|
Д. СЕРІКБАЕВ атындағы ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК
ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
|
Ф1 Н ШҚМТУ 701.01
|
Сапалы менеджмент жүйесі
|
Пәннің оқу-жұмыс бағдарламасы
|
бет 7ден
|
Қазақстан Республикасының Министерство
Білім және ғылым образования и науки
министрлігі Республики Казахстан
Д. Серікбаев атындағы ВКГТУ
ШҚМТУ им. Д. Серикбаева
БЕКІТЕМІН
МжК факультет деканы
_________ М.Дудкин
_____________2013 ж.
Метрология, стандарттау жӘне Өзара алмастыру негіздері
Жұмыс оқу бағдарламасы
Метрология,Стандартизация и основы взаимозаменяемости
Рабочая учебная программа
Мамандық: 5В090100
Оқу түрі: күндізгі
Өскемен
Усть-Каменогорск
2013
Жұмыс бағдарламасы Мемлекеттік жалпыға бірдей білім беру негізінде 5В071200 – Машинажасау мамандығындағы студенттер үшін «Машинажасау және құрылымдық материалдар технологиясы» кафедрасында дайындалған.
«Машинажасау және құрылымдық материалдар технологиясы» кафедрасының отырысында қаралған
_______________2013 ж. №_______ хаттамасы
«М және ҚМТ» кафедрасының меңгерушісі К. Комбаев
Машина жасау және көлік факультетінің әдістемелік кеңесінде мақұлданған
__________________2013 ж. №_______ хаттамасы
Төрағасы А. Вавилов
Дайындаған К. Комбаев
Нормабақылаушы Т. Тютюнькова
1 ПӘННІҢ ЕҢБЕК СИЫМДЫЛЫҒЫ
семестр
|
Кредит саны
|
Оқу түрі
|
СӨЖ сағат саны
|
Жалпы сағат саны
|
Бақылау түрі
|
Жанаспалы сағат саны
|
Дәріс
|
Семинар. (тәжір.)
оқу
|
Зертхана оқу
|
СОӨЖ
|
Барлық сағат саны
|
Күндізгі оқу түрі
|
4
|
3
|
30
|
-
|
15
|
45
|
135
|
45
|
90
|
емтихан
|
2. ПӘННІҢ СИПАТТАМАСЫ, ОНЫҢ ОҚУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ОРНЫ
2.1 Оқылатын пәнге сипаттама
Курс «Машинажасау» мамандықтарына арналған. Курсты оқу нәтижесінде студенттер келесіні білулері қажет: машина бөлшектерінің типтік байланысуын құру кезіндегі жүйесі, машина құрастыру кезіндегі бөлшектердің геометриялық параметрлерінен ауытқу шамаларын және дәлдігін қабылдау негіздері. Олардың қолданыс шарттарын ескеру, стандарттаудың негіздерін, әдістері мен ұстанымдарын және нормативті-техникалық құжаттармен жұмыс істей алулары, бөлшектердің геометриялық параметрлерін өлшеп, өлшеу нәтижесі бойынша олардың жарамдылықтарын анықтай білулері, әр түрлі отырғызу есеп-қисаптарын санау және оларды таңдау, оларды сызуда белгілей алулары қажет.
2.2 Пәнді оқытудағы мақсат
Стандарттау мен өнім сапасын бақылаудың ғылыми-теориялық және методикалық негіздерін, Қазақстандағы стандарттаудың мемлекеттік жүйесін, елдегі дәлдік пен өлшеулердің бірлігін қамтамасыз ететін метрологиялық қызметтің ұйымдастырылуын және өнім сапасын бақылаудың бірыңғай мемлекеттік жүйесін оқып білу.
Пәнді оқып білудің негізгі мақсаттары келесі:
- студенттердің пәннен алған курстың негізгі ережелерін іс жүзінде қолдану және олардың ғылыми ойлау қабілетін қалыптастыру;
- болашақ маманың жетілдірілуіне, халықаралық, аймақтық және ұлттық деңгейдегі техникалық шешімдерді өз бетімен қабылдауына мүмкіндік беретін стандарттау, сертификаттау және метрология салаларындағы негізгі білім беру;
- стандарттармен және техникалық құжаттармен таныстыру;
- стандарттау саласындағы басқа елдердің тәжірибесімен және патенттік әдебиеттермен таныстыру.
2.3 Пәнді меңгеру барысындағы нәтижелер
Білімі:
Студент білу керек:
- Стандарттау, сертификаттау және метрология негізі, олардың қазіргі өндірістегі алатын орны
- нормативті құжаттардың қолданылуы және оларға қойылатын талаптардың арналуы
Дағдысы:
Дағдысы:
- нормативті - техникалық құжаттармен жұмыс істеу;
- өнімнің геометриялық параметрлерін өлшеуді және өлшеу нәтижесінде өнімнің жарамдылығын анықтауды жүзеге асыру;
Компетенциясы:
Шешуші компетенцияға клесілер жатады:
- нормативті құжаттардың қолданылуы және оларға қойылатын талаптардың арналуы
- олардың қазіргі өндірістегі алатын орны, нормативті құжаттардың қолданылуы және оларға қойылатын талаптардың арналуы
- сонымен қатар нормативті-техникалық құжаттармен жұмыс істеу
2.4 Пререквизиттер
Пререквизиттар: МАТН-математика, PHIS- физика,
- математика, математикалық статистика мен ықтималдық теориясын қоса;
- физика – физикалық көлем мен оның өлшемдері;
- құрылыстық материалдар технологиясы – кесумен өңдеу;
- сызу – сызбалар хаттауы мен орындалуы ЕСКД талабы.
2.5 Постреквизиттер
- «Машиналардың негізігі құрастырылулары»
- «Машинажасау зауыттарының станоктык жабдықтары»
- «Станоктык құрал»
- «Құрылымдық материалдардың техналогиясы»
- «Кесу теорясы»
- «Құрал – жабдықтарды проектілеу»
- «Дайындаулардың жобалануы мен өндірілуі»
- «Машинажасау технологиясы».
- «Машинажасаудың негізгі технологиясы».
3 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ
3.1 Оқу жұмысының жоспары
№ апталар
|
Тақырып атауы
|
Сағаттар
|
Дәріс
|
Тәжірибелік сабақтар
|
СӨДЖ
|
Ұсынылған әдебиеттер
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
1
|
Тақырып 1. Кіріспе. Қысқаша тарихи мағлұмат. Стандарттаудың анықтамасы мен ролі, өнімнің сапасы мен тауар шығарудың дамуындағы метрология. Өзара ауысымдылық, оның түрлері - толық, толық емес, ішкі, сыртқы, функционалдық.
|
2
|
1
|
3
|
[3.1]
|
2
|
Тақырып 2. Өзара ауысымдылықтың негізгі жағыдайы. Номиналды өлшемі. Нормальді сызықтық өлшемдер мен параметрлердің қатары. Шынайы, шекті өлшемдер, ауытқулар, шектер. "Білік", "Тесік", "Қондырғы" түсінігі. Қондырғылар топтары, олардың сипаттамалары, Сызбаларда белгіленуі.
|
2
|
1
|
3
|
[3.1]
|
3
|
Тақырып 3. Майда цилиндрлік жалғаулардың өзара ауысымдылыңы. Отырғызылымдар мен шектердің бірыңғай жүйесі МЭК (СЭВ) және МемСТ (ГОСТ). ҚБЖД (ЕСДП) – саңылау мен біліктердің жүйелік белгісі, өлшемдердің диапозоны мен интервалы, квалитеті, шек бірлігі, өлшеудің температуралық режимі.
|
2
|
1
|
3
|
[3.1]
|
4
|
Тақырып 4. Көрсетілмеген шекті өлшемдер, дәлдік класы және квалитттер, сызба белгіленуі. Өңделу дәлдігінің таңдалуы.
|
2
|
1
|
3
|
[3.2]
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
5
|
Тақырып 5. Майда цилиндрлік жанасуларға арналған калибрлер. Міндеті және классификациясы. Калибрлерге қойылған талаптар. Калибр шектері, шек алаңдарының орналасу схемасы, калибр есептеулері.
|
2
|
1
|
3
|
[3.1]
|
6
|
Тақырып 6. Есептеулер мен отырғызылым таңдауы. Есептеулер мен саңылаулы отырғызылым таңдауы. Тартылымды отырғызылым есептері. Отырғызылымның қолдану аймағы.
|
2
|
1
|
3
|
[3.3]
|
7
|
Тақырып 7. Айналу мойынтіректерінің шек пен отырғызылым жүйесі. Мойынтірек дәлдігінің класы, оның таңдалуы. Мойынтірек сақиналарының жүктелуінің түрлері. Айналу мойынтірегінің отырғызылым таңдалуы мен есептелуі, сызбаларда белгіленуі.
|
2
|
1
|
3
|
[3.1]
|
8
|
Тақырып 8. Айналу мойынтіректерінің шек пен отырғызылым жүйесі. Мойынтірек дәлдігінің класы, оның таңдалуы. Мойынтірек сақиналарының жүктелуінің түрлері. Айналу мойынтірегінің отырғызылым таңдалуы мен есептелуі, сызбаларда белгіленуі.
|
2
|
1
|
3
|
[3.2]
|
9
|
Тақырып 9. Өлшем тізбегі. Негізгі терминдер мен анықтамалар. Өлшем тізбегінің жіктелуі, есептер, өлшемді тізбек есебін шешетін. Өлшемді тізбекті максимум-минимум әдісмен есептеу. Өлшемді тізбекті ықтималдылық әдісімен есептеу. Толық емес өзара ауысылымдық кезінде өлшемді тізбекті есептеу (топтық тандау, реттеу мен дәлдеу).
|
2
|
1
|
3
|
[3.3]
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
10
|
Тақырып 10. Қалып ауытқуы орналасуды кедір бүдірлі және толықынды жазықтықты түзету. Бөлшектердің геометриялық параметірлерінін ауытқуынын жіктелуі. Ауыткудың пайда болуы алғы шарттары. СЭВ стандартты бойынша қалып ауытқуымен бөлшек бетінін орналасуын түзету жүйесі. Орналастырудың тәуелді және тәуелсіз шектері.Қалыптын ауытқуымен беттін орналасуын сызбада белгілеу .
Беттің кедір-бұдырлығы. Кедір-бұдырлылықтың параметрлері, олардың анықтамалары және тандауы . Кедір-бұдырлылықты сызбада көрсету. Беттін толқындылығы және оның параметрлері.
|
2
|
1
|
3
|
[3.3]
|
11
|
Тақырып 11. Өзара ауысымдылық, әдістері және резьбалық жалғанудың бақылау құралдары. Бұрамалық (резьбалық) жалғануға қойылатын негізгі эксплуатациялық талаптар. Бекіту бұраманың негізгі параметрлері, бекіту. Бекіту метрикалық бұраманың шектері. Метрикалық бекіту бұраманың дәлдігінің топтары мен дәрежелері.Метрикалық бұрама дәлдігімен отырғызуларын сызбада көрсету. Бұраманың геомерияларының бақылау әдістері.Бұраманың калибрлер, шектер.
|
2
|
1
|
3
|
[3.4]
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
12
|
Тақырып 12. Өзара ауысымдылық, әдістері және конустық жалғануларды бақылау әдісі.Негізгі эксплуатациялық талаптар. Конустық жалғанулар түрлері. Конустық жалғанулардың шектері мен отырғызулары. Бұрыштық өлшемдерге шектер. Бұрыштар мен конустарды бақылаудың әдістері мен құралдары. Шпонкалы және кілтекті жалғануларды бақылаудың әдістері мен құралдары, өзара ауысымдылық. Призмалы шпонкалық жалғанулардың шектері мен отырғызулары. Түзу дәлдікті профильді кілткті жалғанулардың шектері мен отырғызулары. Орталықтандыру әдістері. Шпонкалы және кілтекті жалғанулар және сызбада белгіленулер бақылау тәсілдері.
|
2
|
1
|
3
|
[3.1]
|
13
|
Такырып 13. Өзара ауымдылық, әдістері және тісті және червячных берілулер бақылау тәсілдері. Жіктелулер және тісті берілулерге қойылатын негізгі талаптар. Цилиндрлі тісті шеңберлердің дәлдік нормалары. Тісті берілулердің бақылау әдістері мен тәсілдері.Өлшеу дәлдігінің теориялық негіздері. Дайындаудың қателіктері өлшеулері және олардың анализдері. Бөлудің заңдары. Өлшеу нәтижелерін өңдеу әдістері.
|
2
|
1
|
3
|
[3.5]
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
14
|
Тақырып 14. Дәлдікті метрологиялық қамтамасыз ету. Метрология туралы, техникалық өлшеулер және олардың есептері туралы түсінік. Эталондар, өлшеулердің үлгілі және жұмысшы тәсілдері туралы түсінік. Өлшеудің бір тұтастығын қамтамасыз ететін мемлекеттік жүйе.Техникалық өлшеулердің тәсілдері мен әдістері. Өлшеулер мен өлшеу тәсілдерінің жіктелуі.Өлшеу тәсілдерінің метрологиялық сипаттамалары. Шаралар мен әмбебап өлшеу тәсілдері. Оптикалық, оптикомезаникалық және басқа құралдар.
|
2
|
1
|
3
|
[3.3]
|
15
|
Тақырып 15. Тауар сапасын стандарттау және басқару. Тауар сапасы. Сапаға әсер ететін факторлар мен жағдайлар. Сапа мен көрсеткіштер туралы түсініктер. Тауар сапасын аттестациялау – сапаны басқару жүйесі элементі ретінде. Тауар сапасын құқықтық реттеу.
|
2
|
1
|
3
|
[3.5]
|
|
Барлығы
|
30
|
15
|
45
|
|
3.2 Курстық зертханалық жұмыстарын орындалуына қойылатын талаптар және мазмұны
Тақырып
|
Тапсырманың мазмұны және мақсаты
|
Ұсынылатын әдебиеттер
|
Дайындау мерзімі
|
Бақыл-ау түрі
|
Тапсыру уақыты
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
1
|
Техникалық өлшемдер туралы кіріспе сабақ.
Өлшем құралдарының метрологиялық мағлұматтары. Өлшемдердің қателігі мен дәлдігі.
|
[3.2]
|
1-2 апта
|
Ауызша сұрау
|
2 апта
|
2
|
Цилиндрлік бөлшектерді штангенциркулмен өлшеу, пішіні және ауытқу бойынша жарамды бөлшектерді ажырату қорытындысы.
|
[3.2]
|
3-4 апта
|
Ауызша сұрау
|
4 апта
|
3
|
Талдау нәтижесіне қарап, микрометрлік құралмен өлшеу.
|
[3.2]
|
5-6 апта
|
Ауызша сұрау
|
6 апта
|
4
|
Индикаторлы ішкі өлшегіш арқылы өлшеу. Өлшемі бойынша жарамды бөлшектерді ажырату қорытындысы.
|
[3.2]
|
7-8 апта
|
Ауызша сұрау
|
8 апта
|
5
|
ИЗВ-1 вертикаль ұзындық өлшеуішпен өлшеу. Өлшеу нәтижелерінің математикалық өңделуі. Өнім сапасының статистикалық бақылауы.
|
[3.2]
|
9-10 апта
|
Ауызша сұрау
|
10 апта
|
6
|
Бұранда параметрлерін үлкен құралдық микроскопында БМИ өлшеу. Бұранда жарамдылығының қорытындысы.
|
[3.2]
|
11-12 апта
|
Ауызша сұрау
|
12 апта
|
7
|
Кедір-бұдырлық параметрлерінің шамаларын МИС-11 микроскопы арқылы өлшеу. Кедір-бұдырлықтың класын анықтау.
|
[3.2]
|
13-14 апта
|
Ауызша сұрау
|
14 апта
|
4 ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Негізгі
|
1
|
Комбаев К.К., Семейхан Д., Габдысалык Р – Метрология, стандарттау және сертификаттау и техникалық өлшеулер: дәріс курсы– ВКГТУ. –Өскемен, 2009.
|
2
|
Лифшиц И.М. Основы стандартизации, метрологии, сертификации. – М.: Изд-во стандартов, 2001.
|
3
|
Дудкин М.В., Комбаев К.К., Шакаримов Ш.С. – Сызықтық өлшеулер: зертханалық жұмысты орындауға арналған – ВКГТУ. – Өскемен, 2012.
|
Қосымша
|
4
|
Шишкин И.Ф. Метрология, стандартизация и управление качеством. – М.: Изд-во стандартов, 1990.
|
5
|
Крылова Г.Д. Основы стандартизации, сертификации, метрологии. – М.: ЮНИТИ, 2000.
|
6
|
Основы стандартизации и контроля качества. / Под. ред. В.В. Ткаченко – М.: Издательство стандартов, 1981.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
