Құрастырушы: аға оқытушы Алимова Ж. С

> белгісі бар квадрат курсор тұрған бір өріс жаңа кестеге енгізілетінін
білдіреді, ал  >> белгісі  сол жақтағы  барлық өрістердің  кестеге  енгізілетінін
білдіреді, < белгісі өрістің жаңа кестеден алып тасталынатынын, ал << белгісі
барлық өрістің жаңа кестеден жойылып, өз орындарына қалатынын білдіреді.
Сонымен қатар мұнда жаңа кестеге әр түрлі кестелерден алынған әр түрлі
өрістерді кірістіруге болады.
 
Егер жаңа кестенің қандай да бір өрісінің атын өзгерту керек болса,
курсорды   осы   өріске   орналастырып,  Өріс   атын   өзгерту   (Переименовать
поле)  батырмасын   басу   қажет.   Жаңа   кестені   құрып   біткеннен   кейін,  Ары
қарай (Далее) батырмасын басу керек. 
11 сурет. “Дата Выпуска” өрісі үшін енгізу бетпердесін құру.

13 сурет. Дайын үлгі бойынша кесте құру
Сұхбаттасудың   4-ші   қадамында   кесте   құрылып   біткеннен   кейін
тұтынушының кестемен қандай іс-әрекет орындайын деп отырғанын көрсету
қажет. Практикада кестенің құрылымын өзгерту іс-әрекетін таңдаған дұрыс.
Дайын   (Готово)  батырмасын   басқаннан   кейін   құрылған   кестенің   сипаттау
терезесі  Конструктор  режимінде   ашылады,   мұнда   кесте   құрылымына
қажетті өзгерістер енгізуге болады.
Кестелерді   енгізу   (Импорт   таблиц)   шебері  және  Кестелермен
байланыс (Связь с таблицами)  шебері  басқа қолданбалы программаларда
құрылған дайын мәліметтер базаларынан кестелер құруға мүмкіндік береді.
Кестелерді енгізу шеберін қолданғанда сыртқы файлдан жұмыс істеп тұрған
ағымдағы  МБ-ға  мәліметтер   мен   объектілердің   енгізу   (импорт)   жүзеге
асырылады.  Кестелермен   байланыс   шеберін  қолданғанда,  ағымдағы
мәліметтер   базасында   сыртқы   файл   кестелерімен   байланысқан   кестелер
құрылуы жүзеге асады.
14 сурет. Құрып отырған кестеге ат беру

Кесте құруға арналған жаттығулар
Мәліметтер базасын құрған кезде кестелерді жобалаудың төмендегідей
ережелеріне сүйену керек:
–  кестедегі бар өрістер  мәні арқылы  есептеліп  шығатын өрістер құр-
маңыздар;
– қайталанатын өрістер құрмау керек;
– әрбір жазба үшін бір мәнді қайталап сақтайтын өрістер құрмаңыздар;
– әрбір жазба қайталанбайтын бірегей (уникальный) болуы керек;
– қайталанбайтын бірегей түйін (уникальный ключ) болуы тиіс;
16 сурет - Құрып отырған кестенің байланыстарын анықтау
15 сурет. Құрып отырған кестенің байланыстарын анықтау
17 сурет - Кестені құрғаннан кейін іс-әрекеттерді анықтау

Мәліметтер   базасының   пәндік   саласына   мыналар   жатады:   адамдар,
жануарлар, кітап, автокөлік, компьютер, 
программалау   тілі,   оқитын   пән,   техникалық   әдебиет,   сессия,   сурет,
кино, спорт, аудиокассеталар, видеокассеталар, өсімдік әлемі, жануарлар әле-
мі, көлік, байланыс, емхана, әуежай, институт, театр, аспаздық іс, жарыстар,
табиғи   құбылыстар,  апаттар,   теңіздер,   өзендер,   сапарлар   және   т.с.с.  Бір
саладағы  бір   немесе   бірнеше  объектілерді   бөліп   алуға   болады,   мысалы,
"Емхана" саласы үшін мынадай объектілер алуға болады: емхана, ауру адам,
дәрігер,   палата,   бөлім,   кіші   медициналық   персонал,   Лаборатория,   дәрілер
және т.б. Әр объектінің 5-10 сипаты (қасиеті ) болуы керек. Мысалы, Емхана
объектісі   мынандай   қасиеттер   немесе   өрістер   арқылы   сипатталуы   мүмкін:
Емхана   нөмірі,   Емхана   аты,   бас   дәрігердің   аты-жөні,   емхананың   профилі,
жататын   орын   саны,   персонал   саны   және   т.б.   "Ауру"   объектісі   мынандай
қасиеттер   немесе   өрістер   арқылы   сипаттауға   болады:   аурудың   аты-жөні,
емделу   карточкасының   нөмірі,   палатаның   нөмірі,   диагнозы,   емделу  істері,
емдеген дәрігердің аты-жөні және т.с.с.  Әрбір  саланың және әр объектінің
сипаттау дәлдігі мен толықтылығы шешілетін  мәселеге  және тұтынушының
қандай  ақпарат  керек ететініне байланысты болады.  Әрбір объект  үшін  бір
жеке  кесте   құрылады.   Кестедегі   нақты   объектілердің   сипаттамалары   бар
жазбалар  саны  40-100-ден кем болмауы  керек,  сонда ғана  әр  түрлі  Access
құралдарымен тиімді жұмыс істеуге мүмкіндік беріледі.
Лабораториялық жұмысты жүргізу үшін мыналарды орындау керек:
1) Ақпараты мәліметтер базасында сақталатын пәндік саланы анықтап,
бір   немесе   бірнеше   объектілерді  таңдап   алып,  олардың   өріс  атауларын,
мәліметтер типін, нақты мәндерін анықтау керек;
2) әр түрлі объектілерге  арнап  Кесте режимі, Конструктор, Кестелер
шебері сияқты үш мүмкіндік арқылы кесте құру қажет;
3) Конструктор  режимі   үшін   бірсыпыра  өрістерге  арнап,   алдын   ала
олардың  қасиеттерін   тағайындау,   мысалы,   енгізу   бет   пердесі   (маскасы),
келісім бойынша бірден берілетін мәндер және т.с.с.;
4) МБ  терезесінде тұрып,  Ашу  (Открыть) батырмасын шерту  арқылы
таңдаған базаның ішкі мәндерін көріп шығу;
5) МБ  терезесінде   тұрып,  Конструктор  батырмасын   шерту  жолымен
кесте құрылымына және өрістер сипаттамаларына өзгертулер енгізу;
6) Мәліметтер   базасын   құру  және  Мәліметтер   базасын   ашу
саймандар тақтасы батырмаларымен жұмыс істеуді үйрену;
7) МБ-ны   толтыру   кезінде  Түзету  (Правка)  менюін  пайдаланып,
қайталанатын   мәндерді   көшіріп   алып   керекті   орынға   қою  батырмаларын
қолдану.
Лабораториялық   жұмыс   4-6   сабаққа   арналған.  Access-тің   мүмкін-
діктерін   оқып   үйрену  кезінде   жоғарыда   келтірілген   кестелерді   құру   және
өрістер қасиеттерін анықтау тәсілдерін меңгеру қажет.
1 жаттығу
1. Белгілі   бір   пәндік   саланы   таңдап,   оның   бір  объектісін  алып,   ішкі
бірнеше  қасиеттерін   көрсетіп   сипаттау  керек,   мысалы,   объект  –  кітап,