=C3*5% жазылады; 6. Қалғандары да осы тәрізді есептеледі. 7. H3

6. Қалғандары да осы тәрізді есептеледі.

7. H3 ұяшығына қолға берілетін жалақы көлемін есептеңіз.

8. Барлық қызметкерлердің окладтарының жалпы сомасы мен қолға

 H3:H8 диапазоны белгіленеді;

 Стандартная саймандар панелінен Автосумма  батырмасы

шертіледі.

теңгемен және доллармен есептеңіз.

1.Өз құжатыңыздағы келесі бетті (Лист2) Тапсырма2 деп өзгертіңіз;

 Кестені мәліметтермен толтырыңыз.

 Сатудан түскен пайданы доллармен және теңгемен есептеңіз;

1.E6 ұяшыққа келесі =C6*D6 формуланы енгізіңіз;

2.F6 ұяшыққа келесі =E6*B3 формуланы енгізіңіз. B3 ұяшығының адресін

абсолют адрес қылыңыз ол үшін оны белгілеп F4 пернесін басыңыз, сонда

адрес $B$3 болып өзгереді.

Өзіндік жұмыс тапсырмалары:

№ Тапсырмалар

Қаладағы сүт өнімдері заводы сүт, айран және қаймақ шығарады.

Сүттің, айранның және қаймақтың әрбір тоннасы үшін сәйкесінше

1010, 1020 және 9450 кг сүт қажет болады. Сүт өнімдерінің (сүт,

айран, қаймақ) әрбір тоннасынан түсетін кіріс пайда сәйкесінше

30000, 22000 және 13600 теңгенң құрайды. Завод тәулігіне барлығы

123 тонна сүт, 342 тонна айран, 256 тонна қаймақ дайындады.

Электрондық кестені пайдаланып, әрбір өнім түрінен түскен кіріс

пайданың жалпы кіріс пайдаға шаққандағы үлесін (процентпен) және

сүттің жалпы шығынын есептеңіз.

Цехта үш түрлі өнім шығарылады: П1, П2 және П3. Әрбір П1,П2 және

П3 өнім бірлігіне кететін шығын сәйкесінше 70, 150 және 100 теңгені

құрайды. Бір ғана өнім бірлігінен түсетін кіріс, өнім түрлеріне сәйкес

200, 160 және 250 теңге болды. Жоспар бойынша ай сайын, П1 өнім -

112480 дана, П20- 46392 дана,, П3 -35325 дана өнім шығарылды.

Электрондық кестені пайдаланып (теңгемен және доллармен), өнім

өндіруге кететін жоспарлы шығынды, әрбір өнім түрінен түсетін

кірісті, мекеменің қаңтар айындағы кірісін, әрбір өнім түріне сәйкес

жоспардың орындалу үлесін есептеңіз.

1. Кестелік процессордың негізгі қызметі қандай?

2. Ұяшықтарға мәліметтер жазудың әдістерін түсіндіріңіз.

3.MS Excel программасындағы құжат қалай аталады?

4. Ұяшық адрестерінің түрлері қандай?

5.Ұяшықтарды қалай біріктіреді?

мен диаграммалар тұрғызуда пайдалана білуге үйрету.

Microsoft Excel программасының функциясы ретінде белгілі бір

алгоримт бойынша немесе формулалар бойынша жүргізілетін есептеу

операциялары қарастырылады. Әрбір функцияның өзіне тән аты болады.

Excel программасында функциялардың аттары пернелік тақтадан теріліп

жазылады немесе Функция шебері (Вставка-Функция) деп аталатын

команда немесе саймандар панеліндегі. x f батырмасы көмегімен

енгізіледі. Функция шебері функцияларға сәйкес формулалардың дайын

шаблондарын береді, қолданушы бар болғаны функцияның аргументтерін

ғана жазады.

Excel программасында күрделі және қарапайым есептеулерге арналған

200 ден аса функцияларды қолдану мүмкіндігі қарастырылған.

Функция шеберін пайдаланып функцияларды іздеуді жылдамдату

мақсатында оларды келесі: 10 недавно использовавшихся, Полный

алфавитный перечень, Финансовые, Дата и время, Математические,

Статические, Ссылки и массивы, Работа с базой данных, Текстовые,

Логические и Проверка свойств категориялары бойынша топтастырған.

Функциялардың аргументтері ретінде сандар, сан мәнді өрнектер

немесе сәйкесінше сандар мен сан мәнді өрнектер жазылған ұяшықтар

адрестері, диапазон адрестері пайдаланылады. Мысалы:

= СУММ(А5:А9) – мұндағы СУММ функциясы, А5, А6, А7, А8, А9,

ұяшықтардағы сандар қосындысын есептейді.

=СРЗНАЧ(G4:G6) – мұндағы СРЗНАЧ функциясы G4, G5, G6

ұяшықтардағы сандардың орташа мәнін табады.

Функцияны Функция шеберін пайдаланып жазғанда, егер оның аргументі

бар болса, онда мынадай терезеде пайда болады:

Функция аргументтерін енгізуде келесі тәсілдер қолданылады:

а) қажет адрестерді (ұяшықтың немесе диапазонның) пернелік тақтадан

теруге болады;

б) қажет ұяшықтар мен диапозондарды жұмыстық беттегі кестеден

белгілеу арқылы жазуға болады.

ABS (сан) – санның модулі;

COS (сан) – косинусты табу;

EXP (сан) - x  функциясының мәнін есептеу;

LN (сан)- логарифмді есептеу;

SIN (сан) – синусты есептеу;

TAN (сан) – тангенсті есептеу;

СТЕПЕНЬ (негіз сан; дәреже көрсеткіші) – дәрежелеу амалын береді;

СУММ(сан1; сан2; ...) – аргумент тізіміне кіретін барлық сандардың

қосындысын есептейді.

«Статические» категориясы функцияларының сипаттамасы:

МАКС(аргумент1;аргумент2;...) – аргументтің үлкенін анықтайды;

МИН(аргумент1; аргумент2;...) – аргументтің кішісін анықтайды;

СРЗНАЧ(аргумент1; аргумент2;...) – аргументтердің кішісін анықтайды;

СЧЕТЕСЛИ(диапазон; шарт;...) – диапозондағы берілген шартты

қанағаттандыратын аргументтер санын анықтайды;

Нурдаулет 345 543,9 423,9 1312,8 10 437,6 6%

Тоғжан 657,7 234 982,4 1874,1 7 624,7 9%

Ақтөбе 765,2 1007,5 873,1 2645,8 3 881,9333 13%

Салтанат 123,5 734 487,7 1345,2 9 448,4 6%

Аяжан 879 985,9 980,3 2845,2 1 948,4 14%

Сауран 348 591,2 678 1617,2 8 539,0667 8%

Мәдениет 987 634 1009,4 2630,4 4 876,8 13%

Сирус К 1009,5 793,,2 987,9 1997,4 5 998,7 10%

Жанар 434 934 567 1935 6 645 9%

Астана 835,8 879 934 2648,8 2 882,9333 13%

Итого: 6384,7 6543,5 7923,7 20851,9 7283,533 100%

 А1 ұяшығына кестенің тақырыбын жазыңыз;

 Excel- де А3:Н3 кестенің өріс аттары жазылады;

 В4:D13 ұяшықтарына кестедегі сандар енгізіледі. Е4 ұяшығына

1 кварталда түсірген табысын есептеу керек болсын.

E4 =СУММ(B4:D4)

B14 =СУММ(В4:В13)

F4 =РАНГ(E4;$E$4:$E$13)

G4 =СРЗНАЧ(B4:D4)

G14 = СРЗНАЧ(G4:G13)

H4 =E4/$E$14

Қалғандары әрі қарай маркер көмегімен толтырылады.

аралығында 0,2 қадаммен тұрғызу. В3 ұяшыққа

 cos2 * A3^2 *sinA3 EXP 3* ABSA3 формуласын енгізіп, бұл формуланы

қалған ұяшықтарға Толтыру маркерін пайдаланып көшіріңіз; Функция

мәндерін белгілеп алып, Диаграмма шеберінің көмегімен график

тұрғызыңыз. Беттің атын График функции деп өзгертіңіз.

1. Кестедегі Итого бағанында СУММ функциясын пайдаланып, оның

аргументінде ұяшықтар диапазонын көрсетіп, формуланы қалған

ұяшықтарға көшіру арқылы қажет мәліметтерді толтырып алыңыз;

2. Осы кесте үшін екі диаграмма салыңыз;

 Алиевтың ай сайынғы алған сыйақысын көрсететін дөңгелек

диаграмма (Круговая диаграмма), ол үшін:

1)Қажет мәліметтер тұрған диапозонды белгілеп алыңыз;

2) Саймандар панеліндегі Диаграммы батырмасына шертіп, пайда болған

терезеден Круговая типін таңдаңыз;

3) Диаграмма параметрлерін өзгертіңіз де сол бетке орналастырыңыз.

 Баған түріндегі диаграмманы (гистограмма) өзіңіз қалаған мәліметтер

үшін өз бетіңізше орындап көріңіз.

4) Беттің (Лист2) атын Диаграммы деп өзгертіңіз.

(Тапсырманы орындауға қажетті мәліметтер нұсқалар бойынша төменде

берілген 1-кестеден алынады)

1. Кестеден функция ... графигін, берілген аралықта 0,2 қадаммен

тұрғызыңыз /1-кесте, 1-тапсырма/

2. Төмендегі қосымша кестеде /1-кесте/ берілген өндіріс көрсеткіштерін

пайдаланып диаграмма құрыңыз. Диаграммада ... көрсету керек

болғандықтан, соған сәйкес /1-кесте, 2-тапсырма/ типті таңдаңыз.

1-кесте

Шикізат өндіретін өндіріс салаларының жылдық көрсеткіштері

Шикізат түрі 2002ж. 2003ж. 2004ж.

Электр

167 173 177

Мұнай, млн.тонна 516 399 307

Табиғи газ, млрд 641 640 595

Көмір, млн.тонна 395 337 262

Темір рудасы, млн.тонна 107 82 78

Ағаш, млн 242 183 93

Балық және т.б. теңіз өнімдері 8 6 4

Кестеге шикізат өндірудің орташа көрсеткішін және ең жоғарғы, ең төменгі

көрсеткіштерді анықтайтын бағандар қосыңыз.

№

1-тапсырма 2 – тапсырма

1 x1.8;1.8 y  1 3*x Уақыт бойынша өзгерісті және

шикізат түрлері бойынша

көрсеткіштер арасындағы

қатынасты

2    1,5;1,5

1

1 cos





Шикізаттың әрбір түрі жалпы

өнімнің қанша бөлігін алатынын

(2005ж.)

2

1 2







x x

көрсеткішін

4

 

1 sin

 





Әрбір жылғы көмір өндіру

көрсеткішін

Бақылау сұрақтары:

1.Excel кестелік процессорында функцияларды қандай тәсілдермен енгізуге

болады?

2.Функциялардың қандай категорияларын білесіз?

4. Диаграмманы қалай тұрғызуға болады?

5. Диаграмманы редакциялауға не жатады?

Практикалық сабақ №6

Сабақтың тақырыбы: Қорытынды кестелер. (Сводная таблица).

Мәліметтер консолидациясы.

Мақсаты: Қорытынды кестелерді құра білуге және мәліметтер

консолидациясын қолдана білуге үйрету.

Қорытынды кестелер үлкен тізімдердегі, мәліметтер қорындағы, жұмыс

кітаптарындағы және т.б. кестелердегі мәліметтерді талдау, жалпылау және

де басқа мақсаттарға пайдалану үшін қолданылады. Қорытынды кестелердегі

мәліметтер бастапқы мәліметтермен байланысты болады, бірақ қорытынды

кестелердегі мәліметтер үшін, мүмкін болған жағдайларда есептеулер

жүргізуге болады. Жалпы қорытынды кестелердегі мәліметтер өте үлкен

мәліметтерге талдау жасауда өте ыңғайлы құрал. Excel программасында

қорытынды кестелерді мәліметтер қоры ретінде пайдаланылатын бір немесе

бірнеше үшін кестелердңғ негізінде құрады. Мысалы, бір өнім түрінің

(товардың) түрлі аймақтардағы сатылу көрсеткішін сипаттау үшін

қорытынды кесте құруға болады.

компьютерлердің ай сайынғы сатылу сомасын есептейтін қорытынды кесте

құрыңыз.

1. Жұмыс кітабының бірінші бетін (Лист1) Свод_табл деп өзгертіңіз

және 1-суреттегідей кесте құрыңыз.

2.Мастер Сводных таблиц терезесін шақыру үшін ДанныеСводная

3. Пайда болған терезедегі в списке или базе данных Microsoft Excel, тұсына

 ДанныеКонсолидация командасын орындаңыз;

 Пайда болған Консолидация диалогтық терезесіндегі тізімнен Сумма

функциясын таңдап, подписи верхней строки, значения левого столбца

тұсына белгі қойыңыз;

 Курсорды Ссылка жолына орналастырып, бастапқы кесте берілген

 Добавить батырмасына шертіңіз, сол кезде Список диапазонов

 Курсорды қайтадан Ссылка жолына апарып, енді екінші кесте

 Тағы да, Добавить батырмасына шертіңіз, сол кезде Список диапазонов

 Курсорды консолидацияланған мәліметтер кестесі бастап орналасатын

 Пайда болған Консолидация диалогтық терезесіндегі тізімнен Сумма

 Курсорды Ссылка жолына орналастырып, бастапқы кесте берілген

 Добавить батырмасына шертіңіз, сол кезде, Список диапазонов

 Курсорды Ссылка жолына орналастырып, бастапқы кесте берілген

 Добавить батырмасына шерткенде, Список диапазонов жолында

№ 1-нұсқа 2-нұсқа 3-нұсқа 4-нұсқа 5-нұсқа