«роль транспортной науки и образования в реализации пяти институциональных реформ», посвященной

 

 

 

 

 

«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 

РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ 

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

1-сурет.

 

Тыңдаудың  екінші  əдісі  эфирде  тікелей  аутентификация  ж

протоколдарының үрдісіне активті (белсенді) араласуы болып табылады.  Ол 

ұялы  кешендер  қолданылад.  Арнайы  модификациялан

болып  табылатын  мұндай  ұялы 

азгабариттілігіне қарамастан, қымбат болып саналады 

бірнеше  мың  америка  долларымен  ба

байланыс  облысындағы  жоғары  квалификациялы  мамандар 

Абонентке  шабуыл  келесі  принцип  бойынша  ж

жəне  абонентке  жақын  қашықты

мəліметтерді  тарату  мен  байланыс  орнату 

кешігулермен базалыққа ауыстыра отырып, сигналдарды «

қандай да бір оператор қолданатын байланыс арнасын шифрлау де

Мұндай  жүйелер  нысанның  қоз

арналған ұялы орталықтар да бола алады. 

Тыңдаудың  екінші  əдісі  эфирде  тікелей  аутентификация  ж

протоколдарының үрдісіне активті (белсенді) араласуы болып табылады.  Ол 

ұялы  кешендер  қолданылад.  Арнайы  модификациялан

болып  табылатын  мұндай  ұялы  ж

азгабариттілігіне қарамастан, қымбат болып саналады 

бірнеше  мың  америка  долларымен  ба

байланыс  облысындағы  жоғары  квалификациялы  мамандар 

Абонентке  шабуыл  келесі  принцип  бойынша  ж

жəне  абонентке  жақын  қашықты

мəліметтерді  тарату  мен  байланыс  орнату 

кешігулермен базалыққа ауыстыра отырып, сигналдарды «

өзі жақын оналасқан базалық станция мен абонент арасында

Қажет  ұялы  байланыс  операторын  «

кез  келген  бақылау  функциясын  орындай  алады:  мысалы,  ты

тыңдап  тұрғандар  үшін  кез  келген  номермен  байланыстыру,  криптошифрлеу  алгоритмін 

төмендету немесе нақты байланыс сенасы 

т.б. мұндай кешеннің көрінісі – тө

 

288 

 

РАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 

РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ  «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ»

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________

 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

 

сурет. Жиынтықтың көрінісі 

дісі  эфирде  тікелей  аутентификация  ж

рдісіне активті (белсенді) араласуы болып табылады.  Ол 

олданылад.  Арнайы  модификацияланған  телефон  жəне  ноутбук  ж

ялы  жүйелер  өзінің  сыртқы  қарапайымдылы

ымбат болып саналады – олардың бағасы он мы

америка  долларымен  бағаланады.  Тағы  да  –  мұндай  қондыр

ары  квалификациялы  мамандар  ғана  жұмыс  істей  алады. 

Абонентке  шабуыл  келесі  принцип  бойынша  жұмыс  істейді:  кешен  ұялы  бол

тықта,  яғни  500  метрге  дейін  орналас

ліметтерді  тарату  мен  байланыс  орнату  үшін,  сіздердің  сөйлесулеріңізді 

а ауыстыра отырып, сигналдарды «ұстап қалады». Кешігу шамасы 

олданатын байланыс арнасын шифрлау деңгейіне т

озғалуын  бақылауды  жəне  тыңдауды  қамтамасыз  етуге 

тар да бола алады.  

дісі  эфирде  тікелей  аутентификация  ж

рдісіне активті (белсенді) араласуы болып табылады.  Ол 

олданылад.  Арнайы  модификацияланған  телефон  жəне  ноутбук

ялы  жүйелер  өзінің  сыртқы  қарапайымдылы

ымбат болып саналады – олардың бағасы он мы

америка  долларымен  бағаланады.  Тағы  да  –  мұндай  қондыр

ары  квалификациялы  мамандар  ғана  жұмыс  істей  алады. 

Абонентке  шабуыл  келесі  принцип  бойынша  жұмыс  істейді:  кешен  ұялы  бол

тықта,  яғни  500  метрге  дейін  орналас

ліметтерді  тарату  мен  байланыс  орнату  үшін,  сіздердің  сөйлесулеріңізді 

а ауыстыра отырып, сигналдарды «ұстап қалады». Негізі, кешенні

станция мен абонент арасындағы «көпір-дəнекерші» болады. 

