегі I электр тогының бағыттары көрсетілген. Ампер күшінің бағыты
 A) 1 B) 5 C) 3 D) 4 E) 2
2. Ұзындығы 20 см және массасы 4 г горизонталь орналасқан өткізгіш бойымен 1 ток өткенде, Ампер күші ауырлық күшімен теңгеріледі. Магнит өрісінің индукциясы 20 мТл болса, өткізгіштегі ток күші (g =10м/с2)
A) 7 А B) 5 А C) 8 А D) 10 А E) 6 А
3. Біртекті магнит өрісінде орнатылған тогы бар түзу өткізгішке әсер ететін Ампер күшінің бағыты
A) Солға B) Оңға C) Тік төмен D) Тік жоғары E) Бізге қарай
4. Суретте келтірілген жағдайдағы магнит өрісінде қозғалып бара жатқан  -бөлшекке әсер ететін күштің бағыты
A) оңға B) тік төмен C) солға D) “бізге” қарай E) тік жоғары
5. Егер зарядталған бөлшектің бастапқы жылдамдығы магнит индукция сызықтарына перпендикуляр болса, бөлшек біртекті магнит өрісінде
A) түзу сызықпен қозғалады B) шеңбер бойымен қозғалады. C) тыныштық жағдайда болады.
D) спираль бойымен қозғалады. E) парабола бойымен қозғалады
6. Индукциясы 7,5 Тл біртекті магнит өрісіндегі түзу өткізгіш арқылы 4 А ток өткенде 20 см ұзындығына 3 Н күш әсер ететін болса, оның магнит күш сызықтарымен жасайтын бұрышы
A) 300 B) 200 C) 500 D) 400 E) 600
VІІІ Рефлексия
1-топқа: «Синкуейн»,
Синкуейн
Зат есім
Екі сын есім
Үш етістік
Төрт сөзден тұратын сөйлем
Синоним немесе метафора
VІІІ Бағалау
Магнит өрісі тақырыбына дескрипторлар
критерийлер
|
Тексерілетін элемент
|
Ұпай (мах 10)
|
А
Білу және түсіну
|
-Магнит өрісі
- оның қасиеттері
-магнит өрісі әрекетін түсіндіретін ережелер
-
|
|
В
Қолдану
|
-Ережелерді қолдану
-формулаларды қолджануы
|
|
С
Анализ және синтез
|
-Эрстед пен Ампердің тәжірибелерінің мазмұнын түсінуі
Магнит және электр өрісі арасындағы айырмашылықтарды сипаттай білуі
|
|
D
Комуникация
|
Тақырыптағы үйренген физикалық шаманың маңыздылығы бағалай алуы
|
|
|
Дұрыс ж/е
|
Топтық тапсырма
|
Мәтіндегі негізгі сұрақтарды жұп болып талқылау
|
Ауызша есептер шешу
|
Тест алу
|
Қоытынды
|
Жоғары ұпай
|
7
|
10
|
10
|
3
|
6
|
36
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
«5» 20-35 ұпай
«4» 12-19 ұпай
«3» 10-11 ұпай
Топ басшысы
Мен бүгінгі тақырыпқа байланысты сұрақтарға жауап бере алмын, магнит өрісінің қасиеттерін сипаттай аламын. Мен мына мәліметтерді түсіне аламын:
Өзін өзі бағалау алгоритмі: 1 Сіз өзіңіз үшін жаңадан нені білдіңіз?
2 Сізге бәрінен бұрын не ұнады?
3 Сіз үшін не жеңіл болды?
4 Сіз үшін не ауыртпалық тудырды?
5 Сіздің қиыншылықтарыңызды шешуге не көмектесті?
6 Сіз бұрын істей алмайтынды қазір істей аласыз ба?
7 Сізге қай жерінде көмек қажет етілді?
8 Бұл тапсырманы басқа топ үшін қалай өзгертер едіңіз?
9 Сізде қандай да бір сұрағыңыз бар ма
ҮІ. Кері байланыс (не үйрендім, не қиын болды, сұрақ.) (2 минут)
Кейінгі тапсырмалар
|
А.П.Рымкевич №799
|
Кейінгі оқу
|
§10,1 Магнит өрісі
|
.
Достарыңызбен бөлісу: | 
