134
в ходе дискуссии, когда истина ускользнула от них, могут преследовать иную
цель. Это может быть стремление к победе над противником, убедить кого-то в
чем-то. Найти истину и победить противника – не одно и то же.
Средства достижения цели – умозаключения. Умозаключения, согласно
классификации Аристотеля, делятся на три вида:
-
аподиктические, в которых вывод следует из достоверных источников;
-
софические, в которых вывод не следует из посылок и поэтому является
ложным или недосказанным (вывод потому не досказан или заведомо ложен,
что намеренно нарушаются законы логики);
-
диалектические, или эристические, в которых вывод не следует строго
логически, но в какой-то степени подтверждается посылками.
Для поисков истины используют аподиктические умозаключения, для
убеждения - эристические, для победы над противником – софические.
Конечно, можно использовать для победы над противником и аподиктические
умозаключения (силлогистику), но зачем брать в руки дубинку Геркулеса,
чтобы прихлопнуть комара? Победа над противником значима для одного,
нескольких лиц, найденная истина - для тысяч.
Для убеждения противника достаточно эристики, поскольку оно как средство
обладает сильным психологическим воздействием. Для цели низшего порядка с точки
зрения значимости можно использовать средство, обслуживающее цель высшего
порядка, но обратное неверно. Иначе говоря, софические умозаключения непригодны
для поисков истины.
Еще недавно считалось, что владения знаниями в своей профессиональной
деятельности вполне достаточно, чтобы участвовать в дискуссиях, и притом успешно
[5,6,7]. Но дискуссия – понятие интегральное: она стоит на стыке философии, логики,
социальной психологии и той сферы знаний, которая характеризует
производственную, научную и преподавательскую деятельности спорящих.
Анализируя приведенные материалы можно заключить следующее. Успех
приходит к тому, чьи рассуждения стремятся к цели в соответствии с законами и
правилами логики, а поведение – в соответствии с принципами спора. Формирование
умения точно, последовательно и доказательно рассуждать, знать «в лицо»
логические ошибки и избегать назойливого вмешательства их в ходе рассуждений;
уважительное отношение к достоинству и свободе высказывания точки зрения
другого человека; способность концентрироваться на предмете спора; точно
воспринимать и точно интегрировать смысл сказанного; избегать ошибок в
восприятии личностных особенностей партнера.
Литература:
1.
Кулюткин Ю.Н. Психология обучения взрослых. – М.: Просвещение, 1986. –
128 с.
2.
Орлов А.А. Профессиональное мышление учителя как ценность //
Педагогика. – 1995. – №6. – С. 63-68.
3.
Минеева С.А. Полемика - диспут-дискуссия. – М.: Знание, 1990.
4.
Павлова К.Г. Искусство спора: логико-психологические аспекты. -
Мл Знание, 1988.
135
5.
Кохтев Н.Н. Риторика: Учебн. пособие. - М.: Просвещение, 1994.
6.
Френк Снелл. Искусство делового общения. - М.: Знание, 1990.
7.
Бернацкий Г.Г. Культура дискуссии. - Л.: Знание, 1991
ОРТА МЕКТЕПТІҢ ЖАҢАРТЫЛҒАН МАЗМҦНЫ
ШЕҢБЕРІНДЕГІПЕДАГОГИКАЛЫҚ БІЛІМ
Калкишева С. Б.
Қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі,Кӛкшетау қаласы, №8 орта мектебі
sayat.kalkisheva.75@mail.ru
Ел Президентінің «Қазақстан – 2050» Стратегиясы – қалыптасқан
мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауының
мақсаттарына орай, Қазақстандағы білім беруді дамытудың 2011-2020
жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасының жаңартылған мазмұны
шеңберіндегі педагогикалық білімсаласына қатысты басты басымдықтары
негізінде жұмыс жасайды.
Қазір Қазақстанда ӛңірлік және мектеп үйлестірушілеріне арналған
критериалды бағалау бойынша ӛткізілген курстар ӛткізіліп жатыр. Білім
саясатын дамыту, оны мектеп, облыс, ӛңір деңгейінде жүзеге асырудың
басты мақсаты – орта білім беруде жүйелі жұмыс жүргізу барысында
мұғалімдерге жан-жақты қолдау кӛрсету. Себебі адамдардың ӛмір бойы білім
алуын оңтайландыру үшін жастардың жеке қабілетін жан-жақты дамытып,
оларға жан-жақты білім беру шеңберінде тиімді ойлау қабілетін сіңіру
қажет екені сӛзсіз.
Педагогика бұл – адамзат ғылымының ең ежелгі және қоғам дамуының
ажырамас саласы. Себебі педагогикалық білім ұғымы ұрпақты білімге
дайындау немесе тәрбиелеумен байланысты адам әрекетінің ерекше аймағына
кіреді. Педагогика барлық ғылымдар сияқты философия ғылымы аясында
қарастырылды. Ежелгі грек философтарды Гераклит, Демокрит, Фальс, Сократ,
Аристотель, Платон, т.б. ғылымдарының педагогикаға қосқан үлесі зор.
«Педагогика» деген ұғым кӛне грек елдерінде б.э.б. 2,5 жылда пайда болған
дейді.
Ұрпақпенен жалғасып, Абай Құнанбаевпен Ыбырай Алтынсариннан
бастау алып Ахмет Байтұрсынов, Мағжан Жұмабаев, Міржақып Дулатов тағы
басқа бар саналы ғұмырларын туған халқын ӛнер-білімді, жаңа заманның
ӛркениетті, мәдениетті елдерінің қатарына қосу жолына арнаған кӛрнекті
тұлғалар ӛздерінің ағартушылық, педагогтік, ақын-жазушылық тарихи қызметі
мен зор талантын, жан-жақты терең білімі мен қайрат-жігерін елдің "желкілдеп
ӛскен кӛк шӛптей" жас ұрпағын оқытып, тәрбиелеуге, қазақ жерінде жаңа
үлгідегі мектептер ашып, оқушыларды ӛз кезінің озық ғылымымен
қаруландыруға, кәсіп түрлеріне үйретуге арнаған.Сол алаш тұлғаларының