ялы  байланыс  операторын  «ұстағаннан»  кейін  бұл  кешен  ұсталған  арна 

ылау  функциясын  орындай  алады:  мысалы,  тыңдалып  отыр

шін  кез  келген  номермен  байланыстыру,  криптошифрлеу  алгоритмін 

ты байланыс сенасы үшін бұл шифрлеуді мүлдем өшіріп тастау ж

өмендегі суретте тұр. 

РАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 

«100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» 

________________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

______________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________ 

дісі  эфирде  тікелей  аутентификация  жəне  басқару 

рдісіне активті (белсенді) араласуы болып табылады.  Ол үшін арнайы 

не  ноутбук  жұбы 

арапайымдылығы  мен 

асы он мыңнан жəне 

ондырғыда  тек 

мыс  істей  алады. 

ялы  болғандықтан 

ни  500  метрге  дейін  орналасқандықтан,  ол 

ізді  қандай  да  бір 

алады». Кешігу шамасы 

гейіне тəуелді болады. 

амтамасыз  етуге 

дісі  эфирде  тікелей  аутентификация  жəне  басқару 

рдісіне активті (белсенді) араласуы болып табылады.  Ол үшін арнайы 

не  ноутбук  жұбы 

арапайымдылығы  мен 

асы он мыңнан жəне 

ондырғыда  тек 

мыс  істей  алады. 

ялы  болғандықтан 

ни  500  метрге  дейін  орналасқандықтан,  ол 

ізді  қандай  да  бір 

алады». Негізі, кешеннің 

некерші» болады. 

ан  арна  үстінен 

далып  отырған  номермен 

шін  кез  келген  номермен  байланыстыру,  криптошифрлеу  алгоритмін 

шіріп тастау жəне 

 

 

 

 

289 

 

 

«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 

РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ  «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» 

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

 

 

2-сурет. Ұялы кешеннің сұлбасы 

 

Мамандар  бөліскендей,  абонент  нөмірі  дəл  осы  уақытта  тыңдалып  отырғанын 

100%  анықтау  мүмкін  емсе.  Бірақ,  мұндай  ықтималдық  бар  екенін  көрсететін  жанама 

дəлелдеулерді  алуға  болады.    Бұрында  кейбір  ұялылардың  (əсіресе,  кнопкалы 

телефондарда)  үлгілері  өзінің  функциясында  арнайы  символы  –  құлып  түріндегі  белгісі 

болған. Егер құлып жабық болса, онда сигнал шифрленген түрде жүреді, ал құлып ашық 

тұрса... оны енді өзіңіз түсінген боларсыз.  

Соңғы  5-6  жылдағы  телефондарда  мұндай  функция  жоқ...  өкінішті.  Дегенмен, 

смартфондардың  кейбір  үлгілері  үшін  телефон  иесіне  нақты  байланыс  сеансында 

қолданылатын  орнатулардың  конфигурациясы  жөнінде  сигнал  беріп  отыратын  арнайы 

қосымшалар  қарастырылған.  Нұсқалардың  бірі  –  тұтынушыға  оның  сөйлесуі  қандай 

режимде,  яғни  шифрлеу  алгоритмін  қолданумен  немесе  ашық  түрде  таралып  отырғаны 

жөнінде  ескерту.  Төменде  осындай  қосымшалардың  бірнешесі  көрсетілген:  EAGLE 

Security сіздің ұялы телефонынызды тыңдаудан қорғауға арналған күшті қосымшалардың 

бірі  болып  табылады.    Бұл  программа  жалған  базалық  станцияларға  қосылудың  алдын 

алады.  Станция  дұрыстығын  анықтау  үшін  станция  идентификаторларын  жəне 

сигнатурларын  тексеру  қолданылады.  Одан  басқа,    бұл  қосымша  өздігінен  бақылайды 

жəне барлық базалық станциялардың орналасқан жерін есте сақтап қалады жəне қандай да 

бір база қала бойымен қозғалып келе жатқаны немесе оның сигналы уақыт өте орналасқан 

жерінен жоғалып кеткені анықталса, онда мұндай база жалған жəне күдікті деп ескеріледі 

жəне  қосымша  бұл  жөнінде  иесіне  ескерту  береді.  Төменде  осындай  қосымшалардың 

бірнешесі көрсетілген. 

 

EAGLE Security. 

 

Сіздің  ұялы  телефонынызды  тыңдаудан  қорғауға  арналған  күшті  қосымшалардың 

бірі  болып  табылады.    Бұл  программа  жалған  базалық  станцияларға  қосылудың  алдын 

алады.  Станция  дұрыстығын  анықтау  үшін  станция  идентификаторларын  жəне 

сигнатурларын  тексеру  қолданылады.  Одан  басқа,    бұл  қосымша  өздігінен  бақылайды 

жəне барлық базалық станциялардың орналасқан жерін есте сақтап қалады жəне қандай да 

бір база қала бойымен қозғалып келе жатқаны немесе оның сигналы уақыт өте орналасқан 

жерінен жоғалып кеткені анықталса, онда мұндай база жалған жəне күдікті деп ескеріледі 

жəне  қосымша  бұл  жөнінде  иесіне  ескерту  береді.  Программаның  тағы  бір  пайдалы 

функцияларының  бірі  –  телефонда  орнатылған  қосымшалардың  жəне  программалардың 

қайсысы сіздің телефоныныздың бейнекамерасына жəне микрофонына қолжетімді екенін 

көрсету  мүмкіндігі.    Мұнда  камераға  БҚ  қажет  емес  қолжетімділігін  өшіретін  Darshak 

 

 

 

 

290 

 

 

«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 

РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ  «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» 

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

функциясы  бар.  Бұл  бағдарлама  алдыңғысынан  ерекшеленеді  жəне  оның  негізгі 

функциясы -  желідегі, сонымен қатар телефон иесінің рұқсатынсыз таратылатын SMS-ті 

қолдану  кезінде  кез  келген  күдікті  белсенділікті  бақылау  болып  табылады.  Нақты  уақыт 

режиміндегі  қосымша  сіздің  желіңіз  қагшалықты  қорғалғанын  жəне  осы  уақытта  қандай 

шифрлеу алгоритмі қолданылатын бағалайды. 

Android IMSI-CatcherDetector. Бұл қосымша сонымен қатар сіздің смартфонынызды 

кез  келген  жалған  базаларға  қосылудан  қорғайды.  Бұл  бағдарламаның  негізгі 

кемшіліктерінің  бірі  –  сіздер  оны  GooglePlay-ден  іздеп  таба  алмайсыз  жəне  егер  оны 

орнатқыныз келсе, онда сізге бұл процедурамен біраз жүріп қаласыз. 

CatcherCatcher.  CatcherCatcher  бағдарламасы,  жоғарыдағы  аналогтары  сияқты 

зиянкестер  (немесе  арнайы  қызметтер)  абонент  пен  нақты  базалық  станция  арасындағы 

аралық «көпір-дəнекерші» ретінде қолданатын жалған базалық станцияларды анықтаумен 

айналысады. 

Соңында,  мамандар  соынмен  қатар  жеке  сөйлесулер  мен  мəліметтердің 

қауіпсіздігін  қамтамасыз  ету  үшін,  сонымен  қатар  –  сіздердің  сөйлесулеріңізді  шифрлеу 

үшін  арнайы  қосымщалармен  қолдануды  ұсынды.  Осындай  аналогтар  мысалы  анонимді 

Orbot немесе Orweb веб-браузерлері болып табылады. Сонымен қатар, сіздің телефондық 

сөйлесулеріңізді,  суреттеріңізді  шифрлейтін  арнайы  бағдарламалар    бар  жəне  көбі 

қорғалған қосымшалармен қолданады. 

 

ƏДЕБИЕТ 

 

1.

 

Мальдештамп А.А. Распространение волн и волновые процессы. – М.: Физматиз. – 1959. 

- 348 c. 

2.

 

Фомин  К.Н.  Исследование  кривизны  фронта  световой  волны  //Известия  Томского 

eниверситета. – Томск: Издательство Томского eниверситета. - 1980, №5. -  38 с. 

3.

 

Справочник по специальным функциям  /Под редакцией М. Абрамовича и  И.Стиган.   - 

М.: Наука. – 1979. - 830 с. 

4.

 

http://habrahabr.ru/

 

 

 

ӘОЖ 621.396.2 

 

Абиева  М.С.

  –  оқытушы,  М.Тынышбаев  атындағы  Қазақ  Көлік  жəне 

Коммуниациялар Академиясы (Қазақстан, Алматы қ.) 

Төленова 

Р.

 

– 

студент, 

М.Тынышбаев 

атындағы 

Қазақ 

Көлік 

жəне 

Коммуниациялар Академиясы (Қазақстан, Алматы қ.) 

 

МОБИЛЬДІ БАЙЛАНЫСТЫҢ 4-ШІ ҰРПАҚ ЖЕЛІЛЕРІНЕ АУЫСУ 

ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 

 

Төртінші ұрпақтағы сымсыз байланыс технологиясы (4G) дегеніміз не деген сұрақ 

əлі  де  бір  мəнге  ие  емес.  Біреулер  4G-ды  WiMAX  немесе  HSPA  желілері  деп  атауға 

талпынады.  Бірақ,  бұл  мүлде  дұрыс  емес.  Барлық-  технологиялық  та,  тұтынушы 

деңгейлерде де ұрпақ ұрпақтан сапалы түрде ерекшеленуі тиіс.  

Өз кезегінде бірінші ұрпақтың ұялы байланыс технологиясынан екінші ұрпаққа өту 

технологиялық  деңгейде  сандық  технологияларға  жəне  тұтынушылық  деңгейде 

мəліметтерді (қарапайым болса да) тарату қызметтеріне өтуді білдіреді. 

 3G – ға өту видео қарауға мүмкіндік беретін жылдамдықтарда мəліметтерді тарату 

мүмкіндігін  білдіреді  –  бұл  сапалы  жаңа  қадам.  Технологиялық  тұрғыда  бұл  сандық  та 

(DSP),  аналогты  да  сигналдарды  өңдеудің    аз  тұтынушы  микроэлектронды  тəсілдерін 

 

 

 

 

291 

 

 

«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 

РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ  «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» 

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

құрудағы  олқылықтарға  негізделеді  (мысалы,  жоғары  жиілікті  аз  шулы  күшейткіштер, 

GaAs  жəне  басқа  да  кең  жолақты  жартылай  өткізгішті  материалдардың    негізіндегі 

жартылай өткізгішті аспаптар). Терең субмикронды деңгейдің (65-45 нм жəне одан төмен)  

микроэлектронды  технологиялары  –  бұл  нақты  көлемдегі  функционалдықты  арттыру 

жəне  энерготұтынуды  төмендету  болып  табылады.  Портативті,  сонын  қатарында 

телекоммуникациялық  құрылғыларды  құру  үшінжартылай  өткізгішті  технологиялардың 

əдемдік жетекшілері əйгілі «нанометрлерді қууды» бастап келеді. 

Құрылғылардың төртінші ұрпағы, менің ойымша, бұл толыққанды мультимедялық 

«қалтадағы  офис».  Дəл  осыған    төменгі  арнада  ұялы  абонеттер  үшін  100  Мбит/с  жəне 

номадты  жəне тіркелген  авбонеттер үшін 1Гбит/с жылдамдық  жүйелерін қамтамасыз ету 

бойынша  IMТ-Advanced  талаптары  бағытталған.  Ең  басынан,  олар  ITU-R  М.  16-45  [2] 

ұсынысында өңделген, қазір үздіксіз дəлелдеу кезеңінде. Бұл – дыбыстық байланыстарды 

орнату,  сонымен  қатар,  əртүрлі  ақпараттық  қызметтер  мүмкіндігі,  Ғаламтордағы  жұмыс, 

үлкен  көлемді  мəліметтермен  алмасу,  ТВ-трансляцияларды  қарау  (IPTV),  сұраныс 

бойынша видеолар жəне т.б.  Яғни,  қазіргі кезде тұтынушыда үйінде (офисінде) бар нəрсе 

– өте аз ақша арқасында.  

Ұялы телефония əрдайым байланыста болуға мүмкіндік бергендіктен,  4G жүйелері 

де  əркімді  мəліметтерді  таратудың  əртүрлі  желілеріне  сенімді  жоғары  жыдамдықты 

қолжетімділікпен  қамтамасыз  етуі  қажет.  Төменгі  мобильділік  өту  жылдамдығын,  ал 

жоғары мобильділік – 60-тан 250 км/сағ-қа дейінгі жылдамдықты білдіреді. 

Ұялы  WiMAX-та,  LTE/UMB  да  осындай  тапсырманы  орындап  шығатын  сияқты 

көрінеді.  Ал  Жылдамдықтың  артуымен  бұл  мүмкін  емес  сияқты,  алайда  бір  жахандық 

мəселе  туындайды.  Бұл  –  сəйкестілік.  Соңғы  уақытқа  дейін  бүкіл  телекоммуникациялық 

əлем  бірыңғай  жалпы  əлемдік  сымсыз  байланыс  концепциясын  жариялап  келген.  Енді 

жахандық  байланыс  жүйелерінің  протоколдары  жəне  технологиялары  бірнеше  болатыны 

белгілі. Мысалы, IMT-2000  оғында жиіліктері сəйкес алты əртүрлі стандарттар бар. IMT-

Advanced  стандарттар  тобы  да  əртүрлі  технологиялармен  жарияланады,  жəне  олардың 

арасында 2.0 WiMAX  жəне LTE Advanced, жəне UMB[3] болуы да мүмкін. 

4G    жүйелерін  IMТ-Advanced  стандарттарының  тобына  кіретін  технологиялар 

ретінде анықтауға болады.  Тұтынушылық деңгейде оларды ажыратуға болады: 

-

 

Жоғары  (ұялы/номадты  абоненттер  үшін  100/1000  Мбит/с-тан  бастап) 

жылдамдық.  Бұл  біруақытта  табиғаты  бойынша  əртүрлі  жəне  QoS  талаптарына  сəйкес 

келетін бірнеше мультимедиялық ағындармен жұмыс істеуді білдіреді; 

-

 

Өзара сəйкестілік жəне активті өзара əсерлесу. Тұтынушы басқа желілерден 

бөгеттерді, желіаралық мəліметтерді тарату мəселелерін де сезбеу қажет. 

Технологиялық деңгейде 4G  жүйелері келесі қасиеттермен сипатталады: 

-

 

OFDM  модуляциясына  толық  өту  (қайта  шағылу  жағдайларында  жұмыс 

істеу); 

-

 

Физикалық  деңгейдің  радиопротоколдар  деңгейінде  өзара  жұмыс  істеу 

келісімділігі; 

-

 

Жиіліктік  жолақтарды,  жиіліктік  диапазондарды,  модуляция  əдістерінің 

адаптивті қайта құрылуларын таңдау кезіндегі жоғары иілгіштік; 

-

 

Арналық  түзетуші  кодтаудың    едəуір  жетілген  əдістерін  қолдану  (каскадты 

кодтар, көпдеңгейлі интерливинг жүйелерімен дамыған LDPC кодтары); 

-

 

Тіректік/базалық  желілер  –  толығымен  ІР  (IPv6  протоколдарына  өту).  

Бірыңғай  NGN-желі  базасындағы  əртүрлі  стандарттардың  желілерінің  интеграциясы 

мүмкіндігі, IMS платформасының ұстауы туындайды.                     

Одан  басқа,  мұндай  құрлығыларсыз  4G  желілер  пайдасыз.    Қазір  бұл  құрылғылар 

көпшілік тұтынушыларға қарағанда біраз қымбат. Бірақ үш жылдан кейін, олардың бағасы 

қарапайым ұялы телефон бағасына дейін түседі. Сол кезде жылдам ұялы контентке деген 

сұраныс жахандық жəне ортақ болады.  

 

 

 

 

292 

 

 

«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 

РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ  «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» 

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

Микроэлектронды элементті база облысындағы революциялық өзгерістермен қатар 

ілеспелі  бағдарламалық  қамтамасыз  етуде  жəне  «адам-компьютер»  принципиалды  жаңа 

интерфейсті  құруда  біршама  өзгерістер  орын  алады.  Ұялы  контент  облысындағы 

мамандар мұны қазіргі кезде қолданылатын Web 2.0 интерфейсінің болашақтағы Web 3.0 

интерфейсіне ауысуы деп айтады.  

Əрине,  4G    кең  жолақты  ұялы  байланыстың  дамуына  IEEE  802.11  сияқты  шектес 

технологиялар 

да, 

сонымен 

қатар 

цифрлық 

телевизиялық 

жəне 

радиотарату 

технологиялары да үлкен  əсер  етеді.  802.11 стандарттары белсенді  түрде жетіліп келеді, 

оларды  сымсыз  локальды  желілер  үшін  технологиялар  ретінде  жайғастыруға  болмайды. 

802.11  əдістері  негізінде  бірнеше  аудандарды  біріктірумен  қалалық  масштабтағы 

кеңжолақты  сымсыз  қолжетімділік  құрылған  кездегі  бірнеше  мысалдар  белгілі.    Ал 

802.11n  жəне  802.11  VNT  жоғарыжылдамдықты  стандарттарының  802.11  mesh-

желілерінің стандартының пайда болуымен, бұл бағыт тек одан ары дами бастайды.               

Əрине,  802.11 стандарттарына IMТ-Advanced тобында орын жоқ. Ол үшін оларда 

маңызды  қаситтердің  қатары  болмайды.  Ең  алдымен,  лицензияланатын  диапазондардағы 

бірыңғай  жиіліктік  жолақтарды  айтпағанда,  мобильділіктің  жəне  абоненттердің  жоғары 

тығыздығының қолжетімділігі жоқ.   

Бірақ, 802.11 желілері лицензиясыз жиілік диапазондарындағы жұмыс үшін арнайы 

құрылған  еді.  Олардың  барлық  жүйеде  өзгеріссіз  қалатын  бір  қасиеті  –  ол 

инсталляциялаудың қарапайымдылығы жəне төменгі бағасы. Қазіргі таңда бұл технология 

–  сымсыз  локальды  желілер  үшін  альтернативсіз  жəне  үстемді.  Бүгінгі  күнде  802.11 

ұстамайтын  смартфонды  табу  қиын  жəне  сондай  ноутбукты  да  табуоңайға  соқпайды. 

Абонентіік  жабдық  шамамен  10  доллардан  төмен,  қолжетімділік  нүктелері    (ғимарат 

ішінде  жұмыс  істеу  үшін)  100  доллар  тұрады.  Тұтынушылардың  үлкен  тобы  802.11 

адаптерлерімен  «тегін»  жабдықталған,  бұл  интерфейс  ұялы  құралдарда  негізгі    (мысалы, 

USB-порт  ретінде)  болып  табылады.сондықтан,  802.11  стандарттары  əртүрлі  локальды 

аймақтарда ( қонақүйлер, кафе, аэропорттар, вокзалдар жəне т.б.) қолжетімділік желілерді 

құру  үшін  қажет.  Одан  басқа,  802.11  технологиясы  –  локальды  аймақтардағы  (100  мың 

тұрғындары  бар  қала,  «ыстық  аймақтар»,  сонымен  қатар  инвестиция  көлемі  үлкен 

жобалар  мүмкін  емес  аудандар)  тіркелген  кеңжолақты  байланыс  желілерін  құру  үшін 

нақты шешім. 

Əрине,  мұндай  жобаларда,  егер  қызмет  көрсетудің  операторлық  сапасын  ұсыну 

жөнінде  сөз  болса,  онда  лицензиялы  диапазондарда  жəне  үй/офистік  желілер  жағдайына 

қарағанда  таратқыштардың  үлкен  қуаты  бар  диапазондарда  жұмыс  істеу  қажет.  Мұндай 

шешімдердің  болашағы  жөніндегі  сұрақ  таласты,  алайда  мұндай  жағдайда  біршама 

тəжірибе  бар.  Мұнда  радиожиілікті  спектрдің  ұлттық  реттегішінің  əрі  қарай  болатын 

шешімдерінен көптеген нəрсе тəуелді болады. Жеке алғанда, Қазақстан Республикасында 

екі нұсқа мүмкін, олар: 

-

 

802.11  диапазондары  лицензиясыз  болып  шешіледі  (  сонда  антеннадағы 

эквивалентті изотропты қуат деңгейіне деген шектеулер автоматты түрде туындайды); 

-

 

Стандартсыз диапазондарда «802.11-түрдегі» желілер үшін жиіліктер белгіленіп 

алынады. 

-

 

Əрбір  осындай  шешім  802.11  технологиясының  тағдырына    толығымен  əсер 

етпесе де, біршама əсер етуі мүмкін. Кез келген жағдайда 802.11 желілері əрі қарай дами 

береді  жəне  4G  желілеріне  үлкен  əсер  ете  отырып  осы  желімен  қатар  қолданыла  береді. 

3.5  -  4G  стандарттарына  қойылған  барлық  негізгі  перспективті  шешімдер  бастапқыдан 

802.11  құрылғыларында  іске  асырылды  емес  пе.  Осы  жəне  MIMO,  жəне  mesh-желілер, 

жəне  дестелердің  агрегациялары/  көріністері  жəне  OFDM  –  əрі  қарай  көпшілігін  атап 

өтуге болады.  

4G-ға аз да болса əсер ететін нəрсе – цифрлік хабар таратудың дамып келе жатқан 

технологиялары  болып  табылады.  Ең  алдымен,  олар  белгілі  мөлшерде  4G  қызметтеріне 

 

 

 

 

293 

 

 

«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 

РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ  «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» 

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

бəсекелес  болады.    Шынында,  соңғыларында  ТВ-  жəне  радиотрансляциялармен  қатар, 

видео-  жəне  аудиоконтент  тарату  қарастылырған.  Одан  басқа,  цифрлық  кең  жолақты 

хабар  тарату  желі  стандарттары  да  өзгереді.  Олар  кері  байланыс  мүмкіндігі  болатын 

мультимедиялы түрге ие болады.   

Осындай  жлілердің  4G    желілерімен  өзара  əрекеттесуі  қалай  құрылады?  Бұл 

сұраққа  жауапты  тек  қиялдауға  болады.  Мүмкін,  оларды  алдыңғы  болашақта  бірыңғай 

технологияға  ьіріктіру  күтеді,  мүмкін  əртүрлі  интегралды  шешімдер  туындайды.  Қазіргі 

кездегі  шешім  де  сақталуы  мүмкін.  Хабар  таратушы  технологиялар  оларға  ең  маңызды 

артықшылық болатын əлсіз сигналды қабылдау мүмкіндігі үшін арнайы есептелуі мүмкін. 

Алайда,  біреуі  айқын  –  олардың    бір  бірін  байқамай  ары  қарай  қолдануы  мүмкін  емес. 

Əрине,  дестелік  тарату  желілерінің  технологияларының  дамуы  жөнінде  айта  кетуге 

болмайды. 

Шынында,  сымсыз  желілердің  дамуы  тек  сымды  желілердің  негізгі  үрдістерін 

көрсетеді.ал  осы  облыста  міне  20  жылдан  бері  ТВ-  жені  радиотрасляцияларды  қоса, 

революциялық  аудиоконтеннтер    орын  алып  келеді.  Одан  басқа,  цифрлық  кең  жолақты 

хабар  тарату  желі  стандарттары  да  өзгереді.  Олар  кері  байланыс  мүмкіндігі  болатын 

мультимедиялы түрге ие болады. 

Осындай  желілердің  4G    желілерімен  өзара  əрекеттесуі  қалай  құрылады?  Бұл 

сұраққа  жауапты  тек  қиялдауға  болады.  Мүмкін,  оларды  алдыңғы  болашақта  бірыңғай 

технологияға  ьіріктіру  күтеді,  мүмкін  əртүрлі  интегралды  шешімдер  туындайды.  Қазіргі 

кездегі  шешім  де  сақталуы  мүмкін.  Хабар  таратушы  технологиялар  оларға  ең  маңызды 

артықшылық болатын əлсіз сигналды қабылдау мүмкіндігі үшін арнайы есептелуі мүмкін. 

Алайда, біреуі айқын – олардың бір бірін байқамай ары қарай қолдануы мүмкін емес.  

Əрине, дестелік тарату желілерінің технологияларының дамуы жөнінде айта кетуге 

болмайды. Шынында, сымсыз желілердің дамуы тек сымды желілердің негізгі үрдістерін 

көрсетеді.ал  осы  облыста  міне  20  жылдан  бері  революциялық  өзгерістер      орын  алып 

келеді.  Осы  революциялық  өзгерістер  тұрақты  болғаны  соншалық,  бəрі  осыған  үйреніп 

қалды жəне революция деп қабылдауды қойды. 

Дестелік    коммутация  технологиясы  нақты  түрде  мультисервистік  көліктік 

платформа  (MSTP)  –  келесі  ұрпақтың  SDH  технологиясына  дейінггі  кезеңді  өте  отырып, 

көліктік 

желілер 

деңгейіне 

шықты. 

GigbitEthernet 

(жəне 

келесі 

Ethernet-

технологияларының)  дестелерін  талшықты-оптикалық  байланыс  желілерінің  (ТОБЖ) 

магистральды  арналары  бойымен  таратып  келеді.мультимедиялық  қызметтерді  ұсыну 

үшін  IMS  (IP  MultimediaSubsystem)  платформасы  жəне  SIP  (SessionInitiationProtocol) 

протоколы құрылды. MPLS  қолданылатын (қазіргі таңда мультимедиялық желілерде QoS 

қамтамасыз етудің едəуір тиімді механизмі ретінде) NGN желілері кеңінен дамып келеді. 

ЖəнеТОБЖ  қарқынды  технологияларымен  қатар  жүретін  осы  технологиялардың  бəрі 

кеңжолақты  сымсыз  қолжетімділіктің  КСҚ  желілері  үшін  берік  іргесін  –  идеологиялық 

түрде  де,  сонымен  қатар  жерүсті  желілік  инфрақұрылымды  құра  отырып  қамтамасыз 

етеді.  IMS  платформасының  қолдауы  LTE    жəне  WiMAX  сипаттамаларында  тікелей 

жазылғаны  бекер  емес.    Ал  DWDM  жəне    IP-MPLS  қолдауы  бар  ТОБЖ  негізіндегі  тірек 

желі  –  ол  ерекшелік  емес,  керісінше  кеңжолақты  қолжетімділіктің  заманауи  сымсыз 

желілеріне арналған стандарт болады. 

Қорытындылар. 4G жүйелері – бұл IMТ-Advanced стандарттарының тобына кіретін 

технологиялар. 4G жүйелерінің негізгі ерекшеліктеріне келесілерді жатқызуға болады: 

-

 

Жоғары  жылдамдық,бұл  біруақытта  табиғаты  бойынша  əртүрлі  жəне  QoS 

талаптарына  сəйкес  келетін  бірнеше  мультимедиялық  ағындармен  жұмыс  істеуді 

білдіреді; 

-

 

Өзара сəйкестілік жəне активті өзара əсерлесу, яғни тұтынушы басқа желілерден 

бөгеттерді, желіаралық мəліметтерді тарату мəселелерін де сезбеу қажет; 

 

 

 

 

294 

 

 

«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 

РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ  «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» 

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

-

 

қайта  шағылу  жағдайларында  жұмыс  істеу  үшін  OFDM  модуляциясына  толық 

өту; 

-

 

Физикалық  деңгейдің  радиопротоколдар  деңгейінде  өзара  жұмыс  істеу 

келісімділігі; 

-

 

Жиіліктік  жолақтарды,  жиіліктік  диапазондарды,  модуляция  əдістерінің 

адаптивті қайта құрылуларын таңдау кезіндегі жоғары иілгіштік; 

-

 

Арналық түзетуші кодтаудың  едəуір жетілген əдістерін қолдану; 

Бірыңғай 

NGN-желі 

базасындағы 

əртүрлі 

стандарттардың 

желілерінің 

интеграциясы мүмкіндігі. 

 

ƏДЕБИЕТ 

 

1.  Вишневский  В.М.,  Ляхов  А.  И.,  Портной  С.  Л.,Шахнович  И.  В.  Широкополосные 

беспроводные сети передачи информации. – М.: Техносфера, 2005. 

2.  Шахнович  И.  Стандарт  широкополосного  доступа  IEEE  802.16-2004.  Режим  OFDMA  и 

адаптивные антенные системы. Электроника: НТБ, 2005. V» 2. с. 46-52. 

3.  Абрагин  Д.  Телекоммуникационные  сети  нового  поколения:  решения  НТВ  «Натеке. 

Первая миля. 2009, .V» 2, с.28 31. 

4. Портной С., Иванов А. Выбор систем широкополосного беспроводного доступа. Мнение 

экспертов. Первая миля. 2007,. V» 2, с. 8-11. 

 

 

УДК 005.6(574) 

 

Оразымбетова  А.  К. 

–  ст.преподаватель,  Казахская  академия  транспорта  и 

коммуникаций  им. М.Тынышпаева (г. Алматы, Казахстан) 

Қалмұрат  А.  - 

студент,  Казахская  академия  транспорта  и  коммуникаций                        

им. М.Тынышпаева (г. Алматы, Казахстан) 

 

УМЕНЬШЕНИЕ ВЛИЯНИЯ ВИБРАЦИИ НА ОПТИЧЕСКИЙ КАБЕЛЬ 

 

В  статье  рассматриваются  результаты  экспериментальных  исследований  на 

устойчивость  многомодового  оптического  волокна  (МОВ)  к  действиям  вибрации. 

Установлено,  что  при  воздействии  вибраций  на  ОВ  в  волокнах  появляются 

дополнительные потери, вызывающие паразитную  модуляцию  амплитуды передаваемого 

сигнала.  

жүктеу 15,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: