Қр мемлекеттік кіріс комитеті органдары көрсететін мемлекеттік қызметтер сапасының мониторингі Аналитикалық есеп беру

Салық қызметтері туралы ақпараттарды ұсынудың түрлі каналдарын құру мен дамытуға қарамастан, салық төлеушілер салық қызметкерлеріне түрлі қызметтер бойынша жеке басының жүгінуі арқылы кеңес алғанды қалайды. Ақпараттың осы каналымен қанағаттанушылық телефондық кеңеске және call-орталығының жұмысымен салыстырғанда жоғары тұрады. Жеке басының жүгінуі арқылы қосымша сұрақтарға жауап алуға және кейбір түсініксіз пунктерге жауап алуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар бұл мәліметтер телефон арқылы хабардар ету сапасын арттыруды талап етеді, бұл техникалық тұрғыдан өте қолжетімді әрі үнемді құрал.

Сондай-ақ ұсынылатын ақпараттың сапасына байланысты сұхбаткерлер ескертулер білдірген:

«Ақпараттылық деңгей төмен: қызметті басынан аяғына дейін түсіндіріп беретін қызметкер жоқ немесе ондайды табу өте қиын. Әр қызметкер тек өзінің кезеңін ғана біледі, алдыңғы немесе кейінгі әрекетер туралы шамалы ғана хабары бар. Қызмет көрсету тәртібі көрсетілген жадынамалар заңға сәйкес немесе меморганның жағдайына (кабинеттер номері, бөлімдер атауы және т.б.) байланысты жаңартылмайды».

Салық төлеуші ақпаратты уақытында немесе толық көлемде алмайды. Осыған байланысты кадрлар жиі ауысып тұрады, іс бір қызметкерден басқасына беріледі. Қызметкерлер жиі ауысқандықтан тәжірибелері өте аз.

42-диаграмма. Заңды түсіндіру жұмыстарына қанағаттанушылық (орташа балл)

Жалпы кәсіпорынды таратуға байланысты мәселелердің барына және оның күрделілігіне сұхбаткердің 22,5%-ы көрсетті. Маңызды мәселелердің бірі – бір маманнан басқа маманға жүгіну, бұған сұхбаткердің 49,5%-ы шағымданған. Осы тұста келесі себеп туындайды – бірнеше кезеңнене тұратын қиын процедура немесе мамандардың біліксіздігі, қажет ақпаратқа қол жеткізу үшін бірнеше кабинеттерге кіріп, бірнеше қызметкерлерден жауап алу. Келесі мәселе тағы да қызметкердің кәсіпқойлылық деңгейіне байланысты – еңбек дұрыс ұйымдастырылмаған, бақылау жоқ, қызметкерлердің салақтығы - 22%.

Сұхбаткерлердің 3%-ы сыбайлас жемқорлықтың бар екенін көрсетті, яғни шынайы сыбайлас жемқорлық қауіпі бар. Кәсіпкерлердің 4,8%-ы аталған қызметті алу барысында таныстарының көмегіне, бейресми байланыстарға жүгінгендіктерін айтады, осының өзін сыбайлас жемқорлық ретінде қарастыруға болады, ал 2%-ы бейресми сыйақылар бергендер қатарынан. Көбінесе осы сыйақылар ешқандай делдалсыз меморган қызметкерінің өзіне тікелей берілген (25,7%).

44-диаграмма. Бейресми сыйақыларды беру тәсілдері, жауаптардың %-ы, N=790

Кәсіпорынды таратуға келген сұхбаткерлердің басым бөлігі шағымдану процедурасымен таныс (75%) және шағымдану жөніндегі ақпарат қолжетмді деп санайды (72%). Алайда кәсіпкерлердің 9%-ында шағымдануға себеп болса, тек 1%-ы ғана шағым түсірген (шағымдану себебі бар 84 адамның тек 10 адамы ғана). Демек әр сегізінші адам ғана шағым түсірген. Бұл мемлекеттік кіріс органдары өз бөлімшелерінің жұмыс сапасы туралы жеткілікті түрде кері байланысқа ие еместігін білдіреді, себебі қызмет алушылардың басым бөлігі өздерінде туындаған қиыншылықтар туралы мәлімдемейді.

Шағымдануды білмегендіктен шағымданбағандардың үлесі 3,8%-ды құрайды, яғни бұл шағымды беру процедурасы туралы хабардарлық жеткілікті екенін көрсетеді. Сұхбаткерлердің басым бөлігі өз уақыттарын босқа шығындамау үшін (60,6%) шағым түсірмеген және шағымдану өздеріне септігін тигізетіндігіне сенбейтіндердің (34,6%) үлесінің көптігі мемлекеттік органға деген сенімділіктің төменгі деңгейін көрсетеді.

Шағымдану мүмкіндігін қолданған сұхбаткерлердің бағалауы бойынша осы процедурамен қанағаттанушылық және шағымдарды қарастыру нәтижелерімен қанағаттанушылық 7,7 балды құрады.

Шағымдарды қарастыру мерзімдерін бұзуды шағымдану процедурасындағы қиыншылықтар деп көрсеткендердің үлесі 65%, ал 20%-ы мерзімнің қандай болатындығын білмейді.

Сонымен, заңды тұлғаларды тарату және ЖК қызметін тоқтату қызметтері әсіресе ірі компаниялар үшін айтарлықтай күрделі процедура болып табылады. Процедураның күрделілігі тек кәсіпорынның көлеміне ғана байланысты емес, сонымен қатар бухгалтерлік есептілікке де қатысты. Қызмет алушылардың ақпараттылық деңгейінің төмендігі, салық сауатсыздығы қызмет көрсету мерзімін созуға әкеледі, сыбайлас жемқорлық деген құбылыстың пайда болуына жағдай туғызады. Қызмет сапасына регламенттеудің кемшілігі, мемлекеттік кіріс органы қызметкерлерінің біліксіздігі, жою мерзімін қысқартуда мемлекеттік орган тарапынан мүдделіліктің болмауы теріс әсер етеді. Егер қызмет толықтай электронды форматқа ауысатын болса, қызметпен қанағаттанушылық анағұрлым жоғары болып, уақыт шығынын азайтар еді. Аталған қызметпен қанағаттанушылық салыстырмалы түрде жоғары, оның себебі соңғы жылдары жеке кәсіпкерлікке қатысты жеке процедуралар оңайлатылды. Осы қызмет сапасын әрі қарай жақсарту үшін келесі қадамдарды қолдану керек:

Кәсіпкерлер арасында ақпараттық және білімдік жұмыстарды жетілдіруді жалғастыру. Салық Кодексін түсіндіруге байланысты консалтингтік, білім шараларын жиі жүргізу, түрлі берешектердің алдын алу керек, берешектердің салдарынан заңды тұлғаны тарату процедурасы ұзаққа созылып, қиындай түседі.

Салық төлеушіні тарату процедурасы туралы толық, сауатты ақпараттандыру үшін мемлекеттік кіріс органының барлық деңгейіндегі қызметкерлердің кәсіби біліктілігін арттыру жұмыстарын жалғастыру. Әсіресе бұл пункт ірі бизнес өкілдеріне маңызды, оларды тарату процесі күрделірек, және ірі кәсіпорын өкілдері салықшылардың біліксіздігіне көп шағым айтады.

Жұмысты электронды форматқа ауыстыруды белсендіру, түрлі жемқорлық әрекеттерді болдырмау үшін салықшылардың қызмет алушылармен тікелей байланысын мүмкіндігінше шектеу.

Осы қызметті ұсыну мерзімінің тәртібін енгізу мүмкіндігін қарастыру, қызметті ұсыну мерзімін реттейтін механизмді енгізу.

Салық төлеушілерден келетін кері байланыс осал тұс болып табылады, шағымдануға себеп болғандардың арасынан тек 13%-ы ғана арыз берсе, көптеген шағымдар жетпей жатады, бұл салық органдарына өз қызметтерін жетілдіруге қатысты ақпараттарды алу мүмкіндігіне жол бермейді. Осыған байланысты салық төлеушілерді шағымдар мен ұсыныстар айтуға өз уақытын шығындауға ынталандыру механизмін ойлап тауып, шағымдарды қарастыру мерзімдерін қысқарту керек.

Қызмет сапасын жақсарту жөніндегі кәсіпкерлердің тілектері:

«Мәселені шешу үкіметтік деңгейде тұр – бір терезе принципін енгізу, ХҚКО-дағы қызмет регламенті секілді тұжырымдылық құжат қабылдау, салық қызметінің сұраныстарына мәліметтер беретін меморган үшін жауапкершілікті және мерзімді көрсету керек, қызметтің сапасы мен мерзіміне ықпал ету үшін осы процедураның ашықтығын қарастыру керек. Қызметкерлердің жалпы білім деңгейін көтеру керек, мамандарды қатаң іріктеуден өткізген жөн».

«Департамент ішінде мамандардың қызметін бақылау, қызмет алушылармен кері байланыс орнату. БАҚ, жергілікті телеарналар арқылы ақпараттық жұмыстарды көп жүргізу, салық органдарында «Ашық есік күні» шарасын, практикалық тренингтерді және т.б. өткізу. Барлық процедуралар түсінікті, қолжетімді болу керек, әкімшілік кедергілерге байланысты шағымдарға басшылық дұрыс қарау керек».

4. 
   
   жүктеу 9,1 Mb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: