| сарқылмастығы мен экологиялық тазалығы.
Оларды
пайдалану ғаламшардың энергетикалық теңгерімін өзгертпейді. Осы қасиеттер шетелдегі
жаңғыртылатын энергетиканың шалқып өркендеуіне жəне алдағы онжылдықта олардың
дамуына оптимистік болжалына себеп болды. Жаңғыртылатын энергия көздері адамзат
алдындағы үш мəселе: энергетика, экология мен азық-түлік мəселелерін шешуде маңызды
рөл атқарады. (кесте 1)
1 – кесте. Адамзаттың жаһандық үш мəселесін шешудегі ОЭТ рөлі
Ресустар немесе
қондырғылар түрі
Энергети
ка
Эколог
ия
Азық-
түлік
Жел қондырғылары
+
+
+
1
Кішкентай жəне
микроГЭС-тер
+
+
+
2
Күнмен жылыту
қондырғылары
+
+
+
3
Күн фотоэлектр
қондырғылары
+
+
+
4
Геотермалды электр
стансалары
+
+/-
0
Геотермалды жылу
қондырғылары
+
+/-
+
5
Биомасса. Қатты тұрмыс
қалдықтарын жағу
+
+/-
0
Биомасса.
Ауылшаруашылық қалдықтарын,
ағаш дайындау мен ағаш өңдеу
қалдықтарын жағу
+
+/-
+
6
Биомасса. Қалдықтарды
биоэнергетикалық өңдеу
+
+
+
7
Биомасса. Газдандыру
+
+
0
Биомасса. Сұйық отынды
алу
+
+
+
8
Төмен потенциалды
жылуды пайдалану бойынша
қондырғылар
+
+
0
Ескерту.
+ –оң əсер, - –теріс əсер, 0 – əсердің болмауы.
1
Жайылымдар мен алыс елдімекендердегі су тарту қондырғылары.
2
Кішкентай су қоймалары базасындағы жер суару, таран типті су тарту қондырғылары.
3
Шөп, жем, ауылшаруашылық өнімдері, жемістерді кептіру үшін қондырғылар.
4
Су тарту жүйелері, жайылымдардағы күзету қондырғыларын қуаттандыру.
5
Жылыжайларды геотермалды сулармен жылыту.
6
Күлді тыңайтқыш ретінде пайдалану.
7
Қалдықтардың ашуы нəтижесінде таза экологиялық тыңайтқыштарды алу.
8
Рапс тұқымынан дизель отынын алу – ауыл шаруашылығын дизель отынымен өзін өзі
қамтамсыздандыру.
381
«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ
РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ»
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Жаңғыртылатын энергетиканы дамыту үдемелі индустриалды-инновациялық даму
бойынша Мемлекеттік бағдарламада белгіленген «болашақ экономикасы» саласының
құрылымының басымды бағыттарының бірі болып табылады.
Сонымен қатар, жаңғыртылатын энергия көздерін пайдалану ҚР электр
энергетикасын дамыту бойынша салалық бағдарламасымен қарастырылады жəне 2009
жылы қабылданған ҚР «Жаңғыртылатын энергия көздерін пайдалануды қолдау туралы»
Заңмен реттеледі.
Оңтүстік Қазақстан облысында жаңғыртылатын энергияның маңызды ресурстары
бар.
Бұл тұрғыда Оңтүстік Қазақстанның Бəйдібек ауданы мен Түркістан аймағындағы
күн энергиясының ресурстары аса тиімді.
Автономды күн стансасының қысқаша сипаттамасы
Жер үстіндегі күн электр стансалары оңтүстікке бағытталған, алаптар мен егістік
қатарларына бірлескен тұрақты бекітілген модульді құрылымдарға орналастырылады. Күн
панельдерін тікелей күн сəулесін алатындай жəне жыл бойы өнімділігі бойынша мейлінше
тиімді болатындай орналастыру маңызды.
Жаңғыртылатын энергия көздерінен электр энергиясын жеткізуге “жасыл”
тариф
Қазақстан Үкіметі жаңғыртылатын энергия көздерінен электр энергиясын
жеткізугетиянақталған тарифтерді бекітті. Осылайша, жел электр стансаларынан
алынатын электр энергиясының тарифі 1 кВт*сағүшін 22,68 теңгені; күн электр
стансаларынан –34,61 теңге/кВт*сағ; кішкентай гидроэлектр стансаларынан - 16,71
теңге/кВт*сағ; биогазды қондырғылардан 1 кВт*сағ электр энергиясы үшін – 32,23 теңгені
құрайды.
Сонымен қатар, күн батареясының отандық өндірушілерін қолдау мақсатында 70
теңге/кВт*сағ тең, қазақстандық кремний негізіндегі фотоэлектрлі модулдерді қолданатын
күн электр стансаларымен өндірілетін электр энергиясына тиянақталған тариф енгізілген.
Тиянақталған тарифтердің қолданылу мерзімі – 15 жыл.
Қазақстанда 2 жылдан бері фотоэлектр модулдерін өндіру бойынша «Astana Solar»
зауыты жұмыс жасап келеді.
1– сурет. Желілік күн электр стансасының жалпы сызбасы
382
«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ
РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ»
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Желілік күн электр стансасының жалпы сызбасы (жердегі станса)
Күн сəулелерінің əсерінен ФЭМ-ге түрлендіретін тұрақты токтың электр энергиясы
коммутациялық қондырғы арқылы ауыспалы токтың электр энергиясына айналатын
инверторға келіп түседі. Қосылу алдында инвертор сыртқы электр желілері
параметрлерінің мониторингін жүргізеді, егер бұл параметрлер инвертор қондырғыларына
сəйкес келсе, онда кернеулігі 380 В ауыспалы токтың электр энергиясы күш тұстамасы
(КТ) арқылы күш трансформаторына түседі, онда оның кернеулігі 10 кВ (35 кВ) дейін
көтеріледі.
Күш трансформаторынан электр энергиясы тарату қондырғысы мен өндірілген
электр энергиясын есептегіш арқылы 10 кВ (35 кВ)электр берілісі жолына келіп түседі.
Сонымен, күн электр стансасының құрылысы үшін төмендегі жабдықтар қажет:
Желілік фотоэлектрлік жүйе құрамына төмендегі элементтер кіреді:
- Күн сəулелерінің түсуі əсерінен тұрақты токты өндіретін
Достарыңызбен бөлісу: | 
