С. А. Козлова, Т. А. Куликова

327 
сұрақтың жауабын табуда ынтымақтастық жоқ. Ойын еңбектен 
бұрын пайда болған деген тұжырымдар да айтылды. Алғашқы 
рет «ойын – бұл еңбектің туындысы» деген қарама-қарсы 
тұжырымын неміс психологы және философы В.Вунд ұсынды, 
кейінірек бұл көзқарасты орыс философы Г.В. Плеханов өзінің 
«Адрессіз хат» деген еңбегінде ары қарай дамытты (1912).
Г. В. Плеханов адам қоғамында өнердің шығу тегі мәселесін 
зерттеген. Ол ойын көп ғасырлық тарихы бар және алғашқы 
қауымдық қоғамда өнердің басқа түрлерімен бірге пайда болған 
деген пікірге келеді. Осылайша Г.В. Плеханов өнер мен 
ойынның генетикалық ортақтығын ерекше баса айтты. Г.В. 
Плехановтың пікірінше, қоғам тарихында еңбек ойынның 
алдында болған, оның мазмұнын анықтаған. Тамақ табу, өз 
алқаптарын қорғау, тұрғын үйін күтіп ұстау және т.б. 
қажеттіліктерімен байланысты өмірлік мұқтаждықтар адамды 
еңбекке мәжбүрлеген. Еңбек, аң аулау, көршілес тайпалармен 
соғыс – барлығы қуаныш, рақаттану, күйініш сезімдерімен бірге 
ілесе жүрген. Қандай да бір қызметте көрсетілген ептілік, 
тапқырлық, күш-қуаттан байқалған сезімдерді қайтадан бастан 
өткізуге деген тілек, ықылас алғашқы қауымдық адамды кәделі 
ойындарға, билеуге, әндер айтуына түрткі болған. Осылайша 
қоғам тарихында еңбек өнер мен ойыннан ерте пайда болған: 
алдымен егіншілер еңбегі, аң аулау, соғыс болған, содан кейін 
бұлар билеуде, өлеңдерде, драмалық және бейнелеу өнері 
элементтерінде көрініс тапқан. 
Алайда жеке адамның өмірінде ойын, Г.В. Плеханов 
пікірінше, еңбек алдында болған. 

жүктеу 4,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: